Yedek Hava Kaynakları :
Her dalgıç, dalış esnasında hem kendi hem de dalış eşinin güvenliği açısından ahtapot regülatör, Pony tüp, Spare Air veya Air 2 kullanmalıdır.
Geçmiş yıllarda sportif dalış yapanların kullandığı ekipmana bakıldığında dalış güvenliğinin en önemli unsurlarından biri olan yedek hava kaynaklarına rastlamak hemen hemen imkansızdı. Ancak günümüzde dalış esnasında dalgıcın yanında yedek hava kaynağı bulundurması bir standart halini almıştır ve tüm temel dalış eğitimlerinde bunların kullanımı anlatılmaktadır. Dalış malzemesi satan firmaların ürünleri incelendiğinde eskiden sadece ahtapot regülatör bulunurken, artık farklı özelliklere ve kullanım şekline sahip yedek hava kaynaklarına rastlanmaktadır. Bunlara örnek olarak Spare Air, Air 2 ve Pony tüp sayılabilir. Bu farklı malzemeler incelendiğinde her birinin farklı avantaj ve dezavantajları görülmektedir.
Bu opsiyonlardan ilki ve ençok kullanılanı ahtapot regülatördür. Regülatörün 1. kademesindeki alçak basınç çıkışına bağlı ahtapot regülatörün normalde kullanılan 2. kademeden farkı kamçısının uzun olmasıdır. Bu uzun kamçı sayesinde dalış eşine ahtapotun uzatılması kolaydır. Ayrıca dikkati çekmesi açısından renkli dizayn edilir. Ahtapot regülatörün bir avantajı da basit ve ucuz bir ekipman olmasıdır. Ayrıca kullanılan 2. kademede bir sorun olduğunda ahtapot regülatörkullanılarak dalış tamamlanabilir. Ancak eğer bir klips ile denge yeleğine tutturulmazsa, kamçı herhangi bir yere takılabilir ve ahtapot serbest bir şekilde yere değeceğinden içine kolaylıkla kum dolabilir. Regülatörün içine kum dolması acil durum anında çok tehlikeli bir durum yaratabilir, çünkü bunu kullanmak zorunda kalacak dalgıç muhtemelen panik halinde olacağından kum yutması durumu çok daha güçleştirebilir
Bu sebeple ahtapot regülatör mümkünse ağzı kapalı duracak şekilde her zaman denge yeleğine tutturulmuş olmalıdır. Ancak bu önleme rağmen bir acil durum anında yardım eden dalgıç zaman kaybını da önlemek açısından kazazedeye ilk başta kendi regülatörünü verebilir ve ahtapotu ilk başta kazazede sakinleşinceye kadar kendisi kullanabilir. Ahtapot regülatörün bir diğer dezavantajı ise tüpte az hava kaldığında ve regülatör yeterli özelliklere sahip değilse, aynı anda iki kişiye yeterli hava akışı sağlayamamasıdır (özellikle panikten hiperventilasyon geçiren bir dalgıç söz konusu olduğunda). Yüksek performans için ahtapot regülatör alırken, seçilecek markanın 1.kademe ve 2.kademe ile aynı olmasına dikkat edilmelidir.
Diğer bir yedek hava kaynağı olanağı ise, piyasada "Spare Air" adı ile bilinen ufak tüplerdir. Bunların normal regülatöre eşdeğer 2. kademesi tüpün ağız kısmındadır. Spare Air denge yeleğine kolayca tutturulup dalış esnasında taşınabilir. Ayrıca bir grupta herhangi bir hava sorunu ile karşılaşabilecek herkes bunu rahatlıkla kullanabilir. Ancak bu tüplerin hacmi (yaklaşık 80 litre hava içerir) ufak olduğundan çekilebilecek nefes sayısı sınırlıdır ve bu sayı, dalgıçlar derinde ise daha da azalır. Spare Air, normal dalış tüpünden bir adaptör yardımıyla doldurulur. Bu yüzden dalış seyahatine çıkarken bu adaptör unutulmamalıdır
Başka bir yedek hava kaynağı ise, denge yeleklerinin şişirme hortumları ucunda regülatör 2. kademesinin bulunmasıdır. Bu şekilde dalgıcın gerekli hallerde bu kaynağa ulaşması kolay olur, ayrıca dalgıcın yanından fazladan bir kamçı gelmesi engellenmiş olur. Bu sistem karşımıza iki farklı şekilde çıkar. Bunlardan ilki Scubapro gibi bazı markalarda denge yeleği hortumunun ucunda sabit bir regülatör olmasıdır. Sherwood firmasının sunduğu farklı bir dizaynda ise, denge yeleğine takılan inflator kamçısının üzerinde, yapılan bir ek sayesinde ayrıca bir ahtapot regülatör bulunmaktadır. Bir sorun olduğunda dalgıç kendi regülatörünü dalış eşine verir ve kendisi yedek kaynağı kullanır.
Octo-inflator adıyla da bilinen bu modelleri sualtı fotoğrafçıları çekcekleri fotoğraflarda fazla kamçı gözükmesin diye, ve seyahat edecek dalgıçlar asgari yük taşımak için seçerler. Yukarı çıkış esnasında yedek kaynağı kullanan kişinin denge yeleğini boşaltırken zorlanması bu modelin zayıf yanı sayılabilir.Bu modellerde eskiden karşılaşılan bir sorun derindeyken bu regülatörlerin performansının düşmesiydi, ancak günümüzdeki dizaynlarda bu sorun halledilmiştir
Son olarak ise bir dalgıç yedek hava kaynağı olarak komple bağımsız bir tüp ve buna bağlı regülatör kullanabilir. Buda genelde asıl tüpün yanına monte edilmiş, hacmi daha küçük bir tüp (pony tüp) sayesinde olur. Bu tüplerin hacmi genelde 2-3 litre kadardır. Bu sistemin dezavantajları ise çok fazla bir masraf içermesi ve dalış sırasında fazladan taşınmalarıdır. Bu sebeplerden ötürü de sportif dalıcılar tarafından tercih edilmezler.
Yukarıda anlatılan yedek hava kaynakları içinden kesinlikle bir tanesini önermek imkansızdır. Burada dalgıcın yapması gereken mümkünse hepsini denemesi, ve bunun sonucunda kendini rahat hissettiği ve bütçesine uygun olanı almasıdır. Tabii ki iş bununla da bitmemektedir. Her ne kadar dalış eğitimlerinde yapılan pratik çalışmalarla bunların kullanımı gösterilse de, zamanla tekrar yapılmadığından zor şartlarda dalgıçlar yeterli müdahalede bulunamazlar. Ayrıca eğer farklı kişilerve ekipmanla dalınıyorsa, dalış öncesi dalış eşleri birbirleri ile acil durum işaretleri üzerinde konuşmalı ve birbirlerinin malzemesini tanımalıdır.
--------------------------------------------------------------------------------
Kaynak : Türker Tunalı
http://www.outdoororacle.com/
Her dalgıç, dalış esnasında hem kendi hem de dalış eşinin güvenliği açısından ahtapot regülatör, Pony tüp, Spare Air veya Air 2 kullanmalıdır.
Geçmiş yıllarda sportif dalış yapanların kullandığı ekipmana bakıldığında dalış güvenliğinin en önemli unsurlarından biri olan yedek hava kaynaklarına rastlamak hemen hemen imkansızdı. Ancak günümüzde dalış esnasında dalgıcın yanında yedek hava kaynağı bulundurması bir standart halini almıştır ve tüm temel dalış eğitimlerinde bunların kullanımı anlatılmaktadır. Dalış malzemesi satan firmaların ürünleri incelendiğinde eskiden sadece ahtapot regülatör bulunurken, artık farklı özelliklere ve kullanım şekline sahip yedek hava kaynaklarına rastlanmaktadır. Bunlara örnek olarak Spare Air, Air 2 ve Pony tüp sayılabilir. Bu farklı malzemeler incelendiğinde her birinin farklı avantaj ve dezavantajları görülmektedir.
Bu opsiyonlardan ilki ve ençok kullanılanı ahtapot regülatördür. Regülatörün 1. kademesindeki alçak basınç çıkışına bağlı ahtapot regülatörün normalde kullanılan 2. kademeden farkı kamçısının uzun olmasıdır. Bu uzun kamçı sayesinde dalış eşine ahtapotun uzatılması kolaydır. Ayrıca dikkati çekmesi açısından renkli dizayn edilir. Ahtapot regülatörün bir avantajı da basit ve ucuz bir ekipman olmasıdır. Ayrıca kullanılan 2. kademede bir sorun olduğunda ahtapot regülatörkullanılarak dalış tamamlanabilir. Ancak eğer bir klips ile denge yeleğine tutturulmazsa, kamçı herhangi bir yere takılabilir ve ahtapot serbest bir şekilde yere değeceğinden içine kolaylıkla kum dolabilir. Regülatörün içine kum dolması acil durum anında çok tehlikeli bir durum yaratabilir, çünkü bunu kullanmak zorunda kalacak dalgıç muhtemelen panik halinde olacağından kum yutması durumu çok daha güçleştirebilir
Bu sebeple ahtapot regülatör mümkünse ağzı kapalı duracak şekilde her zaman denge yeleğine tutturulmuş olmalıdır. Ancak bu önleme rağmen bir acil durum anında yardım eden dalgıç zaman kaybını da önlemek açısından kazazedeye ilk başta kendi regülatörünü verebilir ve ahtapotu ilk başta kazazede sakinleşinceye kadar kendisi kullanabilir. Ahtapot regülatörün bir diğer dezavantajı ise tüpte az hava kaldığında ve regülatör yeterli özelliklere sahip değilse, aynı anda iki kişiye yeterli hava akışı sağlayamamasıdır (özellikle panikten hiperventilasyon geçiren bir dalgıç söz konusu olduğunda). Yüksek performans için ahtapot regülatör alırken, seçilecek markanın 1.kademe ve 2.kademe ile aynı olmasına dikkat edilmelidir.
Diğer bir yedek hava kaynağı olanağı ise, piyasada "Spare Air" adı ile bilinen ufak tüplerdir. Bunların normal regülatöre eşdeğer 2. kademesi tüpün ağız kısmındadır. Spare Air denge yeleğine kolayca tutturulup dalış esnasında taşınabilir. Ayrıca bir grupta herhangi bir hava sorunu ile karşılaşabilecek herkes bunu rahatlıkla kullanabilir. Ancak bu tüplerin hacmi (yaklaşık 80 litre hava içerir) ufak olduğundan çekilebilecek nefes sayısı sınırlıdır ve bu sayı, dalgıçlar derinde ise daha da azalır. Spare Air, normal dalış tüpünden bir adaptör yardımıyla doldurulur. Bu yüzden dalış seyahatine çıkarken bu adaptör unutulmamalıdır
Başka bir yedek hava kaynağı ise, denge yeleklerinin şişirme hortumları ucunda regülatör 2. kademesinin bulunmasıdır. Bu şekilde dalgıcın gerekli hallerde bu kaynağa ulaşması kolay olur, ayrıca dalgıcın yanından fazladan bir kamçı gelmesi engellenmiş olur. Bu sistem karşımıza iki farklı şekilde çıkar. Bunlardan ilki Scubapro gibi bazı markalarda denge yeleği hortumunun ucunda sabit bir regülatör olmasıdır. Sherwood firmasının sunduğu farklı bir dizaynda ise, denge yeleğine takılan inflator kamçısının üzerinde, yapılan bir ek sayesinde ayrıca bir ahtapot regülatör bulunmaktadır. Bir sorun olduğunda dalgıç kendi regülatörünü dalış eşine verir ve kendisi yedek kaynağı kullanır.
Octo-inflator adıyla da bilinen bu modelleri sualtı fotoğrafçıları çekcekleri fotoğraflarda fazla kamçı gözükmesin diye, ve seyahat edecek dalgıçlar asgari yük taşımak için seçerler. Yukarı çıkış esnasında yedek kaynağı kullanan kişinin denge yeleğini boşaltırken zorlanması bu modelin zayıf yanı sayılabilir.Bu modellerde eskiden karşılaşılan bir sorun derindeyken bu regülatörlerin performansının düşmesiydi, ancak günümüzdeki dizaynlarda bu sorun halledilmiştir
Son olarak ise bir dalgıç yedek hava kaynağı olarak komple bağımsız bir tüp ve buna bağlı regülatör kullanabilir. Buda genelde asıl tüpün yanına monte edilmiş, hacmi daha küçük bir tüp (pony tüp) sayesinde olur. Bu tüplerin hacmi genelde 2-3 litre kadardır. Bu sistemin dezavantajları ise çok fazla bir masraf içermesi ve dalış sırasında fazladan taşınmalarıdır. Bu sebeplerden ötürü de sportif dalıcılar tarafından tercih edilmezler.
Yukarıda anlatılan yedek hava kaynakları içinden kesinlikle bir tanesini önermek imkansızdır. Burada dalgıcın yapması gereken mümkünse hepsini denemesi, ve bunun sonucunda kendini rahat hissettiği ve bütçesine uygun olanı almasıdır. Tabii ki iş bununla da bitmemektedir. Her ne kadar dalış eğitimlerinde yapılan pratik çalışmalarla bunların kullanımı gösterilse de, zamanla tekrar yapılmadığından zor şartlarda dalgıçlar yeterli müdahalede bulunamazlar. Ayrıca eğer farklı kişilerve ekipmanla dalınıyorsa, dalış öncesi dalış eşleri birbirleri ile acil durum işaretleri üzerinde konuşmalı ve birbirlerinin malzemesini tanımalıdır.
--------------------------------------------------------------------------------
Kaynak : Türker Tunalı
http://www.outdoororacle.com/
