deserteagle
Kamp II
Ynt: Kamplı Etkinlikler için Balta Tercihi
Bence, en çok sorulması gereken soruları sormuşsunuz.
Yanıtları da elden geldiğince vermeye çalışayım.
== Baltayı saklarken yapmak gerekenler ==
- Baltayı temizlemek,
- Gerekiyorsa yeniden bilemek,
- Sapını yağlamak,
- Balta başını yağlamak,
- Baltayı yanınızda aracınızda bulunduracaksanız sarmak, paketlemek.
Bunları detaylandırmadan önce muhterem Ray Mears'dan baltanın bakımı ile ilgili bir video paylaşayım:
Ray Mears / Looking After Your Axe: http://www.youtube.com/watch?v=Awecx7n1bzQ
-- Sapın yağlanması --
Sap eğer ahşapsa zaman zaman yağlayın. Bunun için en azından zeytin yağı kullanabilirsiniz, daha da iyi bir seçenek olarak keten yağını (linseed oil.) kullanabilirsiniz. Yapı marketlerinde arık daha kolay bulunan, tik yağı vb. ahşap koruyucu yağlar kullanabilirsiniz. Unutmadan, keten yağının kaynatılmışı bezir yağıdır.
Yağı sürdükten sonra biraz beklemek ve sonra emilmemiş yağı bir bezle silerek sapın vıcık vıcık yağlı kalmasını önlemek gerekir.
Biraz fazla lüks gelecek ama yazayım bulunsun. Ahşap için balmumu vs. ürünleri karıştırarak yapılacak eski usül cilalar da ahşabın hem güzel görünmesine hem de korunmasına yardımcı olur.
Bir arkadaş balmumu, çam terebentini ve zeytinyağı kullanarak hazırladığı bir karışımı bıçak sapında uyguluyordu. (Bkz.)
Keten yağı:
(Bkz.)
(Bkz.)
(Bkz.)
(Bunlardan birini halen kullanmaktayım.)
Satıcıdan tik yağı diye almış olduğum bir ürün:
(Bkz.)
Ahşabın yağlanması, mumlanması ile ilgili bir ara konuştuğumuz bir başlık:
http://www.bicaksanati.com/forum/degisiklikler-yeni-fikirler/ev-yapimi-teak-yagi-yardim/
Tik yağı ile ilgili faydalı bulduğum bir yazı:
Murat Usta'nın Ahşap Atelyesi - Tik Yağı
Son bir not: WD40 akıp gitmeyi çok sever, bu işler için WD40'ı tercih etmeyiniz.
-- Balta başının yağlanması --
Karbon çelik bir bıçağa yapmak gerektiği gibi baltanın da çeliği paslanmasın diye yağlanır. Silah yağı kullanabilirsiniz, Çin malı satan dükkanlarda sebil gibi bulunan makine yağı kullanabilirsiniz. Daha kıvamlı olan dişli yağı kullanabilirsiniz - ki bu yağı tesadüfen denememe rağmen akıp gitmemesinden dolayı çok sevdim. İnce eleyip sık dokuyacağınıza en kolayınıza geleni bulup kullanın derim.
-- Baltayı sarma paketleme --
Bu maddeyi görünce muhtemelen şaşırdınız ama iki nedenden dolayı bu maddeyi anmam gerek. Birincisi yağlayıp uzun süre için bir kenara koyacağınız bir baltayı varsa bile bir kılıfa koymayıp eski bir bez parçasıyla sarmak daha akılcı. İkincisi ise çantanızda, arabanızda balta ile gezerken bunda art niyet olmadığını kolluk kuvvetlerine izah etmenin kolay yolu baltanın öyle hemen ele alınıp kullanılmayacak gibi paketli olmasıdır.
Balta başını yağlarken bir ucunu kullandığınız uzun bir bezi o yağlı kısımdan başlamak üzere balta başına sarın gitsin.
-- Baltayı temizlemek --
Üzerindeki toz toprak kir, ağzındaki kesim sırasında yapışmış kıymık ve özsuyunu bir nemli bezle silip baltayı kurutun.
-- Baltayı bilemek --
El oğlu baltayı tıraş edecek kadar iyi biliyor. Sonra da gerektiğinde bıçakla yapılacak işlerde bile kullanabiliyor. Tıraşı geçtim ama bir bıçak ağzına göre baltanız kötü durumdaysa baltanızı beğenmeyip de internetten Gränsfors Bruks falan hiç bakmayın.
Yıllar önce sobalı ev faslını kapatmış ve artık gerekmeyen, koyacak yer bulamadığımız baltalarımızı bir yakınımıza vermiştik. Geçenlerde onlardayken ve biraz yakacak hazırlamak gerekirken elime aldığım baltanın bizim eskilerden bir olduğunu fark ettim. Balta nasıl kullanıldı, nerelere vurulduysa artık ağzı o kadar zarar görmüştü ki testere gibi sürterek kesecek hale gelmişti. Alet yetmezliğinden dolayı mecburen en yakın demirciye götürdüm. Spiralle çokça metali kaldırdıktan sonra yeni bir ağza kavuştu. Sonra da en kısıtlı imkanlarımla ağzın çapaklarını alıp baltayı kullanmaya başladım. O yarım yamalak, çok kabaca bilenmiş hali bile eskisinden kat kat iyiydi.
Kesici ağızlar, kabadan başlayarak inceye doğru kademeli olarak bilenirler. Kabadan başlamak baştan çok miktarda çeliği kaldırmak için gereklidir. Ondan sonraki adımlar bunun islerini silerler. Yukarda anlattığım baltadaki gibi yıllar boyunca ihmal edilen ağızlar, için çok kaba bir taşlama ile başlamak gerekir. Haliyle kademe sayısı çok olur, iş uzun sürer. O yüzden elinizde kör bir alet varsa bununla ilk uğraşınızda canınız çok sıkılır. Sanırsınız ki her seferinde bu kadar uzun sürecek.
Eğer sabredip en ince kumlara kadar zımparalarak bilemişseniz bundan sonra çok uzun beklemeden bir daha bilemeye girişin. Eğer yeterli gelecekse yaptığınız en ince en son adımla ağza keskinliğini kazandırmaya çalışabilirsiniz. Yoksa yine adım adım gidiniz. Bu sefer göreceksiniz ki işiniz kısa sürecek.
Kasapların ellerinde masatla sık sık bıçaklarını bilemesi size bir fikir vermeli. O yüzeyi düz gibi görünen masatla sık sık yapılan işlem aletten hep en iyi verimi almayı sağlar. Sık yapılıyor da olsa en azından kısa sürer.
Şimdilik daha da uzatmayayım. Biraz görsellik olmadan bu kadar yazı çekilmez.
Ray Mears'in bu sefer baltayı bilemesini izleteceğim. Kullandığı taşlar çok ince kumlardaki japon su taşları. Haliyle bu kadar ince kumlarla biledikten sonra bununla nazik işleri bile yapabiliyor.
Bunu izledikten sonra sokaktaki bileycilerin taşlarının kabalığına da dikkat etmeye başlayacaksınız. :
Ray Mears / Sharpening an Axe at Camp: http://www.youtube.com/watch?v=3LrkC3aS3gA&feature=related
-- o --
Bilemede dikkat edilmesi gerekenlerden
birincisi kendinize zarar vermemek. Bu amaçla ellerinizi nereye koyduğunuza dikkat edin. Baltayı kendinize vurmayın, üzerinize düşürmeyin. Sakin olun.
İkincisi baltaya zarar vermemek:
Gereğinden kaba bir kumdaki alet ile bilemeye girişmeyin.
Baltayı asla ağız açısından daha dik bir biçimde taşa, zımparaya (v.s.) sürmeyin.
Biley taşlarının yüzeyinin düzgün olmasına dikkat edin. Yine de ağzın aynı yerini tasın hep aynı yeri ile taşlamayacak şekilde bilemeye alışın.
Kimileri bıçak ve baltaları sürekli eğe ile bilemeye çalışır. Hatta öyledir ki eğe ile bilenemeyen bıçakları kötü olarak niteler. Burada iki hata var. En önemlisi baltanın iyisinin eğe ile bilenmeyecek ya da güç kadar sert olacağını bilememek. İkincisi eğe kadar kaba dişli bir alet ile yapılan bilemeden medet ummak. Tabi baltanızın çeliği o kadar sert değilse ve ağzı çok bozulmuşsa o zaman denilecek şey yok.
Motorlu taş ile, elde bilemek için olan taşlarla, şerit zımpara makinasıyla, disk zımpara makinasıyla, zımpara kağıdı ile bıçak biledim. Her biri iş gördü. Doğru özellikte bulduğumda doğadan topladığım taşlar da iş gördü.
Bilerken ağızda boylu boyunca çapak/kılağı görene kadar bilemelisiniz. Aksi halde ağzı oluşturan iki yüzeyi ağızda kavuşturamamışsınızdır demektir. Bunu bilemenin her adımında, her incelen kumda görmelisiniz. En son olarak bu gördüğünüz çapağı/kılağıyı bitirmek için çok ince bir taş yada zımpara gerekir. Yada seramik çubuk deri kayış gibi bir son aşama ile işinizi bitirirsiniz.
Son videolar: "How To Sharpen An Axe": http://www.youtube.com/watch?v=CKpsFLNvTD4&feature=related
"How To Sharpen an Axe by Wranglertar": http://www.youtube.com/watch?v=JIZBwT-VDBY
"How To Sharpen An Axe ": http://www.youtube.com/watch?v=jH_lozoe1lA
Bence, en çok sorulması gereken soruları sormuşsunuz.
Yanıtları da elden geldiğince vermeye çalışayım.
== Baltayı saklarken yapmak gerekenler ==
- Baltayı temizlemek,
- Gerekiyorsa yeniden bilemek,
- Sapını yağlamak,
- Balta başını yağlamak,
- Baltayı yanınızda aracınızda bulunduracaksanız sarmak, paketlemek.
Bunları detaylandırmadan önce muhterem Ray Mears'dan baltanın bakımı ile ilgili bir video paylaşayım:
Ray Mears / Looking After Your Axe: http://www.youtube.com/watch?v=Awecx7n1bzQ
-- Sapın yağlanması --
Sap eğer ahşapsa zaman zaman yağlayın. Bunun için en azından zeytin yağı kullanabilirsiniz, daha da iyi bir seçenek olarak keten yağını (linseed oil.) kullanabilirsiniz. Yapı marketlerinde arık daha kolay bulunan, tik yağı vb. ahşap koruyucu yağlar kullanabilirsiniz. Unutmadan, keten yağının kaynatılmışı bezir yağıdır.
Yağı sürdükten sonra biraz beklemek ve sonra emilmemiş yağı bir bezle silerek sapın vıcık vıcık yağlı kalmasını önlemek gerekir.
Biraz fazla lüks gelecek ama yazayım bulunsun. Ahşap için balmumu vs. ürünleri karıştırarak yapılacak eski usül cilalar da ahşabın hem güzel görünmesine hem de korunmasına yardımcı olur.
Bir arkadaş balmumu, çam terebentini ve zeytinyağı kullanarak hazırladığı bir karışımı bıçak sapında uyguluyordu. (Bkz.)
Keten yağı:
(Bunlardan birini halen kullanmaktayım.)
Satıcıdan tik yağı diye almış olduğum bir ürün:
Ahşabın yağlanması, mumlanması ile ilgili bir ara konuştuğumuz bir başlık:
http://www.bicaksanati.com/forum/degisiklikler-yeni-fikirler/ev-yapimi-teak-yagi-yardim/
Tik yağı ile ilgili faydalı bulduğum bir yazı:
Murat Usta'nın Ahşap Atelyesi - Tik Yağı
Son bir not: WD40 akıp gitmeyi çok sever, bu işler için WD40'ı tercih etmeyiniz.
-- Balta başının yağlanması --
Karbon çelik bir bıçağa yapmak gerektiği gibi baltanın da çeliği paslanmasın diye yağlanır. Silah yağı kullanabilirsiniz, Çin malı satan dükkanlarda sebil gibi bulunan makine yağı kullanabilirsiniz. Daha kıvamlı olan dişli yağı kullanabilirsiniz - ki bu yağı tesadüfen denememe rağmen akıp gitmemesinden dolayı çok sevdim. İnce eleyip sık dokuyacağınıza en kolayınıza geleni bulup kullanın derim.
-- Baltayı sarma paketleme --
Bu maddeyi görünce muhtemelen şaşırdınız ama iki nedenden dolayı bu maddeyi anmam gerek. Birincisi yağlayıp uzun süre için bir kenara koyacağınız bir baltayı varsa bile bir kılıfa koymayıp eski bir bez parçasıyla sarmak daha akılcı. İkincisi ise çantanızda, arabanızda balta ile gezerken bunda art niyet olmadığını kolluk kuvvetlerine izah etmenin kolay yolu baltanın öyle hemen ele alınıp kullanılmayacak gibi paketli olmasıdır.
Balta başını yağlarken bir ucunu kullandığınız uzun bir bezi o yağlı kısımdan başlamak üzere balta başına sarın gitsin.
-- Baltayı temizlemek --
Üzerindeki toz toprak kir, ağzındaki kesim sırasında yapışmış kıymık ve özsuyunu bir nemli bezle silip baltayı kurutun.
-- Baltayı bilemek --
El oğlu baltayı tıraş edecek kadar iyi biliyor. Sonra da gerektiğinde bıçakla yapılacak işlerde bile kullanabiliyor. Tıraşı geçtim ama bir bıçak ağzına göre baltanız kötü durumdaysa baltanızı beğenmeyip de internetten Gränsfors Bruks falan hiç bakmayın.
Yıllar önce sobalı ev faslını kapatmış ve artık gerekmeyen, koyacak yer bulamadığımız baltalarımızı bir yakınımıza vermiştik. Geçenlerde onlardayken ve biraz yakacak hazırlamak gerekirken elime aldığım baltanın bizim eskilerden bir olduğunu fark ettim. Balta nasıl kullanıldı, nerelere vurulduysa artık ağzı o kadar zarar görmüştü ki testere gibi sürterek kesecek hale gelmişti. Alet yetmezliğinden dolayı mecburen en yakın demirciye götürdüm. Spiralle çokça metali kaldırdıktan sonra yeni bir ağza kavuştu. Sonra da en kısıtlı imkanlarımla ağzın çapaklarını alıp baltayı kullanmaya başladım. O yarım yamalak, çok kabaca bilenmiş hali bile eskisinden kat kat iyiydi.
Kesici ağızlar, kabadan başlayarak inceye doğru kademeli olarak bilenirler. Kabadan başlamak baştan çok miktarda çeliği kaldırmak için gereklidir. Ondan sonraki adımlar bunun islerini silerler. Yukarda anlattığım baltadaki gibi yıllar boyunca ihmal edilen ağızlar, için çok kaba bir taşlama ile başlamak gerekir. Haliyle kademe sayısı çok olur, iş uzun sürer. O yüzden elinizde kör bir alet varsa bununla ilk uğraşınızda canınız çok sıkılır. Sanırsınız ki her seferinde bu kadar uzun sürecek.
Eğer sabredip en ince kumlara kadar zımparalarak bilemişseniz bundan sonra çok uzun beklemeden bir daha bilemeye girişin. Eğer yeterli gelecekse yaptığınız en ince en son adımla ağza keskinliğini kazandırmaya çalışabilirsiniz. Yoksa yine adım adım gidiniz. Bu sefer göreceksiniz ki işiniz kısa sürecek.
Kasapların ellerinde masatla sık sık bıçaklarını bilemesi size bir fikir vermeli. O yüzeyi düz gibi görünen masatla sık sık yapılan işlem aletten hep en iyi verimi almayı sağlar. Sık yapılıyor da olsa en azından kısa sürer.
Şimdilik daha da uzatmayayım. Biraz görsellik olmadan bu kadar yazı çekilmez.
Ray Mears'in bu sefer baltayı bilemesini izleteceğim. Kullandığı taşlar çok ince kumlardaki japon su taşları. Haliyle bu kadar ince kumlarla biledikten sonra bununla nazik işleri bile yapabiliyor.
Bunu izledikten sonra sokaktaki bileycilerin taşlarının kabalığına da dikkat etmeye başlayacaksınız. :
Ray Mears / Sharpening an Axe at Camp: http://www.youtube.com/watch?v=3LrkC3aS3gA&feature=related
-- o --
Bilemede dikkat edilmesi gerekenlerden
birincisi kendinize zarar vermemek. Bu amaçla ellerinizi nereye koyduğunuza dikkat edin. Baltayı kendinize vurmayın, üzerinize düşürmeyin. Sakin olun.
İkincisi baltaya zarar vermemek:
Gereğinden kaba bir kumdaki alet ile bilemeye girişmeyin.
Baltayı asla ağız açısından daha dik bir biçimde taşa, zımparaya (v.s.) sürmeyin.
Biley taşlarının yüzeyinin düzgün olmasına dikkat edin. Yine de ağzın aynı yerini tasın hep aynı yeri ile taşlamayacak şekilde bilemeye alışın.
Kimileri bıçak ve baltaları sürekli eğe ile bilemeye çalışır. Hatta öyledir ki eğe ile bilenemeyen bıçakları kötü olarak niteler. Burada iki hata var. En önemlisi baltanın iyisinin eğe ile bilenmeyecek ya da güç kadar sert olacağını bilememek. İkincisi eğe kadar kaba dişli bir alet ile yapılan bilemeden medet ummak. Tabi baltanızın çeliği o kadar sert değilse ve ağzı çok bozulmuşsa o zaman denilecek şey yok.
Motorlu taş ile, elde bilemek için olan taşlarla, şerit zımpara makinasıyla, disk zımpara makinasıyla, zımpara kağıdı ile bıçak biledim. Her biri iş gördü. Doğru özellikte bulduğumda doğadan topladığım taşlar da iş gördü.
Bilerken ağızda boylu boyunca çapak/kılağı görene kadar bilemelisiniz. Aksi halde ağzı oluşturan iki yüzeyi ağızda kavuşturamamışsınızdır demektir. Bunu bilemenin her adımında, her incelen kumda görmelisiniz. En son olarak bu gördüğünüz çapağı/kılağıyı bitirmek için çok ince bir taş yada zımpara gerekir. Yada seramik çubuk deri kayış gibi bir son aşama ile işinizi bitirirsiniz.
Son videolar: "How To Sharpen An Axe": http://www.youtube.com/watch?v=CKpsFLNvTD4&feature=related
"How To Sharpen an Axe by Wranglertar": http://www.youtube.com/watch?v=JIZBwT-VDBY
"How To Sharpen An Axe ": http://www.youtube.com/watch?v=jH_lozoe1lA
