1966 model Gaz69, K.Maraş'tan

[osman]

Yanlış hatırlamıyorsam pedallara geçmişte biraz değinmiştik. Bugün fren pedalının burcunu ele alalım. Konu bütünlüğü sağlanması için kısa bir hatırlatma yapalım.

Fren ve pedal burçları aynı mil üzerinde çalışır ve bu mil şasinin içerisine geçirilmiş iki burç üzerinde yataklanmıştır.

Şasinin içerisinde yataklamayı sağlayan burçlar çalışma neticesinde zamanla aşınmıştı. Tesadüf eseri internette tanıştığım bir rus arkadaş sayesinde bu burçların orjinalini bulmuştum yıllar önce.

Debriyaj pedalı bir pim ile mile sabitlenmiş olup , mil şasi içerisinden geçerek iç tarafta debriyaj mekanizmasına hareket verir. Fren pedalı ise mil üzerinde serbest hareket ederek alttan ana fren merkezine hareket iletir.Bu hareketi yataklamak için de fren pedalının mil üzerinde hareket ettiği bölüme de burç yerleştirilmiştir.

Yine buradaki burç da zaman içerisinde aşağıdaki resimdeki gibi aşınmış ve fren pedalı mil üzerinde sağa sola lak lak sallanıyordu.

Bu burcun parça numarasını bulsam da malesef kendini bulma şansım olmadı.Tornacıda yaptırsam diye düşünürken aklıma bir fikir geldi.Şasi içindeki burçtan getirtirken başkasında gerek olabilir diye rus arkadaştan 2 şer den 3 takım burç getirtmiştim. Tüm sistem aynı mil üzerinde çalıştığı için tüm burçların iç çapı aynı idi, dış çaplarının da aynı olma ihtimali vardı. Kaybedecek bir şeyimiz yok nasıl olsa dedik ve burcu pedaldan çıkartmaya karar verdik.

 

[osman]

Pedalın iç çapı ile burcun dışını ölçtük aynı idi. Bu burç buraya olabilirdi ama malesef boyu kısa geldi.

Burcun birini pedal içine yerleştirdik. Geri kalan boşluğu ölçtük ve o boyda fazladan bir burcu kestik ve diğer taraftan pedalın içine yerleştirdik.

Burcumuz orjinal gibi oldu, tek farkı eskisi tek uzun tek parçadan müteşekkildi, bizimkisi 2 parça oldu, hepsi o kadar. İçinde yağ muhafazası için orijinal çentikleri bile var, tornacıda yaptıracağımdan çok daha kaliteli oldu. Allah kazasız belasız kullanmayı nasip etsin. Şasi içindeki burçları şimdilik ellemiyorum, onları şasinin boyanmasından sonra toplarken değiştireceğim.

 

[osman]

Tekrar Merhaba,

Aradan yine 7 ay gibi bir zaman geçmiş. İşler güçler derken çok elimiz değmedi aracımıza, ama yie de boş durmadık.Aracımızın mekanik olarak en son direksiyon kutusu kalmıştı elimize almadığımız. Direksiyon kutusunu aracın üzerinden komple alıp depoya koymuştuk.

Direksiyon kutusunun iç mekanizması aşağıdaki resimdeki gibidir.Direksiyon mili üzerindeki bir sonsuz dişli ve bu dişli üzerinde hareket eden rulman yataklı başka bir yuvarlak tırnak bulunmaktadır. Bu tırnak sektör mili üzerine sabitlenmiştir. Direksiyon sağ sol yapınca mil vasıtasıyla sonsuz dişliyi döndürmektedir ve bu sonsuz dişli üzerindeki tırnak bu dönme sonucu ileri geri hareket etmektedir, bu hareket esnasında tırnak sektör mili üzerinde bir dönme hareketine dönüşmektedir.Böylece sektör miline bağlı olan pitman kolu da dönmektedir ve bu hareket rot kolları vasıtasıyla tekerleklere iletilerek tekerlerin sağa sola dönmesi sağlanmaktadır.

Direksiyon kutusu içindeki çevirim oranı 18,2:1 dir. Direksiyonlarda bu oran büyüdükçe direksiyonu çevirmek için gereken güç azalır ancak, aynı miktarda gereken teker döndürmesi için gereken direksiyon tur sayısı artar.

Direksiyon simidi ile sonsuz dişli arasında herhangi bir mafsal filan bulunmamaktadır.Direksiyondan alınan hareket doğrudan bir mil vasıtasıyla sonsuz dişliye iletilmektedir.Sonsuz dişlinin iki ucunda kutunun içerisinde iki rulman ile yataklanmaktadır. Milin dışına muhafaza için bir boru yerleştirilmiş veayrıca direksiyon simidi tarafındaki kısmında yine mili yataklamak için tıkırtı rulmanı yerleştirilmiştir.

Tıkırtı rulmanını yerinde tutmak için bir yay ve konik bir burç kullanılmış. Direksiyon simidi yerine takıldığında yay üzerinde bir baskı oluşturmakta ve bu baskı konik burç vasıtasıyla rulmanı ileri iterek yatağında kalmasını sağlamaktadır.

Şayet hatırlarsanız direksiyon sektör mili üzerindeki boşlukları daha aracı dağıtmadan önce almıştık. Direksiyon milinde de eksenel bir boşluk tespit edemediğim için de direksiyon kutusunu hiç dağıtmadım. Sadece sektör milinin keçesini fabrikadan çıktığı gibi duruyordu , sadece onu değiştirmek istedim. Bunda da haksız değilmişim, her ne kadar ciddi bir yağ kaçağı olmasa da keçe resmen taş gibi olmuştu. Bunun için orjinal ölçüsü 32x44x10 olan keçeyi bulmak için yaklaşık 3 hafta bekledim. Ve nihayet gelince keçemizi de yeniledik.

Hadi hayırlı olsun bakalım.

 

[utk_trn]

Bir solukta okudum emeginize sağlık yürüdügü günleri görmek çok zamanınızı almaz umarım takipteyim

 

[yasarergun]

bu kadar takip ettikten sonra (hatay da antep de maraş'a iki adımlık yer) bu araç bitince gelip o direksiyona oturmayı talep edeceğim

 

[tr100a]

başa dönüp bir baktım 5 buçuk yıl olmuş takip ediyorum girdikçe yeni konularda ilk baktığım 66 gaz hala takipteyim
aracın biten yerlerini / parçalarını toplu çekip atında heyacanlanalım

 

[osman]

bu kadar takip ettikten sonra (hatay da antep de maraş'a iki adımlık yer) bu araç bitince gelip o direksiyona oturmayı talep edeceğim

Başım üzerinde yeriniz var Yaşar Bey. Hayırlısıyla bir bitirelim İnşaallah.

İnanın o koltuga oturmayı bende özlemişim. En son 10 sene önce oturmuşum o koltuğa. Bu özlemi gidermek için bu hafta Ankara ya yolum düştüğünde oradaki arkadaşın Gaz69 u ile biraz gezdim.

Darısı bizimkine.

 

[osman]

bu kadar takip ettikten sonra (hatay da antep de maraş'a iki adımlık yer) bu araç bitince gelip o direksiyona oturmayı talep edeceğim

Başım üzerinde yeriniz var Yaşar Bey. Hayırlısıyla bir bitirelim İnşaallah.

İnanın o koltuga oturmayı bende özlemişim. En son 10 sene önce oturmuşum o koltuğa. Bu özlemi gidermek için bu hafta Ankara ya yolum düştüğünde oradaki arkadaşın Gaz69 u ile biraz gezdim.

Darısı bizimkine.Ekli dosyayı görüntüle 507958
Ekli dosyayı görüntüle 507959

 

[osman]

bu kadar takip ettikten sonra (hatay da antep de maraş'a iki adımlık yer) bu araç bitince gelip o direksiyona oturmayı talep edeceğim

Başım üzerinde yeriniz var Yaşar Bey. Hayırlısıyla bir bitirelim İnşaallah.

İnanın o koltuga oturmayı bende özlemişim. En son 10 sene önce oturmuşum o koltuğa. Bu özlemi gidermek için bu hafta Ankara ya yolum düştüğünde oradaki arkadaşın Gaz69 u ile biraz gezdim.

Darısı bizimkine.Ekli dosyayı görüntüle 507958
Ekli dosyayı görüntüle 507959

 

[yasarergun]

Başım üzerinde yeriniz var Yaşar Bey. Hayırlısıyla bir bitirelim İnşaallah.

İnanın o koltuga oturmayı bende özlemişim. En son 10 sene önce oturmuşum o koltuğa. Bu özlemi gidermek için bu hafta Ankara ya yolum düştüğünde oradaki arkadaşın Gaz69 u ile biraz gezdim.

Darısı bizimkine.Ekli dosyayı görüntüle 507958
Ekli dosyayı görüntüle 507959

sizinkinden çalışır bir tane samsun havzada vardı, sanirim 4 ya da 5 sene önce görmüştüm. rusyada çok gördüm hatta belarusta ve ukraynada da bolca var. gürcistandan iyi bir irtibat.noktası bulunursa kesinlikle uyguna parça bulunabilir. ama bilen birisi temasa geçmeli.

Sent from my MI 6 using Tapatalk

 

[osman]

başa dönüp bir baktım 5 buçuk yıl olmuş takip ediyorum girdikçe yeni konularda ilk baktığım 66 gaz hala takipteyim
aracın biten yerlerini / parçalarını toplu çekip atında heyacanlanalım

Olanlar şimdilik bunlar. Toplu bir şey halen yok. 5,5 senedir durmadan dağıttık. İnşallah yakında toplamaya başlarız. Anlayacagınız şimdilik heyecan yapacak bir şey yok.

 

[osman]

Yine aradan bir 8 ay daha geçirmişiz, vallahi zaman gerçekten su gibi akıyor. Sanırım bende alışkanllık yaptı bu 7-8 ayda bir selam vermek, yoksa yorgunluk belirtisi mi bilemiyorum.

En son direksiyon kutusunu bitirince mekanik işimiz bitti diye düşünmüştük ki, yine yanılmışız. Çünkü Azerbaycan dan Cefer kardeşimden gelen hediyemizi sizinle paylaşmamışız. Cefer ile yıllar önce Gezenbilir vasıtasıyla Gaz69 sayfasında tanışmıştık. O zamanlar onunda bir Gaz69 u vardı.

Gelelim konumuza. Daha önceleri yeri geldiğinde bir kaç kere 168 den sonraki üretimlerde bazı değişiklikler yapıldığınından bahsetmiştim ve bu değişikliklerden bazıları 1972 de UAZ 469 B nin üretimine geçildiğinde de aynen muhafaza edilmiş.

Şimdi benim aracım 1966 model ancak yıllar önce babam Ankara da hurdacıdan UAZ469 B nin teker kafalarını bulmuştu. O sebeple eskileri çıkartıp kovana yenileri bağladık. Görünüşte herşey yerli yerinde duruyor gibi ama bir küçük problem vardı.

Şöyleki rot millerinin bağlandığı rot kollarında farklılık var. 68 yılı öncesinde sağ rot kolu çatal şeklinde olup birine direksiyon kutusundan gelen rot başı bağlanır alttakine ise sol tekere hareket verecek olan rot başı bağlanır. Sol tekerdeki rot kolu ise tek koldur. Aynen aşağıdaki resimdeki gibi.

68 den sonrası ise iki tekerin bağlantısını sağlayacak olan rot kolları teker kafaları üzerine direk döküm olarak üretim esnasında yapılmıştır. Direksiyondan gelen rot başının bağlanacağı rot kolu ise tekli olarak pivot üzerine 4 civata ile sabitlenir. İşte böye.

Yalnız iki tekeri birbirine bağlayacak olan rot başının bağlantı deliklerinin pivot merkezine olan mesafeleri farklı. 68 öncesinde bu mesafe daha uzunken , 68 sonrasında bu mesafe daha kısa tutulmuş. Hal böyle olunca başımıza şöyle bir problem oluştu.

Aşağıda resimde göreceğiniz gibi direksiyonu tam sol yaptığımız zaman sağ pivot üzerindeki dönüş ayar civatası bizim montajda ayaladığımız şekilde gidip kovan üzerindeki destek parçasına varıp dayanmaktadır.(Resimdeki kırmızı ok). Bu esnada sağ ve sol tekeri birbirine bağlayan uzun rot mili ile diferansiyel karpuzunun tepesi birbirine temas etmemektedir.(Resimdeki mavi ok)

Aynı şekilde direksyonu tam sağ yaptığımız zaman alttaki resimde görüldüğü gibi rot mili varıp diferansiyel karpuzunun tepesine dayanmaktadır. (Resimde kırmızı halka).

Dayanmasına dayandı da ayaraladığımız gibi oluyor mu? Cık, olmuyor. Tam sağ yaptığımız zaman da sol pivot üzerindeki dönüş ayar civatası ile dstek parçasının bir birine temas etmesi gerekir di. Ama malesef etmiyor. (Resimdeki kırmızı ok)

Yani biz yıllarca sola dönerken daha dar dönerken , sağa dönüşte hep daha açıktan gitmişiz haberimiz yok.

 

[osman]

Aslında mekanizma tekniği açısından iki paralel koldaki mesafeler eşit şekilde hareket edip direksiyonun her iki yönünde de ya değer, ya da değmez olması gerekir ki; gözümüzden kaçan tekerleklerin 5 dereceyi aşan caster açısını unutuyoruz. Bizim paralel sitemimizi bozan şey bu açı.

Tabi Ruslar arabayı bizim yaptığımız gibi olduğu şekilde kullanmamışlar. Bu probleme bir çözüm bulmuşlar. Hem de çok basit. Rot milinin diferansiyel karpuzunun tepesine değen kısmını eğerek değmez yapmışlar. Aynen şöyle.

Resimde üstteki rot mili Azerbaycandan gelen 68 sonrası ve UAZ469 a ait rot mili, alttaki de 68 yılı öncesine ait bizim emektar.

Çarpma işine halletmişler de yalnız bu sefer de başka bir problem çıkmış. Şöyle ki alttaki eski sistemde milin bir tarafındaki rot başı sağ diş, diğer tarafı ise sol diş olarak yapılmıştır, araçtaki toplam 4 adet rot başının 2 tanesi sağ diş, diğer 2 tanesi de sol diştir. Aracın rot ayarı yapılırken rot başlarını sıkan kelepçeler gevşetilip rot mili boru anahtarı ile çevirilerek rot başlarının birbirine yaklaşıp - uzaklaşması sağlanır , istenen ölçüye gelince ( tekerin ön tarafı arka tarafında 1,5-3 mm daha dar olacak) kelepçeler tekrar sıkılarak rot başları sabitlenerek rot ayarı yapılmış olur.

Şimde 68 sonrasında ki çıkıntılı modelde de aynı şeyi yapacak olursak mili döndürürken eksantrik gidip dif karpuzunun tepesine çarpacak, orada kalacak ve dönmez olacaktır. Bu problemin çözümü içinde şöyle bir yöntem geliştirmişler. Bu sitemde araç üzerindeki 4 rot başından 1 tane sol diş, 3 tane sağ diş rot başı vardır.

Burda bir anımı anlatayım size. Bu mili alırken yedek rot başı da istemiştim.Katalogda 2 sağ 2 sol diş gösteriyor .Cefer parçayı aldığı Azeri usta ile beni telden görüştürdü. Adam 3 sağ ,1 sol olur diyor ben yok 2 sağ 2 sol olur diyorum. (Sanki 2 resimli katalog görünce hemen bir bok olmuşuz gibi hava yapıyorum). Tabi biraz dil problemi de olunca biz tam anlaşamadık, adam benim istediğim gibi 2-2 gönderdi. Tabii parçalar gelip de biz sistemi görünce şapkayı indirip önümüze almak zorunda kaldık.

Neyse konuya tekrar gelelim.Bu milin her iki tarafındaki rot başı sağ diş yapılmış yalnız sağ tarafta,rot milin sağ ucuna sol diş açılmış ve sağ rot başı ile mil arasına altıgen bir ara parça yerleştirilmiş.Bu parçanın erkek dişli kısmı sol diş açılarak rot milinin sağ ucuna sabitlenir, parçanın dişi dişl kısmına ise sağ diş açılarak rot rot başı sabitlenmiştir.

Rot ayarı yaparken bu altıgen parçayı açık anahtarla döndürüp rot mili ile (tabi onunla beraber sol taraftaki rot başının) sağ rot rot başının mesafesini değiştiriyoruz. Tabi ölçümüz yine aynı değişmiyor. Böylece rot ayarımızı yapıyoruz. Ayarı sabitlemek için burada kelepçeler yerine dişler zerine kontra somunlar konulmuştur. Bu somunlar ayar öncesi gevşetiliyor, ayr sonrası sıkılarak sistem sabitleniyor. Haaa, bu arada altıgen parçanın sol tarafındaki somun sol diş, sağ tarafındaki somun sağ diştir. Somunları gevşetirken bunu bilerek yapın, yoksa sökeyim derken sıkarsınız, bir tarafa zarar vermeyin.

Bu şartlar dahilinde eski rot milimizi söküp yerine yeni gelen rot milimizi taktığımız zaman, tam sağ döndürsek de, tam sola döndürsek de milimiz her iki taraftaki dönüş ayar civataları destek parçasına varıp dayanıyor ama artık rot milimiz dif karpuzunun tepesine çarpmıyor.

İnşallah mekanik işlerini bitirdik, bundan sonra boya cila işine başlıyoruz. Boyacıda görüşmek üzere, kalın sağlıcakla.

 

[osman]

En son boya cila demiştik tabi öyle hemen hoop diye olmuyor bu iş. Biraz daha tırmalamamız gerekmiş.

Alt tarafı boya işi için önce bir kumlama, sonra epoksi astar , sonra akrilik boya ile boyama işlemi var kafamda.

Öncelikle şasiyi ele aldık kumlamaya göndermeden önce sağında solunda elden geçmesi gereken yer var mı diye bir kontrol ettik. Ön panjurun şasi bağlantı yerinde zamanında radyatör değişikliği nedeniyle bir revizyon yapılmış. Bu revizyon esnasında bağlantı yerine yapılan kaynak bir tarafından boşanmıştı o kaynağı tekrar güçlendirdik. Aynı zamanda şasi üzerindeki boşta duran paslanmış civataları biraz yağ biraz pas sökücü ile söktük.

Bizim araçta egzos sturucusu orjinalinde sağ yan basamağın altındaki boşluk kısmına yerleştirilmiştir. Tabi ben orada hiç görmedim ayrı. Hep arka dingilin arkasında şasinin altına bir bağlantı yapmışlar oraya koymuşlardı. Ben orjinal yerine taşımaya karar verdim. Susturucuyu asmak için yan basmak desteklerine 2 ön 2 arkada olmak üzere 4 adet bağlantı yeri yapmışlar. Bu bağlantılardan birisi kırılmış oraya ben aynı orjinaline benzer şekilde preste sacdan büktürüp deliğini açıp yerine kaynattık.

Şasiyi ters çevirince sağ yan basamağın ön desteğinin şasiye bağlantı yerinde her iki tarafta neredeyse boydan boya oluşmuş kırık tespit ettik. Bu hasar muhtemelen annemin yıllar boyu ağır kilosu ile hep bu basamağa basarak araca binmesinden kaynaklanmıştır.

 

[osman]

Burayı böyle bırakmak elbette mümkün değil hele ki bunca emekten sonra.

Burayı tamir etmek için basamağın desteğini bir noktadan ince jilet taşı ile kesip çıkardık. Sonra kırık olan şasinin sacını düzgün bir şekilde kesip çıkardık, bağlantı puntalarından kurtardık.

Sonra şasinin üzerine yeni koyacağımız sac parçasını sabitleyebilmek için punta delikleri açtık.

Daha sonra buraya şekline göre yeni sacdan bir parça kesip hareket etmemesi için emaneten yerinden oyamasın kenarlarına iki kaynak puntası attık.

Sonra bu yeni kestiğimiz sacı kenarlarından güzelce kaynattık sonra şasiyi ters çevirip daha önce açmış olduğumuz punta deliklerini kaynakla güzelce doldurup sabitledik, sonra zımpara taşıyla fazlalıkları temizledik. Cillop gibi oldu amma

En son olarak kesip aldığımız olduğumuz destek ayağını yerine kaynatarak burayı da bitirdik. Şimdi içim rahat edecek.

 

[osman]

Şasiyi çevirince sağ arka şasinin alt ve üst parçasını birbirine bağlayan puntaların arka amortisor bağlantı yerinden makas bağlantı noktasına kadar boşandığını, araya zaman içerisinde çamur girdiğini gördük. Önce araya spatula ve tel fırça yardımıyla biriken pislikleri temizledim. Sonra tekrar kaynak yapabilmek için alt taraftaki şasi sacının kenarlarına boşanan yer boyunca matkapla delikler açtık.

Daha sonra bu deliklein içini kaynak ile doldurduk ve fazlalıkları zımpara ile temizledik. Böylece şasi zerinde yapılacak tadilatları bitirmiş olduk.