Moğolistan,sibirya Ve Moskova Gezi Notları(03-16.temmuz.2017)

Moğol sınırından kolayca geçtikten sonra otobüse binerek dört kilometre ileride yer alan Kyahta(=Кяхта) adlı Rus sınır kapısına geldik.İki sınır arasını yayan geçmek mümkün olmadığından mutlaka bir araca binmek ya da taksi kiralamak gerekmektedir.Burada otobüsten indikten sonra Registratsiya karta(=регистрация карта) adını verdikleri kartları doldurup gümrük memurunun onayı için sıraya girdik.

Otobüste farklı ülkelerden turistler mevcuttu.Onların hepsi sorunsuz bir şekilde geçmelerine rağmen sıra bize geldiğinde gümrük görevlisinin yüz hatları gerildi.Yeşil pasaportumu evirip çevirdikten sonra önce başka bir görevliyi sonra da daha üst düzey bir görevliyi çağırdı.Kendilerine pasaportumda daha öncede Rusya giriş-çıkışlarımın olduğunu,üstelik vizem bulunduğunu söylememe rağmen bizi yarım saat oyaladılar ve sonunda geçmemize onay verdiler.Bu davranışın nedenini sorduğumda bana Rusça "bilirsin işte" anlamında bir cevap verdiler.

Velhasıl,sınır geçişimiz can sıkıcı olsa da artık yolculuğumuzun Rusya ayağına başlayabilirdik.Kara yoluyla Moğol ve Rus sınır geçişi toplam iki saat kadar sürmektedir.Tren ile geçişler ise buradan yaklaşık 50 kilometre batıda ve Selenge Nehri kıyısındaki Nauşki(=Наушки) Kasabası 'ndan yapılmakta ve 6-8 saat kadar sürmekte imiş.










Rusya'da akaryakıt fiyatları.95 oktan benzinin litresi sadece 2.35 TL.





Rusya topraklarına girince yolların kalitesi arttı ve otobüsümüz daha hızlı yol almaya başladı.Bunun sonucunda sınırdan itibaren 235 kilometrelik yolu üç saatte tamamlayıp sabah saat 07'de Ulan Ude Güney Otobüs Terminali(=Южный Автовокзал=Yujni Avtovakzal)'ne vardık.









Sibirya yollarında ilerliyoruz

Kiahta Sınır Kapısı'nı geçtikten sonra Sibirya'daki Buryatya Cumhuriyeti(=Буряад Республика=Buryad Respublika)'ne dolayısıyla Rusya Federasyonu(=Россия федерация=Rassiya Federatsia)'na da girmiş olduk.144 milyon nüfusu ile dünyanın en kalabalık dokuzuncu ülkesi olan Rusya Federasyonu,sahip olduğu 17,1 milyon kilometrekarelik yüzölçümü ile dünyanın en geniş ülkesidir.Dünyamızın 1/8'ine karşılık gelen bu toprakların en batısındaki Kaliningrad şehri ile en doğusundaki Petropavlovsk şehri arasında on farklı saat dilimi uygulanmaktadır. Nüfusun yaklaşık %80'ini Rus,yaklaşık %10'unu Türk kökenlilerin oluşturduğu Rusya Federasyonu'nda yüz altmış farklı etnisite yaşamakta olup ülke subyekt(=субъе́кт) adı verilen 85 adet federe yapıdan oluşmuş bir hayli karışık bir yönetim biçimine sahiptir.Bu yapılardan;

· 22 tanesi,her biri belli bir etnik kökenin ana vatanı olan özerk cumhuriyet yani respublika(=республика) olup iç işlerinde serbesttir ve her birinin kendi anayasası, başkanı ve meclisi vardır.
· 46 tanesi,her biri merkez tarafından atanmış valiler ve yerel olarak seçilmiş bir idare meclisince yönetilen bölge anlamındaki oblast (=област) olup bölgenin en büyük şehri hem oblasta adını verir hem de idari merkezi olur.
· 9 tanesi,her biri aslında oblast ile aynı şekilde yönetilen fakat tarihi nitelik taşıyan bölge anlamındaki kray(=край) olarak adlandırılırlar.
· 3 tanesi,merkezin doğrudan yönetimi altında olan federe şehir (=федеральный город=federalni gorad)’ler olup bunlar Moskova, Saint Petersburg ve yeni eklenen Sivastopol şehirleridir.
· 5 tanesi,özerk birim anlamındaki otonom okrug(=автономный округ) olup oblastlara nazaran daha özerk ancak cumhuriyetlere göre daha merkeze bağımlıdırlar.

Rusya Federasyonu topraklarının 3/4'ünü oluşturan Sibirya bölgesi ise, kuzeyde Kuzey Buz Denizi, doğuda Pasifik Okyanusu,güneyde Çin, Kazakistan ve Moğolistan ülkeleri,batıda ise Ural Dağları arasında kalan yaklaşık 12.8 milyon kilometrekare yüzölçümündeki topraklara verilen genel addır.Dört milyonu Türk kökenli halklardan oluşan toplam otuz milyonluk nüfusa sahip olan Sibirya bölgesi;Urallar ile Yenisey Nehri arasındaki Batı Sibirya,Yenisey Nehri ile Pasifik kıyısı arasındaki Doğu Sibirya ve Bering Boğazı ile Kore Yarımadası arasında yer alan Uzakdoğu Rusya olmak üzere üç coğrafi bölgeye ayrılmaktadır.

Tatarca'dan türemiş adı "uyuyan ülke" anlamına gelen Sibirya (=Cибирь=Sibir) bölgesi,on binlerce göl,elli üç bin nehir,en güneyindeki stepler,onun üstünde yer alan bataklıklar ve iğne yapraklı ağaçlar içeren uçsuz bucaksız tayga ile uzak doğusunda yer alan geniş yapraklı ağaçlar içeren ormanlar ve nihayet en kuzeyindeki donmuş tundradan oluşmaktadır.Günümüzde dünya doğa mirası listesine dahil edilmiş ve Rusya Federasyonu'nda yer alan on tane yerin dokuzunun Sibirya'da yer alması bu bölgenin içerdiği doğal güzelliklerin en güçlü delilidir.
Sibirya,yeryüzündeki ağaçların dörtte birini barındıran zengin bitki örtüsüne ilaveten dünya altın,gümüş ve platininin altıda biri ve demirinin üçte biri yanında önemli petrol,kömür ve doğalgaz rezervleri ve en önemlisi dünya tatlı su rezervinin beşte birine sahip Baykal Gölü nedeniyle doğu ve batı arasında kurulan yeni dengede büyük bir öneme sahiptir.

Genel olarak karasal iklimin hakim olduğu bölgede,kışın sıcaklık sıfırın çok altına düşse de yaz aylarında sıcaklık kısa süreli de olsa +40 dereceleri görebilmektedir.Sibirya denildiğinde aklımıza sürgün ve soğuk kelimeleri gelse de,sanılanın aksine bölgede yağış fazla olmayıp havanın aşırı soğuk olması nedeniyle yılın büyük bir bölümünde kar yerden kalkmamakta ve bu da yaşamı olumsuz etkilemektedir.Bölge insanlarının ne kadar zor koşullarda yaşadıklarına örnek olarak dünyanın en soğuk şehri ünvanlı Yakutsk'ta sıcaklık -50 derece altına düşmedikçe okul ve işyerlerinin tatil edilmediğini belirteyim.

Sibirya’nın uçsuz bucaksız topraklarında önceki yüzyıllarda ulaşım için en önemli araç su yolu olduğu için bu bölgedeki şehirlerin kuruluş yeri olarak genellikle nehir kenarları tercih edilmiştir.Bölgenin zor iklim koşulları, ulaşımı da güçleştirmekte olup günümüzde karayolu ile ulaşmanın mümkün olmadığı yerler mevcuttur.Bu nedenle havayolu bir seçenek olsa da bölgede ulaşım ağırlıklı olarak demiryolu ve yaz aylarında su yolu üzerinden sağlanmaktadır.









İnternetten indirdiğim Sibirya haritası

Moskova'nın 5,627 kilometre doğusunda ve Baykal Gölü'nün yaklaşık yüz kırk kilometre güneydoğusundaki Ulan Ude(=Улан-Удэ=Kızıl Ude), Rusya Federasyonu'nun Sibirya bölgesindeki Buryat Özerk Cumhuriyeti 'nin 416.000(2013'te) nüfuslu başkentidir.Şehir,iki sıradağ sinsilesi olan Khamar-Daban ve Ulan-Burgasi arasındaki Uda ve Selenga Nehirlerinin birleşme noktasında yer almaktadır.







Uda Nehri(=река Уда=reka Uda) 467 kilometre uzunluğunda olup şehrin biraz batısında Selenga(=Селенга) Nehri ile birleşir



1656 yılında İrkutsk şehrini kuran Rus Kazakları,stratejik açıdan önemli ve korunaklı olduğunu gördükleri bu noktada bir kış karakolu olarak görev yapacak Udinskoye'yi 1666 yılında kurmuşlardır.Elverişli coğrafi konumu nedeniyle kısa zamanda Rusya,Moğolistan ve Çin arasında bir ticaret merkezi haline gelen şehir,1690 yılından itibaren bölgenin idari merkezi haline dönüşürken adı da Verkhneudinsk(=Üst Udinsk) olur.
1780'li yıllara gelindiğinde yeniden adlandırılan Verkhneudinsk şehri,kış sonu ve yaz ortasında olmak üzere senede iki kez yapılan ticaret fuarına ve ondokuzuncu yüzyıla girerken şehir imar planına sahipti.1900 yılına gelindiğinde Trans Sibirya demiryoluna ve dolayısıyla Rusya'nın büyük kentlerine bağlanınca nüfusu hızla artan Verkhneudinsk,Sovyet döneminde önemli bir sanayi ve tarım merkezi haline gelmiş ve burada makine ve demiryolu endüstrileri,kereste fabrikaları ve dev kolhozlar kurulmuştur.

1934 yılında devletin kentlere etnik isimler kazandırma politikası nedeniyle şehrin ismi Ulan Ude(=Kızıl Ude) olarak değişmiş ve 1958 yılında da Buryat Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin başkenti haline gelmiştir.Sovyet döneminde bölgede kurulan askeri tesisler nedeniyle Ulan Ude 1980'li yılların sonuna dek ziyarete kapalı kalmıştır.

Sert karasal iklimin etkisiyle şehirde Ocak ayı ortalama sıcaklığı -23 derece ve Temmuz ayı ortalama sıcaklığı ise +20 derece civarında seyretmektedir.Dağlar ve ormanların çevrelediği uçsuz bucaksız steplerin ortasındaki bu şehir,Asya'nın doğusu ile batısını birleştiren dev tren yollarının önemli bir kesişme noktasıdır.Moskova'dan hareketle Moğolistan,Çin,Mançurya ve ülkenin en doğusundaki Vladivostok yönüne giden bütün tren hatlarının birbirlerinden ayrılmadan önceki son durağı Ulan Ude olması nedeniyle şehir,günümüzde Moğolistan,Çin ve Asya-Pasifik ülkelerini Uzakdoğu Rusya'ya bağlayan bir siyaset ve ticaret merkezi konumundadır.

Artan ticari ilişkilere rağmen şehirde mevcut değişik etnik kökenler ve onlara ait kültürler,yüzlerce yıldır barış içinde yaşamaya devam etmektedir.Şehir nüfusunun %20'sini dağ Moğolları da denilen Buryatlar oluşturmaktadır.Zaten şehre girince Rusya'ya doğudan sızan Budizm ve Moğolistan etkisini hemen hissediyorsunuz.

Buryat Cumhuriyeti'nin bilimsel ve kültürel merkezi de olan Ulan Ude;üç yüzyıllık geçmişi,özgün mimarisi, barındırdığı tarihi eserleri ve farklı kültürleri ile Avrupa ve Asya'nın eski ve modern özelliklerinin en iyi sentezlendiği şehir görünümündedir.Bence burayı batısında kalan rus şehirlerinden farklı kılan özellik alışılmadık derecede sakin ve yumuşak bir yaşam biçimi ve yabancılara son derece olumlu yaklaşım biçimiydi.

Ulan Batur'dan hareketimizden yaklaşık 12 saat sonra sabah 07.30 sularında Güney Otobüs Terminali(=Южный автовокзал=Yujni Avtovakzal)'nde indik.Buradan da bir taksiye binip iki kişi için bir gece konaklama +kahvaltı ücreti olarak 35$ ödediğimiz ve 1905 Devrimi Caddesi (=улица Революций 1905 года,d.32=Ulitsa Revolutsii 1905 Goda,doma 32)adresindeki Şumak Oteli(=гостиница шумак=Gastinitsa Şumak) yönüne hareket ettik.Yaklaşık beş dakika süren ve 100 ruble(~6 TL) ödediğimiz yolculuk sonrası otele yerleştik.Otel bir apartmanın zemin katında yer alıyordu ve gerek merkeze yakınlığı gerekse temizliği ile bizi memnun etti.

Otelde biraz dinlendikten sonra bizi istediğimiz yerlere götürmesi için 3.000 ruble(~180 TL)'ye anlaştığımız bir araca binerek Ulan Ude'yi tanımaya başladık.İlk sırada kentin 53 kilometre güneyinde yer alan Tarbagatay ya da Eski İnananlar Köyü vardı.Bunun için önce Baykal Havaalanı(=Аэропорт Байкал) yoluna saptık.Ulitsa Borsoyeva üzerinde ilerlerken Selenga Nehri Köprüsü'ne varmadan önce karşımıza Misafirperver Buryat Ana heykeli(=Гостеприимная Бурятия= Gosteprimnaya Buryatiya) ya da eski adıyla Buryat Ana heykeli (=Скульптура Мать Бурятия=Skulptura Mat Buryatiya) çıktı.Sekiz metrelik kaidesiyle birlikte toplam 16 metre yüksekliğindeki bu bronz heykel,2002 yılında yapılarak Opera ve Bale Tiyatrosu'nun arkasına yerleştirilmiştir.Boynunda,Moğolistan'da olduğu gibi Buryatya'da da konukseverlik ve sıcak karşılama sembolü olan Buryat eşarbı kadak (=kaДak) taşıyan bu kadın heykeli,2008'de güncel yerine taşınmıştır.







Buryat Ana heykeli









Buryat Ana heykelinin biraz ilerisinde yer alan Buryat Gençlik Tiyatrosu'nun önündeki "Buryat Gençliği" heykeli

Heykelden sonra yolumuza devam edince Moğolistan’da gökkuşağı anlamına gelen Selenge(=Сэлэнгэ гол=Selenge Gol) ve Rusya’da Selenga(=река Селенга=Reka Selenga) olarak adlandırılan nehrin kıyısında ilerlemeye başladık.1024 kilometre uzunluğundaki Selenga Nehri, Moğolistan’da doğduktan sonra çeşitli nehirler ile birleşerek Baykal Gölü’ne dökülmektedir.







Selenga Nehri



Yolun ortalarında Omulyevka Dağı(=гора омулевка = Gora Omulyevka) önünde durduk.Burası Baykal Gölü'nde tadına bakacağımız omul balıklarının yumurtalarını bırakma yeriymiş.Ayrıca görünümü bir aslan yelesine benzediği için yerel halk,burayı uyuyan aslan(=спяший лев=spiyaşi lev) olarak adlandırmaktadır.













Omulyevka Dağı

Yarım saat sonra Tarbagatay(=Тарбагатай) veya Eski İnananlar (=старообрядцы=Staroobriaditsi) Köyü'ne ulaştık.1652-1666 yılları arasında Rus Ortodoks Kilisesi'nde Rus ve Yunan Ortodoks uygulamaları arasındaki farklılıkları ortadan kaldırmak amacıyla Moskova Patriği Nikon tarafından yapılan yeni ritüel ve metinsel düzeltmelere yönelik reformlar müthiş bir muhalefetle karşılandı ve Rus kilisesi bundan sonra bir çok alt gruba ayrıldı.Dindeki yenilikleri kabul etmeyenler,Rusya Kilisesi hiyerarşisinden ayrı tutulmayı tercih ederek "Eski İnananlar(=The Old Believers) ya da Eski Gelenekçiler" olarak adlandırıldılar.Bu davranış, beraberinde baskıları da getirince bu gruptan olanlar,evlerini terk edip aileleri ile beraber Sibirya,Estonya ya da Belarus gibi SSCB’nin gözden uzak yerlerinin derinliklerine çekilerek dinlerini bildikleri şekilde sadakatle uygulayacakları bir yaşam biçimine yöneldiler.İşte bu amaçla Buryatya'ya gelenler yeni köyler inşa etmişler ve Aile kelimesinin eş değeri olan Semeiskie(=Семейские) lakabını almışlardır.

Onların inançları,17.yüzyıl öncesi Rus Ortodoks Hıristiyanlığı olup halen Rus Ortodoks Kilisesi'nin gerçek imanı kaybettiğine ve günümüzde gerçek rahiplerin yetişmediğine inanmaktadırlar.Bu insanların yaşam tarzları şehirde yaşayan Ruslardan farklı olup aşırı çalışkan,alkol ve tütünün kullanılmadığı,dine,tabiata ve aile değerlerine aşırı bağlı bir yaşam biçimini benimsemişlerdir.

Organik tarım ile uğraşan Eski İnananlar,evlerinde yüzlerce yıldır atalarının inşa ettiği şekilde oturmaktadırlar.Çitlerle çevrili ve son derece tertipli ahşap evlerin girişinde evcil hayvanlara ait yerler ve çiçeklerle süslü ön bahçe bulunmaktadır.Arka bahçede,evin önemli bölümlerinden buhar banyosu(=Баня=banya)bulunmaktadır.Rus banyosu,içinde seksen derece gibi yüksek sıcaklıkta kuru buhar banyosu bulunan bir hamam türüdür.Yüksek sıcaklığın,banyada oturanların beyin damarlarını etkilememesi için başa keçeden yapılmış şapka giyilmesi gerekmektedir.







Rus Banyasının içi


Genellikle kırsal kesimde ahşaptan yapılmış kulübeler şeklinde olan banyada,on-onbeş dakika kadar terledikten sonra sıcak suda ısınmış ve venik(=веник) adı verilen,huş ya da defne ağacından çalılarla vücuda hafifçe vurulup,bir nevi masaj yapılarak kan dolaşımınızın iyice arttırılması sağlanmaktadır.Bu işlemi takiben,kışın karların üzerine yazın da serin havuzlara atlanarak vücuda bir nevi şoklama uygulanmakta ve zararlı toksinlerin atılması sonucu vücudun rahatlaması sağlanmaktadır.

Tarbagatay Köyü’ndeki ahşap evler



Genellikle tavanları mavi boyalı olan evlerin duvarlarında ailenin tam kadro çekilmiş çerçeveli fotoğrafı,yerde el yapımı renkli halılar ve danteller ile süslü dolaplar ilgi çekmektedir.

Duvarların arasında ahşap tezgahlar ve evin ortasında yemek pişirmek için bir fırın vardır. Misafirperver oluşlarıyla tanınan bu ailelerin mutfağında,ayrıca kömür ile ısıtılan bir semaverde misafirlere sunulmak için çay,her daim hazır bekletilmektedir.

Köye ulaşınca,doğruca Eski İnananlar Tarih ve Kültür Müzesi (=Музей истории и культуры старообрядцев=Muzey İstori i Kulturi Staroobriadsev)'ne gittik.Giriş için istenen kişi başı 200 ruble(~12 TL) ödedikten sonra girişte bizi Rusya’nın pek çok yerinde olduğu gibi tepsisinde taze pişirilmiş ev ekmeği ve tuz bulunan bir köy kadını karşıladı.Bu girişten sonra iki katlı müzeyi gezmeye başladık.Anlatıldığına göre,2001 yılında açılmış ve bu insanların iki yüz elli yıllık geçmişinin yaşatıldığı bu müze,köy rahibinin oğlu tarafından hayata geçirilmiştir.

Bu müzede günümüzde,eski el yazması İncil,semaverler,tarım alet ve araçları,geleneksel giysiler,dini ikonlar yanı sıra bir evde mevcut bütün bölümler olanca doğallığıyla sergilenmekte olup böylece ziyaretçilerin Eski İnananlar’ın,izole edilmelerini ve uğradıkları zulmü hatırlayacakları ve geleneklerine saygı duyacakları bir ortam yaratılmaya çalışılmıştır.




















Eski İnananlar Tarih ve Kültür Müzesi girişi ve içinden fotoğraflar










Müzenin karşısında yer alan ve Eski İnananlar'a ait ortodoks kilisesi

Bugün dünyadaki Eski İnananlar'ın sayısı 200 binin üzerinde olup Ulan Ude şehri çevresinde Tarbagatay Köyü dışında,Kuitun,Desyatnikova ve Burnaşeva köylerinde yaşamlarını sürdürmektedirler.Baykal Gölü çevresinde yaşayan bu topluluklara ait müzik,kültür ve yaşam tarzı UNESCO' nun Somut Olmayan Kültürel Mirası Listesi'ne eklenmiştir.



































Müzenin içinden fotoğraflar

Eski İnananlar Köyü'nde geçirdiğimiz bir saatin sonunda bir başka önemli dini yapı olan İvolginski Datsan (=Иволгинский дацан)'ı görmek üzere geldiğimiz P258 yolundan geri dönüp 37 kilometre ilerledikten sonra A340 yoluna saptık ve 21 kilometre sonra İvolga Nehri kıyısında kurulmuş olan manastıra ulaştık.

Sovyetler Birliği döneminde Jozef Stalin,1937 yılında verdiği emirle mabetler ve din adamlarına yönelik ortadan kaldırma harekatını başlatmış ve bu süreçte bir çok budist tapınağı kapatılarak rahipleri çalışma kamplarına gönderilmiştir.1944 yılında, sürgündeki bir grup Buryat rahibi 16 eski lamanın imzalarını toplayıp, Moskova'ya giderek Ulan Ude'de yeni bir budist tapınağı inşa etmek için izin istemişler ve 1945 yılında Stalin'in imzaladığı şaşırtıcı izinle günümüzde Rusya’da mevcut otuz beş Budist manastırın en büyüğü olan İvolginski Datsan Manastırı kurulmuştur.







İvolginski Datsan'a yaklaşırken çıplak tepelerin üzerinde parlayan geyik figürleri bir budizm merkezine yaklaştığımızı gösteriyordu.



Ivolginsky Datsan,yedi adet tapınak yanı sıra;felsefi,tantrik,ikonografik ve tıbbi konularda faaliyet gösteren dört fakültesi olan bir Budist Üniversitesi,rahiplerin kaldığı evler,bir Budist sanat müzesi ve bir otelden oluşan yaklaşık üç hektarlık bir alana yayılmış bir manastır kompleksidir. Rusya'daki budistlerin başkanı Hambo Lama Pandito’nun konutu da bu kompleksin içinde yer almaktadır.

Halen Rusya Federasyonu tarafından dini mimari anıt olarak korunmakta olan İvolginski Datsan Manastırı'nda yer alan tapınaklar,Moğolistan'da gördüklerimizden daha iyi durumda idi. Eski çağlardan beri buradan bir tıp merkezi olarak yararlanan halk,günümüzde yeni bir iş kurmak,bebeğe isim vermek,düğün tarihi için en uygun zamanı saptamak,ameliyat için iyi bir gün belirlemek veya cenaze gibi konularda akıl danışmak için düzenli olarak bu manastırı ziyaret etmektedir.













Hambo Lama Pandito’nun konutu










Budist sanatı müzesi

Manastırın ana tapınağı olan Sogchen Tapınağı’nın önünde on iki taştan yapılmış ve tapınağı koruduğuna inanılan aslan figürü yer almaktadır.Tapınağın içindeki sunakta Buddha Shakjamuni'nin büyük bir heykelinin de bulunduğu binlerce budadan oluşan bir panteon vardır.Heykel,bu tapınağın merkezinde yer almaktadır.Heykelin altında bir resim ve XIV.Dalai-Lama'nın tahtı bulunmaktadır.Tapınakta her sabah sabah 9'da ziyarete açık bir tören yapılmaktadır.






Sogchen Tapınağı


Bu manastırı Budistler için bir hac merkezi yapan özelliği 12.Hambo Lama Dashi-Dorzhi Itigelov'un cesedidir.1927 yılında lotus pozisyonunu alarak derin meditasyona başlayan 75 yaşındaki bu lama,öğrencilerine bu dünyadan ayrılma vaktinin geldiğini fakat tekrar canlı bir şekilde geri döneceğini söyler.Hiçbir işlem yapılmadan gömüldüğü mezardan otuz yıl sonra çıkarılan cesedin mucizevi bir şekilde korunmuş olduğu dokularının adeta bir gün önce ölmüş gibi yumuşak ve esnek olduğu uzmanlarca rapor haline getirilir.

Bunun üzerine,Dashi-Dorzhi Itigelov,Budizm için kutsal nesne ilan edilmiş ve onun için ayrı bir tapınak kurularak büyük Budist bayramlarına denk gelen yılda sekiz gün halk tarafından cesedinin ziyaret edilmesine karar verilmiştir.Biz,Budist bayramı 8.Temmuz’da kutlandığı için görmek imkanı bulamadık.







Saat 16 gibi manastırın içindeki küçük lokantada buuz yiyerek karnımızı doyurduk.İki kişi için 150 Ruble (~9 TL) ödedim.

İvolginski Datsan Manastırı'ndan fotoğraflar



Ulan Ude'de,Odigitrievski Katedrali önünden kalkan 125 ve 130 numaralı dolmuşlar ile 45 dakikada ulaşabileceğiniz İvolginski Datsan, Rusya ve Buryatya Cumhuriyeti’nin kültürel çeşitliliğini somutlaştıran ve sahip olduğu mimari nedeniyle görülmesi gereken bir manastırdır.Her gün 09-18 saatleri arasında açık olan manastıra giriş ücretsizdir.

Bu tapınak ziyaretinden sonra ahşaptan yapılmış Sibirya evlerinin arasından geçerek Ulan-Ude'ye geri dönüp şehir merkezine yaklaşık on kilometre uzaklıktaki Verhniyaya Berezovka bölgesinde yer alan Etnografya Parkı(=Этнографический парк=Etnografiçeski Park)’nın önüne geldik.1973 yılında hayata geçirilen bu müze-park,37 hektarlık alanı ile Rusya'nın en büyük açık hava müzelerinden birisidir.





















Tek veya iki katlı ve buzun kolayca düşmesi için üçgen çatılı ahşap evlerden oluşan Sibirya köyleri









Etnografya Müze-Parkı’nın girişi

Hun Devleti’nden başlayarak Baykal Gölü çevresinde yerleşmiş Sibirya halklarının ahşap mimarisi hakkında kronolojik sıraya göre düzenlenmiş kırktan fazla mimari eser yanı sıra bazı mezar höyükleri ve taş totemleri de içeren eşsiz bir koleksiyona ve bu bölgede yaşayan hayvanların görülebileceği küçük çaplı bir hayvanat bahçesine sahip olan bu müze-park gezmeye değerdir.

Müzede sergilenen mimari eserler;Evenkiler,Prebaykal Buryatyası, Transbaykal Buryatyası,Buryatya,Rus Kazakları,Eski İnananlar ve Eski Verkhneudinsk gibi alt gruplara ayrılmakta olup binaların iç kısmına yerleştirilen ev ekipmanları,ahşap aletler ve mutfak eşyaları,ziyaretçilerin bölge halkının eski devirlerdeki yaşamının içine entegre olmasını kolaylaştırmaktadır.






Müze-parkın girişindeki balballar







Eski İnananlar’a ait Aziz Nikola Kilisesi


Ne yazık ki kapalı olduğu için müze-parkı gezmemize izin verilmedi.Biz de dışarıdan birkaç fotoğraf çekip şehir merkezine geri döndük.Pazartesi ve salı dışındaki günlerde her gün 10-18.30 arasında açık olan ve giriş ücreti olarak 200 ruble alınan Etnografya Müzesi'ne Verkhnaya Berezovka yönüne giden ve Sovyetler Meydanı'ndaki Baykal Plaza Oteli’nin önünden kalkan 8 numaralı minibüs ya da 37 numaralı otobüs ile yirmi dakikada ulaşmak mükündür.

Bundan sonra şehre dönüp Sovyet Meydanı(=Площадь Советская= Ploşad sovyetskaya)'nda araçtan indik.18.yüzyılda inşa edilmiş ve 2008 yılında tamamen yenilenmiş olan bu meydan,şehrin önemli resmi binalarının bulunduğu yerdir.Sovyet Meydanı’nda 1971 yılında,Vladimir Lenin'in doğumunun yüzüncü yıldönümünü kutlamak için heykeltraşlar Yuri ve Georgi Neroda tarafından yapılan 7.7 metre yüksekliğinde,42 ton ağırlığında bronzdan Lenin Heykeli(=Памятник Ленину=Pamiyatnik Leninu) dünyanın en büyük büstüdür. Bir söylentiye göre, Fransızlar bu büste alıcı olmuş ancak Rus hükümeti bu isteği "Rusya satılık değildir" cevabıyla geri çevirmiştir.














Sovyet Meydanı’ndaki Lenin büstü ile arkasında Yüksek Mahkeme binası






















Lenin Büstü'nün sağ tarafında kalan devlet yönetim binaları

1920'lerin sonlarında adı Lenin Caddesi(= Улица Ленина=Ulitsa Lenina) olarak değiştirilen Büyük Cadde(=большая улица=Balşaya Ulitsa)'nin,merkezinde kurulmuş Sovyet Meydanı ve Lenin Büstü dışında şehirdeki Sovyet mimarisinin başka önemli örneklerine de ev sahipliği yapmaktadır.
















Büstün karşısındaki Lenin Caddesi’nin başlangıcında yer alan Filoloji Enstitüsü ve Jeoloji Müzesi binaları







Buryat Maliye Bakanlığı