İki ay olmuş, işlerinin yoğunluğundan elim değmedi.
Ön diferansiyeli bitirmiştik ama daha kovanı bitirmek için çok işimiz var. Ön tekerden hem tahrik hem de sağ sol hareketi olduğu için burada çok parça var. İlk başta hatırlarsanız parçaları tek tek dağıtıp gaz yağı ile temizlemiştik hatırlarsanız.
Burada teker tası kovana 5 civata ile bağlanmaktadır. 4 civata 90 derece açı ile yerleştirilmiş, 5. civata ise kovanın alt hizasına gelecek şekilde iki civatanın arasına yerleştirilmiştir. Bunun sebebi aracın ağırlığı bu noktada birikeceği bu ağırlığı taşıması için planlanmış.
Teker tasları Gaz69 da evrim geçirmiştir. Onlar hakkında biraz bilgi vereyim. Taslarda tekerlerin bağlantısı pimler ile yapılmaktadır. 1968 yılından sonra bu pimler biraz daha kalınlaştırılmıştır. UAZ 469 da aynı pimler kullanılmış ve yeni çıkan araçlarda halen devam etmektedir.(Üst resimde en alttaki 2 pim).
Teker tasının iç kısmında aks milinin geçtiği yerde resimde göreceğiniz sarıdan bir burç yaptırdım. Normalde bu yok. Bu burç sayesinde aks milini yataklamış oluyorsunuz. Yoksa kasislere girerken aks mili sallanıyor ve lak lak ses yapıyor. Zaten aks milinde buraya göre bir yer yapılmış. Aks mili kalınlığı 32 mm dir. Burç için ayarlı sarı kullandım, malzemesini özel aldım. Kolay kolay aşınmaz. Burcu yerine yerleştirdikten sonra aks mili çapına göre rayba ile fazlalıkları temizliyoruz.
Parçaları dağıtırken aks mili üzerindeki mafsal dikkatimi çekmişti. Bu tipte bir mafsal hiç bir katalogda görmemiştim. Mafsalı biraz incelerken üzerinde SPICER Made in USA yazısını görmeyeyim mi. Haydaa bu da nereden çıktı şimdi.
Sovyet parçasından Amerikan parçası çıktı. Bu mümkün değildi. Aks milini daha detaylı incelmeye başladım. Bu arada Willys in ön aks milini araştırdım. Benimkinin aynısı idi. Willys ile Gaz69 aks mili birebir uyuyormu idi? Bu biraz şüpheli. Hiç bir şey değil, diferansiyele giren frezenin diş sayısı ve kalınlığı farklı olmalı. Artık iyice gıcık oldum ve aks milini tekrar incelemeye başladım. Ve mafsalın diferensiyel tarafında bir prüz gördüm. İyice bakınca burada bir kaynak yapıldığı ve sonradan yüzeyinin torna edildiğini gördüm. Buradan şu anlaşılıyor. Geçmişte rahmetli babam yada aracın önceki sahipleri ön aks millerinin mafsalları bozulunca orjinal parça bulamamışlar ve Gaz69 un aks milini diferansiyel tarafından kesip willys mafsalına kaynaklayıp çalıştırmışlar.
Ben de böyle devam edeyim derken Gazrover den gelen parçalar aklıma geldi acaba onlar nasıldı. Hemen gidip söktüm ve bingo. Oradakiler orjinal aks mili çıktı. Çünkü mafsal yapısı farklı.
Orjinal Gaz69 aks mili mafsalında 5 adet top vardır. Toplardan bir tanesinin çapı diğerlerine göre biraz daha büyük olup bu merkez bilyesidir(çap yanlış hatırlamıyorsam 25,2 mm olacaktı). Diğer 4 bilye 24 mm civarında hepsi aynı çaptadır. (şu an tam hatırlayamadım kayıtlardan bulursam yazarım) . BU mafsal sökülüp toplanabilir. Sökmek için uzun tarafından bir mengeneye sabitlenir ve kısa tarafında yukarı çekilip döndürülürken bilyenin biri yerinden çıkar ve diğerlerini alarak dağıtırsınız. Toplarken aynı şekilde mengeneye bağlarsınız ve ilk olarak büyük olan merkez bilyesini ortadaki yuvasına koyarsınız. Üzerine milin diğer ucunu yerleştirir ve üst kısmı sağa sola çevirerek 3 bilyeyi mafsalın içindeki kanallara yerleştiriyoruz. 4ncü bilyeyi ise direk takamazsınız çünkü boşluk kalmamıştır. Bunun için mili yukarı çekip sona kadar kaldırırsınız ve boş kalan kanalın tersi tarafa doğru eğersiniz.( Bu esnada dikkat edin gevşek bırakıp takılmış olan 3 bilye kanallarından çıkıp düşmesin.) Böylelikle kanal için mesafeyi max seviyeye çıkarmış olursunuz. 4. bilyeyi diğer elinize alıp kanalın ucuna getirir ve diğer elinizle tuttuğunuz mili hafifçe oynatırsınız. Bilyeyi parmağınızla hafifçe iter ve kanala bir noktada yerleştirisiniz. Bu iş için bilyeyi kanala zorla çakmaya çalışmayın, mafsala zarar vermiş olursunuz.
Normalda kardan millerindeki mafsallarda istavroz vardır. Boşluk istavrozun içindeki iğne rulmanlarda oluşur. Siz istavrozu değiştirip milinizi sıfır hale getirebilirsiniz. Ancak Gaz69 da ki mafsalda bu mümkün değildir. Aşınma 4 bilenin çalıştığı kanallarda meydana gelir ve bunla milin gövdesinde sabit olduğu için söküp atamazsınız. Burada ise şöyle bir sistem bulmuşlar. Kanallar genişledikçe 4 bilyenin çapını artırmışlar ve oluşan boşluğu böyle kompanse etmişler. Bunun için 4 farklı çapta yedek parça olarak bilye üretmişler. Ama ben şu an hiç bir yerde bulamadım bu yedeklerden.
Gazroverdeki sağ mil biraz boşluklu idi sol taraf ise geyet sıkı. Yedek bilye de bulamadığım için ben aks millerinin teker tarafındaki kısımlarını çaprazlama yer değiştirdim. Aynı zamanda bilye çapları da (sağ sol) farklı olduğu için bunları da 2 şer 2 şer çaprazladım. Böylelikle elimdeki malzemelerle mafsallardaki boşlukları olabildiğince azalttım. (Bilyeleri çaprazlarken dikkat edin aynı çaptaki bilyeler karşılıklı yerleşmelidir. Yana yana gelirse kasıntı yapar.)
Üstte willys ten uyarlanan aks mili ,altta ise orjinal gaz69 aks milini görüyorsunuz. Willys te aks mil çapı 30-31 mm iken Gaz69 32 mm dir. Teker tarafındaki mil mesafesi birbirine yakın olup frezedeki diş sayısı her ikisinde de 10 dur.