Moğolistan Orhun Abidelerine Gitmek İstiyorum

[nuretting]

Selamlar, tamamiyle siyaset dışı ve hatta siyaset üstü bir ortaasya turu yapmak istiyorum. Esas hedefin Moğolistan da Orhun abideleri olduğu; bunun yanında Rusya da Baykal gölü ve Angara şehri, Altay özerk bölgesi,Abakan-Hakas muhtar cumhuriyeti'ni kapsayan bir seyahati çok istiyorum. Böyle bir turu düşünen ve kendisine arkadaş arayan kişi veya kişilerle tanışmak istiyorum.

 

[TezMertek]

Ynt: Moğolistan Orhun Abidelerine Gitmek İstiyorum

Hangi aylarda ve hangi ulaşım araçlarını kullanmayı düşündüğünüzü yazmalısınız konuya.

 

[nuretting]

Ynt: Moğolistan Orhun Abidelerine Gitmek İstiyorum

Uyarınız için teşekkürler. gezinin zamanı ve araç konusunda sınırım veya kriterim yok. gidiş dönüş en fazla 3 hafta süren bir geziye katılmak istiyorum.bu geziyi planlayan varsa dahil olmak isterim.selamlarımla...

 

[afagan]

Ynt: Moğolistan Orhun Abidelerine Gitmek İstiyorum

ben o geziyi 2 yıldır planlıyorum nurettin bey bu bahar kısmet olursa biz orta asya/sibirya rotamızı gerçekleştireceğiz. Sibirya destinasyonları, novobirsk-Ulan Bator gezgin güzergahı baz alındığında orta zorlukta bir parkur olarak kabul ediliyor ve (kendi sınıfında)dünyanın en işlek karavan/dağ rotalarından biri. Ama, Novobirskten kuzeye, mesela yakutsk a doğru bir rota çizilecekse, bu artık profesyonel bir rotaya dönüşüyor ki, profesyonel rehber ve ekipman olmadan bu rotayı sorunsuz kat etmek oldukça zor.


araçsız gidişlerde ise, trans sibiria / trans mongolia tren güzergahları da oldukça dolu bir yolculuk vaad ediyor. tren güzergahlarında ise iniş biniş duraklarını yola çıkmadan ana hatları ile belirlemekte fayda var sanıyorum.

Muhtemelen, 4-6 hafta içinde biz sibirya çıkışı için tarih ve muhtemel rotamızı belirleyeceğiz o zaman buralarda paylaşırız sanırım. Bizim seyahatimiz bu bahar için ihtimali güçlenen bir projeye dönüştü. sanırım bu gezi gerçekleşirse, sizin gibi aynı desitansyonu planlayan arkadaşlara da fikir verecektir.

 

[afagan]

Ynt: Moğolistan Orhun Abidelerine Gitmek İstiyorum

öte yandan, bırakın orta asyayı, şuracıkta 20 km ilerde 2 saatlik off road gezisine bile kiminle çıktıgınız (yerine göre) çok önemliyken, kıta aşırı bir geziye internet sayfalarında kurulan ekiplerle çıkılmaz.

orta asya dediğiniz yer, turistik-kafilelerle gidilen bir yer değil. dolayısı ile turist değil gezgin kriterleri geçerlidir. fiziksel ve moral kondüsyon, kararlılık, uyum, birbirini yedekleyebilme, amaçların örtüşmesi, arkadaşlık/yarenlik/kader birliği edilebilmesi gibi her biri birbirinden önemli ve gerekli pekçok yeterlik gerektirir böyle geziler.

hatta diyebilirim ki, böyle bir seyahate birlikte çıkacağınız insanın güvendiğiniz sevdiğiniz birisi olması bile yetmez, yola çıkacağınız insanın sağlık durumundan, geride bıraktığı şeylerin orada ona ne tür etkisi olacağına kadar üzerinde durulması gereken çok şey var. her şey gönlünüzce olsun.

 

[nuretting]

Ynt: Moğolistan Orhun Abidelerine Gitmek İstiyorum

Selam Serdar bey, uyarı ve tavsiyelerinizi dikkatle okudum.çevremde böyle bir seyahati yapabileceğim kimse yok.bu seyahat hakkında bilgi toplamak amacıyla buraya giriş yaptım.bugün aklıma gelen ,yarın yola çıkacağım bir tur organizasyonu değil aradığım.bu konudaki ehil insanlarla tanışıp bilgi sahibi olmak. çünkü şu halimla ayak bağı olacağımın farkındayım.inşallah siz hayalinizi gerçekleştirisiniz ve ben sizin seyahat tavsiyelerinizi burada keyifle ve heyecanla okuyabilirim.

 

[SERİ 3 109]

Ynt: Moğolistan Orhun Abidelerine Gitmek İstiyorum

iyide kardeş,
serdar beyin doğruları karşısında hemen havlu attın.olmadı şimdi.

 

[afagan]

Ynt: Moğolistan Orhun Abidelerine Gitmek İstiyorum

Nurettin Bey,

burada ve başka sitelerde, iyi hazırlanılmış ve gerçekleştirilmiş gezi yazıları var, bunları en ince detaylarına kadar okuyarak başlayabilirsiniz. siz bakmayın sırtına çantasını alanın kendisini yollara atıyor gibi göründüğüne. doğa haritada durduğu gibi durmaz

ben şahsen, rehberli ve kafileli gezileri zul addederim ve hiç tercih etmedim. hal böyleyken, hadi ben gidiyorum denilemez bence. istanbulda gündelik yaşamı hiç etkilemeyen minicik bir tırnak batması misal zambezi bataklıklarında ölümcül bir yaraya ve adım atamayacak hale gelmenize neden olacak bir komplikasyona dönüşebilir, ekipten birisinin 100 adım yürüdüğünde tıknefes olması altay dağlarında muhtemelen hayatınızda bir defa izleyebileceğiniz bir gün batımını izlemek yerine (hayatınız boyunca bu nedenle kendisinden nefret edeceğiniz) arkadaşınızın kondüsyonsuz olması nedeni ile bir köyde uyumak zorunda kalabilirsiniz, onu yemem bunu yemem diye mızırdanan birisi 10 gündür fotoğraflamaya çalıştığınız aslanı ürkütebilir, elinde telefon hatların çektiği yer arayan bir diğeri çölü ortasında sinir krizi geçirip cinnet geçirmenizi tetikleyebilir vs vs.

bunlar basit gibi görünen ama çok çok çok dikkatle üzerinde durulması gereken şeylerdir.

öte yandan, hangi destinasyonu tercih edecekseniz ona göre kıyafet ve ekipman temini şarttır. atın memesinden süt emen çoçuğu fotolamak isterken makinenizin şarjı umulmadık bir şekilde biterse zehir olur o gezi. ya da gecenin bir yarısı sırf ekibin diğer üyelerinden birisi zangır zangır titriyor diye çıkarıp polarınızı verir siz açıkta kalırsınız veyahut dikkatsizliği ya da umarsızlığı nedeniyle zatürreye yakalanmış brine bakmak uğruna tüm gezi süresini sefil bir hastanede tüketebilirsiniz.

gezgin rotaları, aylarca senelerce planlanan rotalardır. planlama aşamasında çok BENCİL kararlar almak zorundasınız, hem ekip kuruluşunda hem rota hazırlanışında. gezgin rotası bir yerden sonra keyfe keder hazırlanmaz. ve gezi sırasında hayır demektense öncesinde hazırlık aşamasında en sık dediğiniz kelime hayır olmalı. filancayla olmaz.. şu techizatla olmaz, bu makineyle olmaz, bu araçla olmaz... planlama aşamasında minik gibi görünen bir sorun emin olun gezi sırasında devasa hatta bazen gezinin kaderini tehdit eden bir soruna dönüşür.

gezgin karakteri önemlidir. gezginde aranan ilk özellik plana sadakattir. bir ekip şefi olması kaçınılmazdır. gerektiğinde ekip şefi geziyi sonlandırma gibi radikal bir karar dahi alabilir ve uyulmalıdır. gezginlikte demokrasi olmaz, gezginlikte arkadaş hatrı olmaz, gezginlikte faraziye olmaz.

gezgin güçlü ve gezi başladığı andan itibaren her şeye hazır olmalıdır. hazırlık, aksiliklere hazırlık oldugu gibi, mucize süprizlere de hazırlık demektir, bu heyecan hep diri olmalıdır. gezgin güçlü olmalı bu şart. morali yerinde olmayan bir gezgin digerlerinin de moralini bozacaktır. arizona çölüne (en yakın arkadaşımız da olsa) kimsenin aşk acısını dinlemeye gitmeyiz değil mi? gücü kuvveti yerinde olmayan bir gezgin faydalı olamayacağı gibi yük olacaktır. patlayan lastik için her zaman kriko bulamayabilirsiniz ya da bu kadar uç olmasına gerek yok örneğin, bazen uzun yürümek bazen uykusuz kalmak bazen ıslanmak bazen dayanmak dayanmak dayanmak gerekecektir, bir de yanımızdaki sırtımızda taşımak hiç iyi gelmez.

gezgin, yolculuga ticari, (salt) turistik, akademik, araştırmacı vs amaçlarla çıkabilir. ama ekibin amaçlarının örtüşmesi önemlidir. ekip bir rotayı tamamlamaya çalışırken, bilim adamı arkadaşımız liken örneği toplayacak diye 2 gün aynı yamaca hapsolmak eziyet verecektir.

geziye eşiniz sevgilinizle çıkmayınız. insan yükü gezide isteyeceğiniz en son şey olacaktır. emin olun, gezgin rotalarında tek görmek isteyeceğiniz sevgili doğa ve huzur olacaktır.

gezgin, gezide kendisini de sınayacaktır. sınırlarınız zorladığı anlar gelecek ve yer yer sınırlarını aşacak, gezgin gezi sonunda kendisini belki de değişmiş bulacaktır.

gezgin gitmeden önce bilmelidir. güzergah üzerinde geçilecek tüm önemli önemsiz noktalar hakkında elden geldiğince kitap dergi gezi yazısı tarih antropoloji vs okumalı incelemelidir. bir yerin geçmişi, değer yargıları, antropolojik verileri, mevcut siyasal durumu, iklim bilgileri, besleme alışkanlıkları, sosyolojik verileri incelemeli, gidilen yerlere uzaydan inmiş gibi varılmamalıdır.

gezgin doğayı mülkü gibi değil kendisini doğanın parçası gibi görmelidir. doğa gezgin için tüketilecek bir manzara ve sarf malzemesi değildir. gezgin doğanın onarımını ve devamlılığını zedelemeden, tahrip etmeden ve hatta mümkünse ve gücü yetiyorsa doğayı destekleyerek tahribatları düzelterek ilerlemeliidir.

gezgin, ilk yardım bilgilerine haiz olmalı ve zor koşullarda hayatta kalma bilgi altyapısını kendisi ve ekibin diğe üyeleri için uygulamak üzere hazır olmalıdır. korku insana has ve doğal bir şeydir ama destinasyonuna göre, korkak tabiatlı kişilerle yola çıkılmamalıdır.

gezgin, güzergahına göre, gitmeden önce ülkede kalan yakınlarına ve gittiği yerde var ise oradaki elçiliğe ya da en yakın elçiliğe güzergahını, ne zaman nerde olmalı planladıgını, ev ile hangi sıklıkta iletişim kuracağını planlayan bir çizelge bırakmalıdır.

yukarıda verdiğim örneklerin hemen hepsi yaşayanlardan dinlediğim başarısız gezi anekdotlarıdır. ve emin olun hüsranla biten gezi başarılı gezilere oranla kat be kat fazladır. ama tıpkı askerlik gibidir, dönüşte herkes aynı şeyi söyler : "muhteşemdi"

eminim pek çok şeyi atladım, bir gün bir gezgin el kitapçığı hazırlasak olmaz mı yahu hep söylüyoruz yarım kalıyor. büyük dağ çöl okyanus orman jungle güzergahları geçmiş arkadaşların el verip ortak bir kitapçık hazırlaması ne iyi olur. bu tür çalışmaların güncelliği çok önemli, üşenmesem bir taslak üzerinde çalışmaya başlayacağım sanırım.

 

[SERİ 3 109]

Ynt: Moğolistan Orhun Abidelerine Gitmek İstiyorum

Serdar bey,
hiç vakit kaybetmeden hemen başlayın.İnanın yazınızı soluksuz okudum.

 

[nuretting]

Ynt: Moğolistan Orhun Abidelerine Gitmek İstiyorum

Serdar bey,yazınızı merakla okudum.benim için oldukça aydınlatıcı. manasız gelen hiçbir şey yok yazınızda. hatta geçen yıllarda bireysel olarak yaptığım gezilerde hissettiğim ve cümleye dökemediğim pek çok şey gördüm.özellikle geçtiğimiz yaz yaptığım kaçkar turu ( Kaçkar Turu adlı sayfada fotoğraflarım mevcut)benim için büyük bir tecrübe oldu.aynı zamanda daha büyük hayallerimi gerçekleştirebileceğime dair umutlandırdı beni.sizi keyifle takip edeceğim

 

[nuretting]

Ynt: Moğolistan Orhun Abidelerine Gitmek İstiyorum

selam SERİ 3 109, oldukça tecrübesiz olduğumu ve daha birçok eksiğim olduğunu yazmıştım.hal böyleyken sonsuz bir teslimiyetten başkası bana ne kazandırabilir ki.doğrular varken zannettiklerimle yola çıkmak hevesimi kursağımda bırakacaktır.bunu Kaçkar turu sırasında öğrendim.onca uyarıya rağmen, yok canım ne gerek var rehbere keşif duygusuyla hareket etmek istiyorum dedim.sonuç; Kaçkar a el sallayabildim sadece.Kaçkar ile Moğolistan ı kıyaslayamıyorum bile. bana tavsiyelerde bulunan kişiye teslimiyetim sürecek.ne diyor yazısında ''gezgin rotaları, aylarca senelerce planlanan rotalardır. planlama aşamasında çok BENCİL kararlar almak zorundasınız''şayet Orhun Abidelerini görebileceksem böylesi bir teslimiyet aslında en büyük bencilliğim olacaktır.ama size karşı havlu atmayacağım haberiniz olsun.sonsuz sevgilerimle

 

[SERİ 3 109]

Ynt: Moğolistan Orhun Abidelerine Gitmek İstiyorum

İŞTE BU..
Gezgin kararlı olmalı.merakla takip edecegim.
saygılarımla

 

[nuretting]

Ynt: Moğolistan Orhun Abidelerine Gitmek İstiyorum

Kısa zamanda iki büyük destek,yolun yarısını katetmiş gibi hissediyorum.teşekkür ederim.

 

[edebiyatçı]

Ynt: Moğolistan Orhun Abidelerine Gitmek İstiyorum

geziye eşiniz sevgilinizle çıkmayınız. insan yükü gezide isteyeceğiniz en son şey olacaktır. emin olun, gezgin rotalarında tek görmek isteyeceğiniz sevgili doğa ve huzur olacaktır.

Yazınızı zevkle ve hak vererek okudum.Yalnız bu maddeye biraz takıldım.Niye sadece erkek ya da bekar kadın gezginleri düşünüyoruz.Rica ederim kocalarımıza böyle tavsiyeler vermeyin. ;D ;D Evli ve iki- üç çocuklu olup hala içinde bir gezgin ruhu taşıyan kadınlar ne yapsın.Çocukları adama bırakıp gitsek geziden gelince çocukları telef olmuş buluruz. Büyüsünler de gezeyim desek hayat geçiyor.Rahat gezeyim diye çocuk yapmasak diyeceğim ama bunun için geç kaldık. Bu aşamada eşlere muhtacız. Tamam çoluk çocuk Everest'e tırmanamayız ama ailece gezinin tadı da farklı oluyor.Gezgin ruhu felan deyip lütfen eşleri ihmal etmeyelim beyler.

 

[SERİ 3 109]

Ynt: Moğolistan Orhun Abidelerine Gitmek İstiyorum

Günü birlik bir geziye en az bir saat rötar yaptıran eşim, ülkeler arası bir gezide acaba kaç gün rötar yaptırır? Düşünmesi bile tansiyonu mu yükseltirken neden sağlığımdan olayım. Tabiki tek başıma gitmeyi yeğlerim.

 

[yasarergun]

Ynt: Moğolistan Orhun Abidelerine Gitmek İstiyorum

Nurettin Bey,

burada ve başka sitelerde, iyi hazırlanılmış ve gerçekleştirilmiş gezi yazıları var, bunları en ince detaylarına kadar okuyarak başlayabilirsiniz. siz bakmayın sırtına çantasını alanın kendisini yollara atıyor gibi göründüğüne. doğa haritada durduğu gibi durmaz

ben şahsen, rehberli ve kafileli gezileri zul addederim ve hiç tercih etmedim. hal böyleyken, hadi ben gidiyorum denilemez bence. istanbulda gündelik yaşamı hiç etkilemeyen minicik bir tırnak batması misal zambezi bataklıklarında ölümcül bir yaraya ve adım atamayacak hale gelmenize neden olacak bir komplikasyona dönüşebilir, ekipten birisinin 100 adım yürüdüğünde tıknefes olması altay dağlarında muhtemelen hayatınızda bir defa izleyebileceğiniz bir gün batımını izlemek yerine (hayatınız boyunca bu nedenle kendisinden nefret edeceğiniz) arkadaşınızın kondüsyonsuz olması nedeni ile bir köyde uyumak zorunda kalabilirsiniz, onu yemem bunu yemem diye mızırdanan birisi 10 gündür fotoğraflamaya çalıştığınız aslanı ürkütebilir, elinde telefon hatların çektiği yer arayan bir diğeri çölü ortasında sinir krizi geçirip cinnet geçirmenizi tetikleyebilir vs vs.

bunlar basit gibi görünen ama çok çok çok dikkatle üzerinde durulması gereken şeylerdir.

öte yandan, hangi destinasyonu tercih edecekseniz ona göre kıyafet ve ekipman temini şarttır. atın memesinden süt emen çoçuğu fotolamak isterken makinenizin şarjı umulmadık bir şekilde biterse zehir olur o gezi. ya da gecenin bir yarısı sırf ekibin diğer üyelerinden birisi zangır zangır titriyor diye çıkarıp polarınızı verir siz açıkta kalırsınız veyahut dikkatsizliği ya da umarsızlığı nedeniyle zatürreye yakalanmış brine bakmak uğruna tüm gezi süresini sefil bir hastanede tüketebilirsiniz.

gezgin rotaları, aylarca senelerce planlanan rotalardır. planlama aşamasında çok BENCİL kararlar almak zorundasınız, hem ekip kuruluşunda hem rota hazırlanışında. gezgin rotası bir yerden sonra keyfe keder hazırlanmaz. ve gezi sırasında hayır demektense öncesinde hazırlık aşamasında en sık dediğiniz kelime hayır olmalı. filancayla olmaz.. şu techizatla olmaz, bu makineyle olmaz, bu araçla olmaz... planlama aşamasında minik gibi görünen bir sorun emin olun gezi sırasında devasa hatta bazen gezinin kaderini tehdit eden bir soruna dönüşür.

gezgin karakteri önemlidir. gezginde aranan ilk özellik plana sadakattir. bir ekip şefi olması kaçınılmazdır. gerektiğinde ekip şefi geziyi sonlandırma gibi radikal bir karar dahi alabilir ve uyulmalıdır. gezginlikte demokrasi olmaz, gezginlikte arkadaş hatrı olmaz, gezginlikte faraziye olmaz.

gezgin güçlü ve gezi başladığı andan itibaren her şeye hazır olmalıdır. hazırlık, aksiliklere hazırlık oldugu gibi, mucize süprizlere de hazırlık demektir, bu heyecan hep diri olmalıdır. gezgin güçlü olmalı bu şart. morali yerinde olmayan bir gezgin digerlerinin de moralini bozacaktır. arizona çölüne (en yakın arkadaşımız da olsa) kimsenin aşk acısını dinlemeye gitmeyiz değil mi? gücü kuvveti yerinde olmayan bir gezgin faydalı olamayacağı gibi yük olacaktır. patlayan lastik için her zaman kriko bulamayabilirsiniz ya da bu kadar uç olmasına gerek yok örneğin, bazen uzun yürümek bazen uykusuz kalmak bazen ıslanmak bazen dayanmak dayanmak dayanmak gerekecektir, bir de yanımızdaki sırtımızda taşımak hiç iyi gelmez.

gezgin, yolculuga ticari, (salt) turistik, akademik, araştırmacı vs amaçlarla çıkabilir. ama ekibin amaçlarının örtüşmesi önemlidir. ekip bir rotayı tamamlamaya çalışırken, bilim adamı arkadaşımız liken örneği toplayacak diye 2 gün aynı yamaca hapsolmak eziyet verecektir.

geziye eşiniz sevgilinizle çıkmayınız. insan yükü gezide isteyeceğiniz en son şey olacaktır. emin olun, gezgin rotalarında tek görmek isteyeceğiniz sevgili doğa ve huzur olacaktır.

gezgin, gezide kendisini de sınayacaktır. sınırlarınız zorladığı anlar gelecek ve yer yer sınırlarını aşacak, gezgin gezi sonunda kendisini belki de değişmiş bulacaktır.

gezgin gitmeden önce bilmelidir. güzergah üzerinde geçilecek tüm önemli önemsiz noktalar hakkında elden geldiğince kitap dergi gezi yazısı tarih antropoloji vs okumalı incelemelidir. bir yerin geçmişi, değer yargıları, antropolojik verileri, mevcut siyasal durumu, iklim bilgileri, besleme alışkanlıkları, sosyolojik verileri incelemeli, gidilen yerlere uzaydan inmiş gibi varılmamalıdır.

gezgin doğayı mülkü gibi değil kendisini doğanın parçası gibi görmelidir. doğa gezgin için tüketilecek bir manzara ve sarf malzemesi değildir. gezgin doğanın onarımını ve devamlılığını zedelemeden, tahrip etmeden ve hatta mümkünse ve gücü yetiyorsa doğayı destekleyerek tahribatları düzelterek ilerlemeliidir.

gezgin, ilk yardım bilgilerine haiz olmalı ve zor koşullarda hayatta kalma bilgi altyapısını kendisi ve ekibin diğe üyeleri için uygulamak üzere hazır olmalıdır. korku insana has ve doğal bir şeydir ama destinasyonuna göre, korkak tabiatlı kişilerle yola çıkılmamalıdır.

gezgin, güzergahına göre, gitmeden önce ülkede kalan yakınlarına ve gittiği yerde var ise oradaki elçiliğe ya da en yakın elçiliğe güzergahını, ne zaman nerde olmalı planladıgını, ev ile hangi sıklıkta iletişim kuracağını planlayan bir çizelge bırakmalıdır.

yukarıda verdiğim örneklerin hemen hepsi yaşayanlardan dinlediğim başarısız gezi anekdotlarıdır. ve emin olun hüsranla biten gezi başarılı gezilere oranla kat be kat fazladır. ama tıpkı askerlik gibidir, dönüşte herkes aynı şeyi söyler : "muhteşemdi"

eminim pek çok şeyi atladım, bir gün bir gezgin el kitapçığı hazırlasak olmaz mı yahu hep söylüyoruz yarım kalıyor. büyük dağ çöl okyanus orman jungle güzergahları geçmiş arkadaşların el verip ortak bir kitapçık hazırlaması ne iyi olur. bu tür çalışmaların güncelliği çok önemli, üşenmesem bir taslak üzerinde çalışmaya başlayacağım sanırım.

Bu yazı acilen genişletilip kitap olmasa da bir kitaba bölüm olmalı. Eğer ekolojik okur yazarlık kitabını tekrar basarsak -ki kesinlikle eldeki numuneler tükenince basacağız- bu bölümü kitaba eklemek isterim.

Yazınızı zevkle ve hak vererek okudum.Yalnız bu maddeye biraz takıldım.Niye sadece erkek ya da bekar kadın gezginleri düşünüyoruz.Rica ederim kocalarımıza böyle tavsiyeler vermeyin. ;D ;D Evli ve iki- üç çocuklu olup hala içinde bir gezgin ruhu taşıyan kadınlar ne yapsın.Çocukları adama bırakıp gitsek geziden gelince çocukları telef olmuş buluruz. Büyüsünler de gezeyim desek hayat geçiyor.Rahat gezeyim diye çocuk yapmasak diyeceğim ama bunun için geç kaldık. Bu aşamada eşlere muhtacız. Tamam çoluk çocuk Everest'e tırmanamayız ama ailece gezinin tadı da farklı oluyor.Gezgin ruhu felan deyip lütfen eşleri ihmal etmeyelim beyler.

Ben de önümüzdeki iki yılda araçla trans sibirya yapıp dönüşte daha güneyden gelmeyi hedefliyorum. Ancak geziye kesinlikle tek başıma çıkmayı planlıyorum. Yoksa eşim beni beklemekten dolayı kesinlikle geziyi yarım bırakır

Şart mıdır hep kadınların bekletmesi