Sıra geldi makaslarımıza. Biraz genel bilgilendirme yapalım ondan sonra işlemlere geçeriz. Gaz 69 ön ve arka makaslı tip süspansiyondur. Ön makaslar uzunluğu 100 cm (merkezden merkeze) olup 9 yapraktan teşekküldür. Ancak ilave olarak ana yaprağın üstünde bir de yardımcı yaprak vardır. (sadece önlerde; arkada bu yardımcı yaprak yoktur.) Arka makaslar 120 cm olup, 11 yapraktan teşekküldür. Makasların genişliği 45 mm dir. Yaprakların kalınlığı6,5 mm dir. Yalnız Gaz69A modeli binek tipi olduğu için süspansiyonun daha yumuşak olması için 5, 6 ve 7. yapraklar 6mm kalınlığında üretilmiştir. Yanlış hatırlamıyorsam olur da makasınız kırılırsa (benim başıma çok geldi, ağır yükten dolayı tüm ana yapraklarım kırıldı) anadol pikapların makas genişliği uyması gerek. Boyunu ayarlayıp yuvalarını bükerek makasçıda yenisini yaptırabilirsiniz. Tabi kalınlık farklı olacak.
Makasların bağlantı yerlerinde kaucuk iki parçadan oluşan burçlar kullanılmış. Bu burçların içinde herhangi metal kılıf filan yoktur. Makasın iki tarafından birer parçası geçirilir. Gaz69 un makas gözleri çap olarak UAZ 469 ile aynıdır. Sadece makas genişiliği farklıdır.(sanırım 55 mm olacak). Bu sebeple boyu kesilerek UAZ 469 un makas burcu da kullanılabilir, ki ben öyle yapacağım.
Yukarıda belirttiğim gibi benim makasların tüm ana yaprakları daha önce kırıldığı için sonradan yapılmıştı. Yaparken de gözleri tam kıvırmadan alelade yapmışlar. Fakat Gazrover ile gelen makasların sadece önlerden bir tanesinin ana yaprağı hariç hepsi orijinal sovyet yapımı idi. Sonradan yapılan ana yaprağın göz kıvrımı da aynı orijinalinin ölçülerinde gayet güzel kıvrılmış. Bu sebeple benimkileri yedeğe alıp Gazrover den gelen makasları kullanacağım. Gaz 69 un süspansiyonu gayet güzeldir. Izlandada ki bir forumda Gaz69 süspansiyonunu Landrover Series III ve Willys ile kıyaslamışlar, Gaz 69 önde gelmiş.
Gazroverden gelen makaslara orjijinal kauçuk burcu bulamadıkları için polyamidden tornada burç yaptırmışlar. Bunlarında hareketli kısımları sürtünme ile aşınmış , bir sürü boşluk yapmış. Ben bu burçları zaten kullanmayacağım. İki sene önce yabancı bir forumdaki arkadaşın tavsiyesi ile Polonya daki bir firmadan UAZ 469 un Poliüretan burçlarını getirtmiştim. Onları kullanacağım, söylenene göre polyüretan burçlar kauçuk burçlara göre çok daha uzun ömürlüymüş. Eki burçları söküp benim yeni polyüretan burçları denedim bol geldi. Kafam kurcalandı, acaba yanlış burç mu geldi diye, başladım araştırmaya. Sonuçta gördüm ki, makas gözlerinin içinde ayrıca metalden yapılmış başka bir burç daha var. Bizimkinde öyle bir şey yok, makasın yaprağı kıvrılmış çıplak vaziyette aşağıdaki gibi duruyor.
Bu haliyle gözün iç çapı 38 mm geliyor, bizim burçların dış çapı 35 mm. Bu parçayı aradım ama hiç bir yerde bulamadım. Diğer forumları araştırınca bunun borudan yapıldığını öğrendim. İyi kolaymış o zaman dedik. Başladık boru araştırmaya. Standart metrik ve inç ölçüsündeki hiç bir borunun ölçüsü buna uymuyor. Hadi tam uymuyor, içi yada dışı benzeyen yakın bir şey olsun, tornada fazlalığı aldırayım dedim, o da olmadı. Sanayide şaft işi yapan bir baba dostu tornacı tanıdığım var, hani belki şaft boruları standart dışı olur da onlardan bir şey yapabilir miyiz diye ona danıştım. O da bizde bu ölçüde boru olmaz dedi. Sonra sohbet ederken amortisör borularının bu ölçüye yakın olabileceğini söyledi ve hemen yan komşusundaki tamirciye gittik ve hurdalığında eski amortisör aramaya başladık. Bir ara elimize bir parça geçti, Tofaşların arka denge kolu. Ebat gözümüze uygun gibi göründü, kumpasla dış çapını ölçtük ve tam 38 mm, süper. Hemen bir tane aldık ve bir de kesip iç çapına bakalım diye torna dükkanına geldik. Hemen spiral ile kestik ve çapakları temizleyip ölçtük. Aman yarabbi, bu kadar olur, iç çapı da 35 mm. Tam ihtiyacımız olan ölçü. Biz gökte ararken , tamircinin hurdalığında bulduk.
Baş tarafları bağlantı yuvası için ezildiği için ancak orta kısmındaki yuvarlak yeri kullanabilirdik. Bu da bizim 8 burç için yetmeyeceğinden , hemen tamirciden bir tane daha getirttik. Yassı yerleri kesip attık ,diğerlerini tornada ihtiyacımız olan ölçüde kestik. Yalnız ikincinin et kalınlığı biraz daha kalın olduğu için onun dışından birazcık almak zorunda kaldık. Sanırım ilk gelen yan sanayi malı, kalın olan orjinal Tofaş üretimiydi. Ayrıca bu malzeme dikişli boru olduğu için dikiş yerindeki kaynak çapakları içeri doğru çıkmaktadır. Bunları eye ile güzelce temizleyip iç yüzeyi düzeltiyoruz, pas varsa bir de zımpara geçip pasları da alalım.
Burçlar gözün içine yerleştirildikten sonra tekrar yerinden çıkmasın diye iki taraftan dışarı doğru genişletilerek makas yan yüzeyine halka gibi yapıştırılyor. Zaten makas genişliği 45 mm olsa da gözlerin olduğu yerdeki genişlik 42 mm ye düşürülmüş. Metal burcumuzun et kalınlığı 1,5 mm ye tekabül ediyor, ve bu 1,5 mm lik kalınlığı iki taraftan bu genişliğe ekleyince 45 mm yi tekrar buluyoruz. Kestiğimiz burçları aşağıdaki gibi iki tarftan da eşit miktarda çıkacak şekilde merkezliyoruz.
Daha sonra bu çıkıntıların makas gözünün yüzeyine yatırılması gerekiyor. Bunun için aşağıdaki resimdekine benzer bir tarafı konik aparatlar yaptırdım tornada. Bu aparatların birine örsün üzerine koyuyor üzerine makasa geçirdiğimiz metal burcu yerleştiriyor ,burcun öbür tarafına da diğer aparatı konik yüzeyler birbirine bakacak şekilde yerleştiriyoruz. Büyükçe bir çekiçle aparatın üzerini dövmeye başlıyoruz. Bu esnada konik yüzeyler burcumuzun uçlarını çekiç darbeleri ile dışarı doğru açmaktadır. Buradaki eğiklik 45 dereceyi geçtikten sonra burcu apartlardan alıp örsümüzün üzerine koyuyoruz ve üst tarafa da düz yüzeyli bir parçayı koyup tekrar çekiçle dövmeye başlıyoruz. Bu esnada burcumuz makasımızın yan yüzeyine tam olarak yatırılmaktadır. Çekiç darbelerinin sesi değişince işlemin bittiği sinyalini alıyoruz ve durup kontrol ediyoruz.
Kontrol sonucunda yan yüzey tam olarak düzleşti ise işlem bitmiş demektir. Aynı işlemi 4 makasımızın 8 gözüne de yapıyoruz. Yenilenmiş burcumuz hayırlı olsun.
