Dizel Motor ile İlgili Önemli Bilgiler...

[gezmen]

Ynt: Dizel Motor ile İlgili Önemli Bilgiler...

"Düz dizelciler" sıraya dizildi; sayın "bartek" bu ayrıntılı açıklamalar için ben de teşekkür ederim.

Cavid Sezen

 

[mseref]

Ynt: Dizel Motor ile İlgili Önemli Bilgiler...

Bize çok değerli bilgiler verdiğiniz için teşekkürler. Birçok şeyi daha iyi anlamaya başladık.

 

[bartek]

Ynt: Dizel Motor ile İlgili Önemli Bilgiler...

Ferhat Bey, Küheylan zamanla problemi olduğunu tahmin etmiyorum, çünkü ilk çalışma anında siyah duman görüyorsunuz.
(daha önce yazmayı unuttum. Yüksek rakımda birim hacme fazla oksijen sıkıştıramayacağınız için yeni filtre bile taksanız durum değişmez)
Motorunuzda performans düşüklüğü var mı onu kontrol edebilirsiniz. Nelere dikkat etmeniz gerekir?
En önemli gösterge egzoz çıkışıdır.
İlk andaki siyah duman esasında yakıtınız tam geliyor, zamanında ateşleme oluyor demektir. Yük altına girildiğinde egzoz çıkışına bakmak gerekir. Çiğ mazot, yanmamış yağ yanmış yağ , oksijen azlığından tam yanmamış tipik kara -kurumlu egzoz çıkabilir. Hepsi bir nedene işaret eder.
Geçenlerde böyle bir problemle karşılaştık. İlk anda siyah duman var, sonra kesiliyor ama % 50 yük sonrası mavi-siyah duman başlıyor.
İlk yapılan işlem tüm enjektörler sağlam mı kontrol edildi. 1 eksik silindir çalışmasa bile motor çalışmaya devam eder. Tekleme sesi duyarsınız.
Sonuçta silindirlerin aşındığı tesbit edildi. Kompresyon kaçağı oluştuğu için motor % 50 den fazla yüklenemiyordu. Bu arada yağ da yakıyordu. Motor gücü karşılayabilmek için regülatörü fazla yakıt gönderiyordu. Böylece hem siyah hem de mavi duman görülüyordu.
Performans düşüklüğünü yakıt az gelirse de yaşarsınız. Mazot hortumlarında delik olabilir, mazot transfer pompası yeteri mazotu göndermiyor olabilir. (Bu durumda siyah duman ilk çalışma esnasında çoğunlukla görülmez.)
Bazen mazot transfer pompası ile filtre arasında, bazen de mazot geri dönüş hattında çek valf vardır. Bu çek valf sistemde bulunan yakıtın tanka geri dönmesini engeller ve mazot pompasına basınç yapar. Bu çekvalf varsa ve bozulmuş ise yine performans azlığı görülür.(bu olmuşsa ilk anda siyah duman görülür ama yükle karşılaşılınca mazot eksikliği hissedilir. Motor siyah duman atmaya başlar ve daha da yüklenince stop eder)
Sonuçta her motorun kendi karakteristik özellikleri oluyor. Küheylan yeni alındığında bile yüksek rakımlarda problem yaşıyorsa motoru küçük seçilmiş diyebiliriz. Aksi takdirde performansında problem var demektir. İyi servislerde performans seviyesini test edebilirler.

 

[güngör]

Ynt: Dizel Motor ile İlgili Önemli Bilgiler...

Motorun regülatörü güc kazanmak için daha fazla yakıt gönderir. Ama hava içindeki oksijen yetersiz kalır. Yani yakıt çok-oksijen az. Aynı siyah dumanı yüklü kamyonların yokuş çıkarken çıkardığı gibi.

Sonuçta silindirlerin aşındığı tesbit edildi. Kompresyon kaçağı oluştuğu için motor % 50 den fazla yüklenemiyordu. Bu arada yağ da yakıyordu. Motor gücü karşılayabilmek için regülatörü fazla yakıt gönderiyordu.

Sn.bartek, 2 yazınızdada bahsettiğiniz regülatör konusunda detaylı bilgi verebilirmisiniz.

 

[fsirin]

Ynt: Dizel Motor ile İlgili Önemli Bilgiler...

Evet bu ilginç bir konu. Motor çekişinden memnunum. Hatta her zaman Ankara yönünde giderken Bolu geçidinde aracın çekişini test ederim. Yeni yoldan 4. vitesle 2 kişi olarak biraz zorlanarak çıkabiliyoruz. Eski yoldan ise 3. vitesle hiç zorlanmadan çıkabiliyoruz. Bu şekilde sanırım bir performans kaybı oluştuğunda hissederim diye düşünüyorum.

Acaba bu araçlarla çok yüksek irtifalara çıkmak sorun yaşatır mı demek lazım.
Hani birgün bir çılgınlık yapar da yolumuz Bolivya'ya düşerse, 4000m'deki LaPaz'a çıkmayı sanırım unutacağız. Hatta biraz çevre gezisi yapıldığında 4600m'lere ulaşılıyor. : ;D

 

[karagozlers]

Ynt: Dizel Motor ile İlgili Önemli Bilgiler...

Hiç bir şey olmaz ferhat arkadaşım motorun ömrü bitmedi ise bolivyada lapaz ada çıkar deniz kıyısındada gezersin ancak nerede fazla km yapacaksan motora o rakımda iken veya yakın rakımda ayar yaptırman gerekir. İstersen dene en son avans ayarı nerede yaptırdıysan aracının yakıtı ve hızı(çekişi) orada uygun olacaktır.

 

[melihbozkurt]

Ynt: Dizel Motor ile İlgili Önemli Bilgiler...

Evet bu ilginç bir konu. Motor çekişinden memnunum. Hatta her zaman Ankara yönünde giderken Bolu geçidinde aracın çekişini test ederim. Yeni yoldan 4. vitesle 2 kişi olarak biraz zorlanarak çıkabiliyoruz. Eski yoldan ise 3. vitesle hiç zorlanmadan çıkabiliyoruz. Bu şekilde sanırım bir performans kaybı oluştuğunda hissederim diye düşünüyorum.

Acaba bu araçlarla çok yüksek irtifalara çıkmak sorun yaşatır mı demek lazım.
Hani birgün bir çılgınlık yapar da yolumuz Bolivya'ya düşerse, 4000m'deki LaPaz'a çıkmayı sanırım unutacağız. Hatta biraz çevre gezisi yapıldığında 4600m'lere ulaşılıyor. : ;D

Ferhat hocam Izlediniz mi bilmiyorum ama Ingiliz Top Gear programinin Bolivya'da cekilen bolumunu izlemenizi oneririm. Arabalar cekisten dusdugu gibi oksijensizlikten butun ekip deyim yerindeyse cekisten dusmustuk. Oksijen azligindan hic biri dogru duzgun nefes alamiyorlardi. Izlemenizi oneririm

http://www.streetfire.net/video/top-gear-bolivia-special-season-14-episode-6_1994638.htm

4x4 ler bile can cekisti. Yanlis hatirlamiyorsam benzinli olmalarina ragmen cna cekistiler. Cok guzel yollar, cok guzel manzarlar, muthis bir gezi ama boyle bir yere sanirim benzinli oldukca guclu motorlu gerekirse V8, tabiiki 4x4 ve oldukca yeni bir aracla gitmekte fayda var sanirim.

 

[bartek]

Ynt: Dizel Motor ile İlgili Önemli Bilgiler...

"Sn.bartek, 2 yazınızdada bahsettiğiniz regülatör konusunda detaylı bilgi verebilirmisiniz."

Levent Bey, dizel motorun yakıt- devir ayarını yapan bir regülatörü vardır. Genelde küçük motorlarda mekanik-santrifuj regülatör, büyük motorlarda elektronik regülatör olur. Elektronik regülatör daha pahalı ama daha hassasdır.
Mekanik regülatör, krank milinden direk veya dolaylı olarak tahrik edilen mil ve ağırlıklardan oluşur. Siz araçta ayağınızla gaz verirsiniz, yani fazla mazot gönderim için izin verirseniz. Bu durumda krank mili hızlanır. Mekanik regülatör mili de hızlanır, mile bağlı ağırlıklar santrifuj etkisiyle açılır. Ağırlıkların açılması ile de ara çubuk bağlantılarla mazot pompasının yakıtını azaltırsınız. Regülatör olmazsa siz gaza bastıkça motor hızlanır, hızlanır , hızlanır. Aşırı hıza geçer. Buna dur diyen regülatörtür.
Durumum tersini düşünelim. Yük fazla gelsin, yani yokuş çıkmaya başladınız diyelim. Krank mili hızı düşer, ağırlıklar kapanır, siz gaza basınca ağrılıklarda kapalı olduğu için yakıtı fazla gönderbilirsiniz. Yük gerçekten fazla ise krank mili hızını artıramaz, ağrılıklarda kapalı olduğu için habire yakıt gönderirsiniz. Sonuç yakıta göre oksijen azlığından kara dumanla karşılaşırsınız.

Elektronik regülatörde volantın hızını manyetik pikupla ölçersiniz, kontrol devresi üzerinden izin verilecek yakıt miktarını ayarlarsınız. Bu tip motorlarda yük değişimlerine cevap 1-2 saniyede gerçekleşir. Mekanik regülatörlerde bu süre 10 saniyeyi bulur. (Ferhat Bey, senkron çalışan jeneratörlerde elektronik regülatör şarttır)

Ferhat Bey, bence sizin motorun durumu gayet iyi. Sadece bana göre motor gücü seçilirken Türkiye'deki eksrem şartlar düşünülmemiş. Dünya çapında satış yapan iş makinacıları motorlarını en az % 25-30 büyük seçerler. Sizinki mesela % 10 büyük seçilmiştir. Bu nedenle kafanızı pek takmayın. 2300 metre üzerlerine yavaş çıkarsınız, olur biter.

Sizin motor doğal emişli 2.7 litre, turbolu olsaydı 2 litrelik motor yeterdi. 2 litre motor + turboşarj fiyatı 2.7 litrelik motordan azdır. Maliyet nedeni ile turbo çok kullanılıyor.

Bu arada subap ayarının rakımla ilgisi yoktur. Tüm motor firmaları subap ayarını motor soğuk veya sıcak iken istenilen ayarda yapın der. Ben Antalya ile Van'daki arkadaşa aynı değeri söylerim. Yani subapları açarak yanma odasına yüksek rakımda fazla oksjen gönderemezsiniz. Değerleri kafadan atıyorum. 1 litre içinde Antalya'da 20 gr oksijen var diyelim. Bu değer Van'da 10 gr dır. Motorun silindirlerinin hacmi toplam 2 litre ise Antalya'da 2 litre , Van'da da 2 litredir. Birinde motora 20 gr oksijen girer, diğerinde 10 gr. Bu şuna benziyor , yüksek rakımda zor nefes alanlara ağzını niye tam açmadın diye sormaya. (Gerçi insan ciğerinin hacmi yüksek rakımda büyümesi bile lazım basınç düşmesi nedeni ile. )
Hava sıkıştırılabilen akışkan olduğu için motorun sabit 2 litre hacmine sıkıştırarak gönderirseniz oksijen artabilir- Turboşarj bunu yapar. Başka oksijen artırmanın çaresi yoktur. Eğer siz turbodan daha az maliyetli bir yol bulursanız motor üreticileri size ihya ederler . 50 sene önceki dizel motorlarla günümüz dizeli arasındaki tek fark yakıtı nasıl yakacağım, havayı nasıl getireceğim ile ilgilidir.

Sonuçta arkadaşlar yüksek rakıma kafanızı takmayın, sizin yapacağınız çok bir şey yok. Dua edin motoru düzgün seçilmiş olsun.
En son biliyorsunuz 1 milyon euronun üzerinde alınan metrobüsler Istanbul'da yokuş çıkamadı. İmalatcısı biz sizin bu kadar kişiyi aynı anda bindireceğinizi hesaplayamadık dediler ki , anlamı motoru küçük seçilmiş demektir. Sonuçta bilerek vaya bilmeyerek maliyeti düşürmek için her şey yapılıyor.
Kalk gidelim Küheylanı servise döndürdük bu arada.

 

[fsirin]

Ynt: Dizel Motor ile İlgili Önemli Bilgiler...

Sn. Bartek. Bilgiler için tekrar çok teşekkürler. Gayet aydınlatıcı oldu.

(Ferhat Bey, senkron çalışan jeneratörlerde elektronik regülatör şarttır)

Çok doğru, regülatör hemen tepki vermezse, büyük frekans dalgalanmaları olur.

Hiç bir şey olmaz ferhat arkadaşım motorun ömrü bitmedi ise bolivyada lapaz ada çıkar deniz kıyısındada gezersin ancak nerede fazla km yapacaksan motora o rakımda iken veya yakın rakımda ayar yaptırman gerekir. İstersen dene en son avans ayarı nerede yaptırdıysan aracının yakıtı ve hızı(çekişi) orada uygun olacaktır.

En son İstanbuldaki servisi yapmıştır sanırım. Sanırım diyorum çünkü en az 5 yıldır bunu ayarladıklarını sanmıyorum.

 

[bartek]

Ynt: Dizel Motor ile İlgili Önemli Bilgiler...

Yazmışken onu da yazıyım. Avans ayarı mazot pompasının altında kullanılan şimlerle ayarlanır. Genelde pompa üzerinde bir rakam vardır, bir de blok üzeride rakam vardır. İkisini toplar, o kalınlıkta şim kullanırsınız. Bunların pek karışacağını sanmıyorum yapan şaşkın değilse.

Mazot püskürtmesi pistonlar tam üst ölü nokta iken olmaz.5-10 derece önce olur. Buna avans denir. Püskürtme geçikirse mazot tam yanmadan çıkar.
Yeni nesil motorlarda egzoz emisyon limitleri nedeni ile püskürtme ne yazık ki tam üst ölü noktada oluşuyor. Bu nedenle yeni motorlarda avans problemi ile daha sık karşılaşabiliriz.

Bu arada bir uyarı. Sakın merak edip mazot pompasını çıkartmaya kalkmayın. Ayarını bozabileceğiniz gibi takarken tam yerine oturtmayıp (daha önce bahsettiğim regülatör devre dışı kalabilir) motoru aşırı hıza çıkartabilirsiniz. Bu sefer yakıt bitene kadar durmaz da. Kontak kapatsanız da çalışmaya devam eder.

 

[mseref]

Ynt: Dizel Motor ile İlgili Önemli Bilgiler...

Sayın Bartek'in dizel araçlarla ilgili anlattıklarını "Mazotlu araçlarla iligili önemli bilgiler" adlı bir başlıkta toplamakta fayda olduğunu görüyorum. Sayın Moderatörümüzün bu konuyu belli bir başlıkta toplaması, tüm dizel araç kullananlar için kolay ulaşılabilen bir topic olacaktır. Zira gerçekten önemli bilgiler içermektedir. Ve de bakıma gittiğimizde aracımıza ne gibi işlemler yapıldığını daha iyi anlayabilme şansımız olacaktır. Saygılarımla.

Şeref

 

[orsaalabanda]

Ynt: Dizel Motor ile İlgili Önemli Bilgiler...

Küheylan'ı ilgili ilgisiz diğer konulardan kurtardığımıza göre buradan başka sorunlarla da devam edebiliriz.

Benim aracımda da gaza yüklenildiğinde siyah duman atma problemi vardı. Tavsiye üzerine Bosch servisine gittim. Pompa, enjektörler, turbo hepsi sağlam... Hava filtresi zaten yeni değişmişti. Usta EGR valfinin hortumunu çıkardı ve bir süre devirli olacak şekilde böyle kullanmamı, sonrasında da hortumu takmadan kullanabileceğimi, zaten bu tür araçlarda EGR valflerini çoğunlukla iptal ettiklerini söyledi.

EGR, tam yanmamış gazları yanma odasına tekrar geri vererek emisyonu azaltan bir aparat imiş. Bunun aynı zamanda yakıt tasarrufu açısından önemli olduğunu söyleyenler de var, "tamamen emisyona yöneliktir, zengin karışım ve düzgün yanma olmadan yakıt tasarrufu da olmaz, aynı zamanda kurumlaşmayı arttırır." diyenler de...

Hortum sökülünce gerçekten de siyah duman giderek azaldı. Zaten EGR ara hızlanmalarda ve gaza ani yüklenmelerde devreye giriyormuş. Aracımın siyah duman atması da bu zamanlarda oluyor. Yoksa yokuş çıkarken sabit devire ulaştığında istediğim kadar çok devir yapayım, siyah duman atmıyor...

Tümden EGR iptali içime sinmedi. Ancak bir süre sonra bu tür ani yüklenmelerde aracın içine de yayılan çiğ mazot kokusu almaya başladım. Hortumu yerine taktım ve epeydir yine eski şekilde kullanıyorum. Mazot kokusu yine geliyor. Acaba bununla ilgili bir durum mudur? Yoksa başka bir şey mi?

Bir de; Yakın zamanda kızdırma bujilerini değiştirmiştim. Usta bujilerin olduğu yere ulaşmakta zorlandı. Acaba iyi sıkılmaması gibi durumlarda buradan çiğ mazot atar mı?

Yakıt tüketimi ve performansta belirgin bir değişim yok. Yüklenme anında siyah duman atmasına rağmen emisyon değerleri izin verilen aralık ortalamasının bile altında...

 

[bartek]

Ynt: Dizel Motor ile İlgili Önemli Bilgiler...

EGR resmen atılan egzoz gazının tekrar emme manifolduna yönlendirilip tekrar yakılması demek. Arada sadece egzoz-hava karışımını ayarlayan bir valf var. Küçük motorlarda EGR den başka sistem yok şu meşhur egzoz emisyon limitleri için. Buna alternatif ise pahalı egzoz çıkış filtreleri kullanma. O nedenle küçük motorlarda EGR, büyük motorlarda iki bin eurolardan başlayan fiyatlarıyla kimyasal işlem yapabilen egzoz filtreleri kullanılıyor.
EGR yi iptal etmenin motora bir zararı olacağını tahmin etmiyorum. (Tahmin dedim çünkü hiç tecrübe etmedim) Aksine motor temiz hava alacağı için yanma daha düzgün olacaktır.
Tam yükte genelde % 5, ara yüklerde % 30 civarında egzoz karışıyor havaya. Ama çevreye zarar verdiği kesin. EGR li sistemde kullanılan oksijen azaldığı için NOx salınımı azalıyor.
Genelde EGR li veya EGR siz motorlarda güç değerleri aynı veriliyor.

 

[orsaalabanda]

Ynt: Dizel Motor ile İlgili Önemli Bilgiler...

Peki EGR'den yanma odasına verilen hattın tamamen kapatılıp iptal edilmeden buradaki hortumu çıkarmak ne derece sağlıklı bir uygulamadır? Buradan toz ya da su buharı girmez mi yanma odasına?

EGR nin iptal edilme durumunda yanma daha güçlü olacağı için özellikle yaz aylarında hararete dikkat edilmesi gerektiğini, motorun normalde bu sıcaklık derecelerinde çalışmadığını, EGR iptalinden sonra sürekli hararet problemi nedeniyle motor ömrünün azalacağını söylüyorlar?

Bir de mazot kokusu ile ilgili soruma yanıt alamadım. Bahsettiiğim nedenlerden kaynaklanıyor olabilir mi?

Herhangi bir nedenden dolayı sistemde kaçak ya da hava girişi varsa belki bu eberspacher ısıtıcımda son yaşadığım problemle de ilgili olabilir. Ateşleme çok zor gerçekleşmişti ve çok yoğun yanmamış beyaz duman atmıştı. Bir arkadaş hava yapması halinde olabileceğini yazdı, onun için soruyorum.

 

[fsirin]

Ynt: Dizel Motor ile İlgili Önemli Bilgiler...

Küheylan'ı ilgili ilgisiz diğer konulardan kurtardığımıza göre buradan başka sorunlarla da devam edebiliriz.

Cem, Küheylanın sayfasında niye hareket yok diye baktım, sayfanın birazını budayıp buraya taşımışsın. Reytingim fena düştü.

Bari tiyatro duyurusunu yerinde bıraksaydın. ;D

Şimdi yeni bir konu bulmam lazım. :

 

[orsaalabanda]

Ynt: Dizel Motor ile İlgili Önemli Bilgiler...

Tiyatro konusu dikkatimden kaçmış Ferhat hocam, taşıdım eski yerine. Bol ratingli yayınlar dilerim. (Reklam gelirlerinden de payımı isterim )