Osmanlı Hanedanı ve Saray Kadınları

[mete]

Ynt: Osmanlı Hanedanı; Murad Hüdavendigar

bendeki bilgileri yeniden tetkik ettim. siz 1362 yazmışsınız ama bir çok kaynakta tahta çıkışı 1359 yada 1360 olarak geçiyor. Keza bende babasının ölümünden sonra tahta çıktığını bilyordum. Yani 1360 olarak.

Bazı kaynaklar Orhan beyin ölümünü 1360 olarak göstersede bu bilgiler yanlıştır. Kaynaklar 41 yıl beylik ettikten sonra 64 yaşında vefaat ettiğini yazmaktadır. Ankarada 1362 yılında yapılan Lolu Paşa camiinin 1362 tarihli kitabesinde de Orhan gazi sağ olduğu görülmektedir demekki bu yıl içerisinde ölmüştür. Dolayısı ile I. Murad'ın tahta çıkış tarihi budur. Bu ve buna benzer bir çok delili burada sıralamak mümkün Ancak bu tür teferruatlara dalarsak esastan uzaklaşırız. Bu gün için önemli olan konular üzerinde yoğunlaşmamızda fayda var. I.Murad'ın 1362 veya 1360 ta taht'a çıkmış olmasının kültür tarihi açısından çok da önemi yoktur. Kaldıkı buraya yazdığım her bilgi bir çok süzgeçten geçirildikten sonra yazılan bilgilerdir.

 

[Vakanüvis]

Ynt: Osmanlı Hanedanı; Murad Hüdavendigar

Bizler gibi bu konulara ilgi duyup araştıran arkadaşların bu yazdığımız bilgileri toplu olarak bir arada aynı sitede görememeleri olasıdır. ilk başlarda kendimi tatmin için oluşturduğum bilgi klasörleri mutat zamanlarda elde ettiğim bilgileri eklemem sonucu büyüyor doğal olarak. Bunda en büyük pay ise merak etmek ve bu umman denizi İstanbul'da yaşıyor olmak.
Yanlış anlamayın teferruata takılmak istemedim. Hasbelkader bildiğimi sandığım tarihi paylaştım. çok ta önemli değil dediğiniz gibi.

 

[mete]

Ynt: Osmanlı Hanedanı; Murad Hüdavendigar

Rica ederim siz katkı yapmaya devam edin bu bizi mutlu eder. Benim çekindiğim teferruta boğulup okuyanları sıkmak. Yoksa sizin gibi tarihi seven biri ile saatlerce bu konuları zevkle yazışabilirim.

 

[mete]

Ynt: Osmanlı Hanedanı; Yıldırım Bayezid

4. I. BAYEZİD (Yıldırım) (1389–1402)

Annesi
MARYA (Bulgar) Lakabı; Gülçiçek Hatun

Eşleri
OLGA (Bulgar)
OLİVERA (Sırp, Kral Lazar’ın kızı, İsmail Hakkı Uzunçarşılı’da bu isim Sırp despotu Lazareviç’in kız kardeşi, Mara Despina olarak geçmekte, Orhan Türkdoğan ise Vıluk kızı Maria Despina olarak anmakta, Gibbons ise Marya, Mileva, Olivera olarak kaydediyor)
DEVLET HATUN (Türk, Germiyan hükümdarı Süleyman Şah’ın kızı)

Devre özel olaylar
Yıldırım’ın dayısı Aleksandr, Saruhan (Manisa) sancak beyi bulunurken Şeyh Bedrettin’in adamlarından Börklüce Mustafa isyanını bastırmaya memur edilmiş ve muharebe esnasında maktul düşmüştür.
Lazar, Kosova’da öldü, Yıldırım daha sonra kızını aldı.
Vıluk kızı Maria gelmeden önce Beyazıt han, içki meclisinin ne olduğunu bilmezdi. O vakte kadar şarap sohbeti olmazdı diyor kaynaklar.
Timur’a karşı savaşan ordusunda 10.000 den fazla Hıristiyan asker vardı ve bunlardan 5.000 i Yıldırım’ın kayınbiraderi Stefanos’un komutasındaki Sırplardı.

•Ankara galibiyetinden sonra Timur’un maksadı, büyük ve kuvvetli bir Osmanlı Devleti’nin yerine, kendisinin yüksek hâkimiyetini tanıyan parçalanmış birkaç Osmanlı Beyliği vücuda getirmek olduğundan Anadolu beylerine ait yerleri Osmanlılardan alıp eski sahiplerine verdikten sonra geriye kalan Osmanlı ülkesini de Bayezid’in dört şehzadesine vermiş ve bunlardan her birisine kendisine tabi hükümdarlıklar alameti olarak kemer, külah ve hilat göndermiş ve Şehzade Mustafa Çelebi’yi de beraberinde Semarkand’a götürmüştür. Bu durum on bir sene süren ve tarihlerde Osmanlı İmparatorluğu’nun parçalanmasından dolayı Saltanat fasılası denilen kanlı devrin açılmasına sebep olmuştur.

 

[ufukozkan]

Ynt: Osmanlı Hanedanı; Yıldırım Bayezid

böyle güzel olmuş hocam elinize sağlık..

 

[mete]

Ynt: Osmanlı Hanedanı; Yıldırım Bayezid

böyle güzel olmuş hocam elinize sağlık..

Teşekkür ederim Ufuk mümkün olduğu kadar sade olmasına dikkat ediyorum konu uzun olduğu için yapacağımız bir düzensizlik herşeyi çorbaya çevirir. Hep bu endişe ile devam ediyorum

 

[altug onaran]

Ynt: Osmanlı Hanedanı; Yıldırım Bayezid

hocam devamını sabırsızlıkla bekliyorum elinize sağlık.

 

[mete]

Ynt: Osmanlı Hanedanı; 1. Mehmet( Çelebi)

5. I. MEHMET (Çelebi) (1402–1413) (1413–1421)
Devşirme oyunu ile tahta çıkan ilk padişah
Annesi
OLGA (Bulgar)

Eşleri
VERONİKA
ANNA
SOFYA

Devre Özel Olaylar
•Taht kavgaları esnasında Meşru taht sahibi Musa’nın Zengin saraylıların hazinelerine el koyup halkı bu nimetlerden faydalandırıp arkasına alması karşısında, Sarayda baskı altında kalanlar Mehmet’in yanına kaçtı. Dönme Evrenos ve Mihail Beyler savaş sırasında saf değiştirip Musa’ya ihanet etti ve nihayet Sırp kralı, Bizans Kralı da Mehmet’i destekleyince Musa mağlup edilerek öldürüldü. İsa ve Musa, Türk Devlet Hatundan olma şehzadelerdi. Mehmet’in annesi ise cariyedir.
Amasya, Tokat ve Canik havalisindeki Türkmen ailelerinden mühim bir kısmı Çelebi Mehmet tarafından ortadan kaldırıldı.
•Taht kavgaları ve toprak kayıplarına rağmen devleti yeniden toparlayıp birleştirmeye muvaffak oldu.
•Bu dönemde Edirne daimi başkent oldu.

 

[mete]

Ynt: Osmanlı Hanedanı; 1.Mehmet (Çelebi)

Burada bir noktaya dikkatlerinizi çekmek istiyorum. Mehmet Çelebinin iktidarı Osmanlı tarihinde bir kırılma noktasıdır. Orhandan Sonra ilk defa annesi Türk olan bir padişah taht'a geçip saray içerisinde oluşmaya başlayan devşirme hakimiyetini kırmaya çalışmıştı (Musa). Batılı ve saray içindeki azınlıkların güç birliği ile tahttan indirilip öldürülmüş ve yerine devşirmelerin denetleyebileceği bir padişah olan 1. Mehmet getirilmiştir. Eğer Musa Saltanatı devam etseydi eminim ki Osmanlı İmparatorluğu bu şekilde yıkılmazdı yıkılsa bile bunun acısını tek başına Anadolu halkı sırtlanmazdı.
Ve buna ilave olarak ta Arap etkisinden uzak Türk İslam inancı devlete hakim olurdu. Bu gün en büyük sıkıntımız olan islamın siyasallaştırılması ve halkı öz değerlerinden uzaklaştıran Arap töreleri toplumu bu kadar etkileyemezdi.

 

[mete]

Ynt: Osmanlı Hanedanı; II. Murad

6. II. MURAD (1421–1451)
(18 yaşında tahta çıktı)

Annesi
VERONİKA (Orhan Türkdoğan’da, Dulkadiroğlu Süleyman Bey’in kızı Emine hatun olduğu iddia edilmektedir, bu bilgi doğru ise oğlu II. Mehmet’in, dedesi I. Mehmet’le bacanak olması gerekir)

Eşleri
NACHE DE LA BAZORY( Fransız)
STELLA (İtalyan)
MARA DESPİNA Lakabı; Hüma Hatun (Sırp kralının kızı 1487 de Serez de öldü)

Devre Özel Olaylar
• II. Murad babasının vasiyeti üzerine çağrılarak Bursa’da Hükümdar ilan olundu. Ancak Amcası Mustafa Çelebi Bizans imparatorunun desteği ile Edirne’yi ele geçirip burada kendi imparatorluğunu ilan etti. Rumeli’deki bütün yerler onun hükümdarlığını tanıdı; namına para kesildi.
• Mustafa Çelebi yakalanarak sıradan bir insan gibi asılarak öldürüldü ve cesedi çürüyünceye kadar asılı olduğu yerde bırakıldı.
• Çelebi Mehmet döneminde ele geçirilemeyen Türkmenler üzerine gidilmeye devam edildi. Devşirme Veziri Azam Yörgüç Paşa, Çorum dolaylarında Kızıl Koca Türkmenlerinden eşkıyalık ettiği öne sürülen 4 kardeşi ve onların 400 kadar yandaşını bir hile ile yakalatmış 4 kardeşi öldürdükten sonra, bu 400 kişiyi de bir mağaraya kapatarak dumanla boğdurtmuş, sonra da onların geride kalan erkek, kadın ve çocuklarını öldürtüp ev ve mallarını yağmalatmıştır. Bu yağma ve talan öylesine kapsamlı olmuş ki, bir koyunun fiyatı, gasp edilip de satılmak istenen hayvan bolluğundan ötürü, 1 akçeye düşmüştü.

 

[mete]

Ynt: Osmanlı Hanedanı; Fatih Sultan Mehmed

7. II. MEHMET (Fatih) (1451–1481)
(İlk olarak 14 yaşında tahta çıktı, üçüncü ve gerçek iktidarı alışı 20 yaşında)

Annesi
MARA DESPİNA (Sırp) İsmail Hakkı Uzun Çarşılı üvey annesi olarak belirtmektedir, Orhan Türk Doğan ise Fatih’in annesinin bir cariye olduğunu teyit etmektedir, Yine M.Çağatay Uluçay’dan naklen Çetin Yetkin de bu durumu onaylamaktadır.

Eşleri
KORNELYA (Zağanos Paşanın Kızı) Lakabı; Hatice Sultan
SİTTİ HATUN (Dulkadiroğlu Süleyman bey’in kızı)
ANNA (Trabzon Rum İmp. Kızı)
HELEN (Mora Despotunun kızı)
TAMARA (Phrantzes’in kızı)
ÇİÇEK HATUN (Cem Sultanın annesi olup hakkında kesin bir bilgi olmamakla birlikte Türk olmadığı hakkında kesin bir yargı vardır)

Devre Özel Olaylar
•İstanbul’un fethinden üç veya beş yıl sonra (1456–1458) Latinlerin elinde bulunan Atina alındı ve Peleponez de dâhil bütün Yunanistan elde edildi.
•İstanbul’un fethini müteakip Halil Paşa öldürülüp diğer Türk beyleri iş başından uzaklaştırılınca meydan devşirmeden yetişmiş olanlara kalmış ve bundan sonra tam manası ile Osmanlı saltanatı başlamıştır.
•II. Murad da dâhil olmak üzere baştan itibaren 1451 senesine kadar gelen Osmanlı hükümdarları daimi surette halkla temas ederler, divanda bizzat dava dinleyip devlet işlerini görürler ve muharebe meydanlarında askerlerine silah arkadaşı muamelesi yaparlardı. Fatih Sultan Mehmet saltanat usulünü kabul ile divan müzakeresini terk ederek halkla teması kesince, milletle kendi arasında ince bir perde çekilmiş ve zaman geçtikçe, yani halefleri devrinde bu perde kalınlaşarak tebaa ile hükümdar birbirlerini görmez ve tanımaz olmuşlardı.
•Bu dönemden itibaren devşirme ve dönme vezirler saraya hâkim oldu.
•Kardeş katli kanunla meşrulaştırıldı.
•Annesi Despina’yı büyük hediyelerle birlikte Despina’nın babası Guraç Brankoviç’e göndererek babasının zapt ettiği Sırp ülkesini tekrar kendisine verdi. Guraç’ın ölümü üzerine annesi Despina ile beraber kardeşleri Grigur ve Toma’yı Selanik dolaylarına getirerek buraları onlara bağışladı. Ayrıca küçük-Ayasofya manastırını da verdi.

 

[mogzilla]

Ynt: Osmanlı Hanedanı; Fatih Sultan Mehmed

Yazıları dikkatle ve sindirerek okuyunca bugünleri daha iyi analiz edebiliyorum.

 

[mete]

Ynt: Osmanlı Hanedanı; Fatih Sultan Mehmed

Yazıları dikkatle ve sindirerek okuyunca bugünleri daha iyi analiz edebiliyorum.

Evet Nadir bey inanın bu gün yaşadığımız her problemin kökünü anlamak Osmanlıyı anlamaktan geçiyor. Mümkün olsada bütün detayları ile yazabilsek. Hatta karşılıklı sohbet edebilsek. İnsanlarımıza bunları anlatabildiğimiz zaman, bu gün kırgınlıklara, düşmanlıklara sebep olan fikir ayrılıklarının çoğu yok olacaktır.

 

[mete]

Ynt: Osmanlı Hanedanı; Fatih Sultan Mehmed

Fatih Sultan Mehmet tartışmasız en gurur duyduğumuz padişahlarımızdan biridir ve bir askeri dehadır. Ancak, Devleti İmpartorluğa dönüştürmek üzere almış olduğu tedbirler, kendisinden sonraki yöneticilerin aynı gücü devam ettirememesi sebebiyle, devleti kuran insanlar aleyhine gelişmeleri beraberinde getirdi.

İstanbul'un alınışının getirilerine bu sebeple biraz değinmek istiyorum.

İstanbul alınıp devletten imparatorluğa geçiş tedbirleri alınmaya başladığında. Önce Saltanat için tehlike teşkil edebilecek güçler zayıflatılmaya çalışıldı. O gün için saltanata karşı tehlike teşkil edecek olan en büyük güç Tımar sahibi büyük aileler ve Akıncı beyleri idi. Bu konuda iki tedbir alındı.
Bu güçlü Türk beylerinin saltanat için tehlike teşkil etmesini önlemek üzere büyük ailelerin dağıtılması yönünde bir kanun çıkarıldı buna göre ölen tımar beylerinin malları ailelerine kalmayacak devlete kalacaktı.
İkinci olarakta Bundan böyle savaşta yararlılıkları görülerek rütbe verililp devlet içerisinde yükselenlerin önünü kesmek için Enderun denilen bir okul kurulacak bu okul mezunları devletin çeşitli kademelerinde görev alacaklardı. Ancak, bu enderun denilen okula sadece devşirmeler alınacaktı.
Bu tedbirler ilerde de değineceğimiz gibi çok kötü neticeler doğurdu. Enderundan yetişen devşirmeler zaman içerisinde bütün saray bürokrasisini ele geçirdi. Saray kadınları yeniçeriler zaten malum, bunlardan hiç biri Devleti kuran asli unsurlardan değil. Bu üç güç Saray kadınları, Enderunlular ve Yeniçeri saraya hakim olup istediklerini padişah yapıp istemediklerini tahtan indirip öldürdüler. Özellikle Osmanlının son üçyüz yılında yönetime bu güçler hakim oldu.
İstanbul'un yeniden imar edilmesi esnasında da Yahudi, Rum ve Ermeniler çeşitli ülkelerden getirilip ev ve sermaye verildiki İstanbul'un ticareti yeniden canlansın diye. Onlara has mahalleler kuruldu.
Bunun üzerine Anadoludan Türklerde İstanbula yerleşmek isteyince. Türklerin İstanbula yerleşmesi ev ve arsa satın alması yasaklandı. Zengin sermaye sahibi Türkler gelmek isterlerse sadece kira da oturup ticaret yapabileceklerdi. Bu gün İstanbulun merkezinde ticaret ve emlakını elinde tutanlarla metropollerde oturanlar incelendiğinde bu tedbirlerin bu güne nasıl yansıdığını daha iyi anlaşılır.

 

[mete]

Ynt: Osmanlı Hanedanı; II. Bayezid

8. II. BAYEZİD (1481–1512)
(Yeniçerilerin tercihi olarak, 34 Yaşında tahta çıktı) Fatih’in oğlu

Annesi
KORNELYA Lakabı; Hatice Sultan

Eşleri
8 karısı kayda geçmiş ve bunların tamamı devşirme cariye

Vezirleri
6 vezirinden 5 i devşirme 1 Türk

Devre Özel Olaylar
•Fatih’in ölümü üzerine vezir-i azam Mehmet Paşa bir yandan Büyük şehzade Beyazid’e haberci gönderirken öte yandan kendi tercihi olan Cem Sultan’a da haber gönderdi. Cem Sultan’a giden haberci, Bayezid’in damadı, Ayşe Sultan’ın eşi Sinan Paşa tarafından yakalanarak öldürüldü. Yeniçeriler Bayezid’i istiyorlardı. Vezir-i azamın Cem’e haberci göndermesinin duyulması üzerine yeniçeriler ayaklanarak vezir-i azam’ı öldürdüler. Bayezid gelmekte tereddüt ediyordu. Israrlı davetler üzerine nihayet geldi ve şımarmış olan yeniçeriler Amasya’dan kendisiyle beraber gelmiş olan Hamza Bey zade Mustafa Paşa’yı, vezir olur endişesi ile tekrar Amasya’ya gönderdiler. Bayezid tahta geçtikten sonra yeniçerilerin tayin etmiş olduğu vezir-i azam İshak Paşa’nın vezirliğini kabul etti.
•Şehzadelik devri, Amasya’da zevk ve sefa âlemleriyle geçmişti. Bu tarihlerde kendisi uyuşturucu maddelerden afyon da kullanmıştı. Hatta Fatih birilerinin oğlunu sefahate alıştırdıklarını duymuş ve şehzadenin lalasına haber göndererek bu iki şahsın macun veya esrar yahut başka bir madde ile öldürülmesini ve oğlunun kullandığı maddelerin nelerden ibaret olduğunun bildirilmesini istemişti.
Bayezid, babasına yazdığı cevabında evvelce bazı mükeyyifat (uyuşturucu madde) kullanmışsa da artık pederinin hayır duasıyla o gibi şeylerden tamamen vazgeçtiğini arz ederek, babasının hiddetini teskin etmiştir. Hükümdar olduktan sonra bir müddet daha içki âlemleri tertip etmiş ve sonra tamamen terk ile ibadetle meşgul olmuş ve bu hali ömrünün sonuna kadar devam ederek devlet idaresini vezirlerinin ve bilhassa ikinci defa vezir-i azam olan Devşirme Hadım Ali Paşa’nın eline bırakmıştır

 

[mete]

Ynt: Osmanlı Hanedanı; I.Selim (Yavuz)

9. I. SELİM (Yavuz)(1512–1520)
(II. Bayezid’in en küçük oğlu olmasına rağmen Yeniçerilerin tercihi olarak, 42 yaşında tahta çıktı)

Annesi
Kornelya(?) Lakabı; Gülbahar Hatun

Eşleri
Helga (Polanya Asıllı Yahudi) Lakabı; Hafza Sultan
Aleksandra (Sırp) Lakabı; Ayşe Sultan
Taçlı Hatun (Kırımlı)

babası gibi yavuz'un da 6 vezirinden 5 i devşirme

Devre Özel Olaylar
• Sultan Selim,Taht'ı ele geçirdikten sonra önce babasını öldürdü, ardından saltanat kanunu gereğince kendi oğlu Süleyman’dan başkasını hayatta bırakmamağa karar verdi ve Bursa’ya gelerek ilkönce elinde bulunan kardeşleri Şehinşah, Alemşah ve Mahmut’un oğullarını boğdurarak işe başladı. Abisi Korkut yakalanıp Bursa’ya getirilirken yolda kement ile boğuldu. Rehin olarak elinde bulundurduğu Korkut’un oğlu da boğduruldu. Sıra En büyük kardeşe Ahmet’e gelmişti. Ahmet çarpışma esnasında atından düşerek yakalandı ve orada boğuldu. (şehzadeler meselesi iki yılda halledildi.)
•İran seferine çıkılmadan önce Anadolu’daki beylerbeyi ve sancakbeylerine verilen emirler üzerine aleviler araştırılarak Şah İsmail’e taraftar olan ve ayaklanma ihtimalleri bulunanların bir defteri yapılmış ve bu suretle zararları dokunacak olan kırk bin kişi hapis veya idam ettirilmiştir.
•Ordunun şah İsmail’i ararken harap yerlerde müşkülata düşmesi Şah İsmail ile muharebe aleyhtarlarına fırsat verdi ve yavaş yavaş askeri tahrik ettiler, Bunlar ayaklandıkları gibi bir kısım yeniçeriler de yine teşvik ile “düşman meydanda yok, bu harap yerlerde ilerlemek, askeri beyhude telef etmektir, geri dönelim” tarzında padişahın çadırına mektuplar bırakılırsa da bu işe kati surette azmetmiş olan Sultan Selim yapılan gürültülere ehemmiyet vermemişti. Nihayet daha ileri giden yeniçeriler bir sabah erkenden ansızın çadırlarını yıkıp muhafaza etmekte oldukları padişahın çadırına kurşun atacak kadar serkeşlik gösterdiler.
•Çaldıran mağlubiyeti üzerine Şah İsmail Tebriz’de tutunamayacağını anlayarak Dergüzin’e kaçmış ve Osmanlı kuvvetleri Tebriz’i işgal etmişlerdi. Yavuz, Tebriz’de sekiz dokuz gün kadar kaldı ve Tebriz’deki sanat erbabı, tüccar ve sair işe yarayacaklardan bin haneyi İstanbul’a naklettirdi.
•Bu sanatkârlar, Tebriz ustaları namı ile Osmanlı Hat ve Seramik sanatını zirveye ulaştırdılar.(mavi-beyaz çiniler bu ustaların eseridir.)
•Vezirlerine karşı zaman zaman yumruk atmaya, hançer çekmeye varacak kadar hiddetli davranırdı. Her an ölüm tehlikesi geçiren Piri Paşa bir gün usanarak “Padişahım, eninde sonunda bir bahane ile beni öldüreceksin, bir gün evvel öldür de kurtulayım” sözleriyle ve üzüntü ile endişelerini bildirince, bu söze hayli gülen Yavuz Sultan Selim:
“Bende bunu arzu ediyorum, fakat yerini tutar bir adam bulunmaz, yoksa isteğini yerine getirmek kolaydır” sözleriyle kadirşinaslığını göstermişti.
•Kürtlere verilen özerkliklerle bölgede bu isimde kimlik gelişmeye başladı. Kanuni aynı tutumu sürdürdü.
Eyalet ismiyle, Kürt Beylerine ait sancaklardan bazıları: Cezire, Bitlis, Suran, Hısn-keyfa, İmadiye, Çemişkezek. Bunlardan aşağı Kürt beyleri sancakları: Hizan, Sason, Palu, Çapakçur, Egil, Sincar, Elok, Çermik, Hızo, Zerik, Siverek.
•Alevilik üzerine büyük bir kinle saldırıldı yüz binlerce Türk katledildi.
•Yeniçeriler Yavuz Sultan Selim zamanına kadar bekâr olup, bu dönemde ihtiyar olmak kaydıyla evlenmelerine müsaade edilmiş, daha sonra ise yavaş yavaş tamamen serbest bırakılmıştır.