Ynt: Defender Renk Kartelası
toz boya için edindiğim bu bilgiler eminim mantık ve hazırlık olarakta epoksy e yakındır kimyasalları ise çok farklı olabilir toz boya yapılışı için bir kaç bilgi epoksy uyguluyoruz mimaride zeminlerde duvarlarda ve tozuma kire karşı tavan arasınad hepsinin malzemesi kimsayı çork farklı aracta biraz araştırmak lazım amma dış etkenlere karşı doğru malzeme olabilir ilgimizi ve dikkatimizi deniz araçları gemiler tekneler suya maruz bölümlerin korunması için kullanılan boyalara cevirmeliyiz.
TOZ BOYAYA GEÇMEDEN ÖNCE SORMANIZ GEREKEN 10 SORU
1. TOZ BOYAMA KULLANIMI KOLAY MIDIR?
Toz boyama kullanımı kolay, operatör dostu ve çevreci bir işlemdir. Toz boyanın uygulanması geleneksel boyama sistemlerine göre daha basittir. Akıntı, damlama ve çökme gibi sorunlar yaratmaz.
2. OPERATÖR EĞİTİMİ NASILDIR?
Basitliğinden dolayı eğitimsiz bir operatör bile hiç zorluk çekmeden yeni sistemi kullanmayı öğrenebilir. Daha fazla bilgi edinebilmeniz için kabin üretici firmanız yada toz boya tedarikçi firma personeli ihtiyacınıza uygun bir eğitim programı sunacaktır..
3. EĞİTİM NELERİ İÇERİR?
Toz boya tabancası satın aldığınız ve sistemi kurdurduğunuz firma personeli sistemin kurulması ve çalıştırılması esnasında yanınızdadır. Size komple sistem ve toz boya tabancalarının yerleştirilmesi ve sistemin optimum çalışabilmesi için gerekli ayarların yapılması hususunda gerekli teknik desteği verir.
4. BİR BOYA ATÖLYESİ KENDİSİNİ TOZ BOYAYA NASIL ADAPTE EDER?
Yaş boya ile toz boyanın boya öncesi yüzey temizleme sistemleri de aynıdır. Yaş boya, toz boyaya göre uygulanması çok daha fazla ustalık gerektirdiğinden aynı çalışanlar sistem değişse bile çok kısa bir zamanda tesise adapte olur. Sağlıklı yapılmış bir yaş boya sistemi ile toz boya sistemi aynı boyutta yer işgal eder.
5. YÜZEY TEMİZLEME NE KADAR ÖNEMİLİDİR ?
Yaş boyada olduğu kadar toz boyada da yüzey temizliğinin önemi büyüktür. Boyanacak malzemenin temizlenmesi ve fosfatlanması veya alüminyum için kromatlanması boya kalitesinin mükemmelliğini arttırır.
6. TOZ BOYA FİLM KALINLIĞI NASIL AYARLANIR?
Toz boya film kalınlığı toz boya tabancasının doğru ayarlanması, tabanca sayısı ve yerleşimi, nozul tipi ve robotun hareketi ile sağlanır. Ayrıca toz boya kabininin dizaynı da boya kalınlığı ve kalitesini belirleyen önemli bir faktördür. Tüm bu faktörler tedarikçileriniz tarafından belirlenen standartlara uygun olarak dizayn edilip optimum boya film kalınlığına ulaşılır.
7. FARADAY KAFESİ ETKİSİ NASIL YOK EDİLİR?
Toz boyanın boyanacak malzeme üzerindeki kenar, köşe ve boşluklara en iyi şekilde nüfuz etmesi toz boya besleme oranı ve hızına, elektrostatik çıkış gücüne, tabanca yerleşimine ve nozul seçimine bağlıdır.
8. HER MALZEMEYE TOZ BOYA UYGULANIR MI?
Çok çeşitli tipteki malzemelere toz boya uygulanabilmesine rağmen şu anda dünyada en fazla alüminyum ve çelik ürünleri toz boya kaplanmaktadır. Bununla beraber bazı sınırlamalar da mevcuttur. Toz boyanan malzeme fırın içinde ısıya maruz bırakıldığından bu sınırlamalar;
- Malzeme mevcut fırına giremeyecek kadar büyükse;
- Malzeme kürleme sıcaklığına dayanamayacak yapıda ise meydana gelir.
Ayrıca toz boya kaplama elektrostatik bir proses olduğundan elektriksel iletkenliği olmayan malzemeler toz boya ile kaplanamaz.
9. TOZ BOYAMADA RENK DEĞİŞİMİ NASIL YAPILIR?
Toz boyamada renk değişimi yaparken en önemli husus kabinin ve tabancanın boyadan tamamen arındırılmasıdır. Önce tabanca basınçlı hava ile temizlenir. Daha sonra kabin içerisi basınçlı hava ile temizlenir. Bu esnada kabin emiş fanları çalıştığından toz boya filtrelere toplanır. Filtreler daha sonra sökülüp dış ortamda temizlenir. Tedarikçileriniz sizlere en kolay ve en çabuk renk değiştirme tekniklerini belirler ve eğitimlerini verir.
10. TOZ BOYAMAYA GEÇMEM İÇİN NE YAPMAM GEREKİR?
Öncelikle aşağıdaki soruları cevaplayan bir metni tabanca ve kabin firma yetkililerine ulaştırın. En kısa zamanda tarafınıza özel hazırlanmış proje ve teknik bilgiler sizlere ulaştırılacaktır.
- Boyahane için ayrılan alan ölçüleri (uzunluk, genişlik, yükseklik)
- Ön temizlik ne şekilde yapılması size doğru geliyor? (elle silme, daldırma, sprey)
- Fırın ısı enerjisi ne ile sağlanmalı? (gaz, motorin, elektrik)
- Boyanacak malzeme ölçüleri, malzeme cinsi, şekilleri ve günlük boyama adetleri nedir.?
- Kompresörden gelen basınçlı havanın içersindeki nemi alacak cihazınız var mı?
Bu soruları yanıtlamakta zorlandıysanız bir şekilde bizlere ulaşın çözümü beraber bulalım.
TOZ BOYANIN YÜZEYE UYGULANMA ŞEKİLLERİ
Toz boyanın uygulanması ELEKTROSTATİK temele dayanır. Toz boya partiküllerinin belirli bir basınçtaki hava ile boya tabancasına gönderilmesi ve elektrostatik yüklenerek daha önce topraklanmış malzeme üzerine püskürtülmesi olarak açıklanabilir. Toz boya ile yüzey arasında boyanın eksi (veya artı) yüklenmesinden dolayı bir çekim meydana gelir ve boya malzemeye elektrostatik olarak yapışır. Daha sonra 200ºC lik fırında eriyerek birbirine ve malzemeye yapışır.
Bu prensipten yola çıkarak yapılan araştırmalarda boya partiküllerinin genel olarak 2 değişik metotla yüklenebileceği ortaya çıkmıştır.
Bunlar; - Corona (iyonlaşma)
- Tribo (elektro - kinetik) metotlarıdır.
1. CORONA TEKNİĞİ
Bu teknik tabanca gövdesinin içerisinde bulunan kaskatın, tabancanın ucunda bulunan iğneye gönderdiği yüksek voltajla (max 100 kV) tabancadan çıkan boyaya elektrik yüklenmesi prensibine dayanır.
Yüksek voltaj havanın nötral durumunu bozarak eksi iyonlar oluşturmaktadır. Bu iyonlar birbirine ya da en yakın objeye yani toz taneciklerine tutunmaktadır. Böylece toz boya partikülleri de yüklenip, daha önce topraklanmış yüzeye püskürtülmektedir. Daha sonra malzeme 180ºC – 220ºC arası sıcaklıktaki fırına girerek üzerindeki boyanın erimesi, birbirine ve yüzeye iyice yapışması sağlanmaktadır.
Corona metodunun en büyük avantajı; kolaylıkla yüklenebilmesi ve şu anda üretilen her türlü termoset toz boya ile başarıyla uygulanabilmesidir.
2. TRİBO TEKNİĞİ
Bu sistemde hava ile boya, tabancaya geldikten sonra özel olarak tasarlanmış yollardan geçmesi ve sürtünmenin etkisiyle elektrostatik yüklenmesi temeline dayanır. Tribo sisteminde kaskat bulunmaz toz partikülleri sürtünme ile (kinetik) olarak yüklenir.
Bu mekanizma farklı yüklerdeki iki maddenin (birisi elektron almaya diğeri elektron vermeye meyilli) birbirleriyle teması sonucu harekete geçer.
Tribo tabancaların içerisindeki özel tasarlanmış yükleme yolları mekaniksel özelliğinden dolayı fazla toz boya birikimi sağlamayan ve yüzeye yapışmadan hızlı bir yüklemeye olanak veren PTFE yani teflondan yapılmaktadır.
CORONA VE TRİBO SİSTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI
YÜKLEME
Corona – tabancanın içerisindeki kaskattan namlu ucundaki iğneye yüksek voltajın, havanın nötral durumunu bozarak, oluşturduğu eksi iyonların toz partiküllerine tutunması ile yüklenir.
Tribo – Hareketli toz tanelerinin tabancanın özel yapılmış yükleme yollarına sürtünmesi ile yüklenir.
BOYA SEÇENEĞİ
Corona – Her türlü termoset boyaya uygulanabilir.
Tribo – Epoksi üzerinde mükemmel sonuç verir fakat polyester boyada epoksi kadar başarı sağlamaz. Bu nedenle tribo için üretilmiş boya kullanılmalıdır.
UYGULAMA
Corona – Tabanca çıkışında toz fazla olduğundan uygulamada belirli bir kolaylık sağlar.
Tribo – Tabanca çıkışında toz çok yumuşak akar ve miktarı çok düşüktür. Bu nedenle özellikle otomatik sistemlerde çok sayıda tabanca kullanmak gerekir.
FARADAY KAFESİ ETKİSİ
Corona – Püskürtme sırasında ortama yüklenmemiş serbest iyonlar çıkar. Bu iyonlar yüzeyin girintili yerlerinde birikerek boyama güçlülüğü yaratırlar.
Tribo – Faraday kafesi etkisi yoktur. Bu yüzden köşeli ve kavisli parçalarda mükemmel sonuç verir.
KARŞI İYONİZASYON
Corona – Yüzeyde biriken serbest iyonların çok olması boyamayı güçleştirir ve zayıf bir yayılmaya sebep olur.
Tribo – Çok daha az etkilidir. Yüzeyde ince ve düzgün bir yayılma sağlar.
AKSESUARLAR
Corona - Yükleme, tabancanın ucundaki iğneden yapıldığı için tabancanın ucuna boyamayı kolaylaştırıcı herhangi bir ek yapılmaz.
Tribo – Toz boya tabancadan yüklenmiş olarak çıktığından ucuna değişik tipte hortumlar ilave edilerek boyama kolaylaştırılabilir.
RENK DEĞİŞİMİ
Corona – Tabancada boya yolları geniş olduğundan kolayca temizlenir.
Tribo – Tabancanın dar ve uzun olması temizliği güçleştirir.
Kullanımınıza en uygun tabanca sistemini belirlemede ISI TEKNİK, FORCE ve COATING TECHNOLOGIES personeli sizlere yardımcı olacaktır.
BOYANACAK YÜZEYİN HAZIRLANMASI
Bilindiği üzere toz boyanın başlıca kullanım alanı çelik ve alüminyum gibi metallerdir. Boyanacak metal yüzeyinin fiziksel ve kimyasal olarak hazırlanması için yapılan bazı ön işlemler boyadan gerekli verimi alabilmek için zorunludur. Yapılan araştırmalar çeliğin, demir veya çinko fosfat ile, alüminyum ise kromat veya kromat/fosfat ile bir ön işleme tabi tutulmasının, boyanın yüzeye daha iyi yapışması için gerekli olduğunu ortaya koymuştur.
Bu işlem yağdan ve kirden arındırılmış yüzeyin üzerine 1-10 µ kalınlığında metal tuzunun (fosfat ve kromat) atılması olarak açıklanabilir. Ayrıca, boyama işlemi ile ön hazırlık arası ne kadar kısa tutulursa boya kalitesi o kadar artar.
ÇİNKO FOSFAT
Özellikle çelik, galvanizli çelik ve hatta alüminyum için kullanılabilecek bir maddedir. İsteğe bağlı olarak püskürtme ve solüsyon banyosuna daldırma şeklinde uygulanabilir. Hızlı ve etkili bir metot olmasının yanında, boyaya, aşınmaya karşı önemli özellikler katar. Banyo prosesinde sıcaklık, fosforlaşma dengesini değiştiren bir faktördür.
Ortalama proses sıcaklığının 50-55 ºC civarında olmasına rağmen, sıcaklığın belirli bir miktar (max 60-70 ºC) arttırılması, operasyona belirli bir ivme kazandıracaktır. Basınçlı püskürtmede ise sıcaklık 50-60 ºC civarındadır. Bu metot genellikle hızlı ve seri operasyonlar için tercih edilir. Çinko fosfat prosesi min. 6 aşamadan oluşur.
- Alkalin temizliği 2 dak. (metal üzerindeki yağ ve kiri alır)
- Durulama 30 san. (musluk suyuyla)
- Çinko fosfat 2 dak. (metal üzerine boyanın tutunacağı
yüzey kaplar)
- Durulama 30 san. (musluk suyuyla)
- Kromat durulaması 30 san. (fosfat kristallerinin arasındaki
boşlukları doldurur)
- Kuruma 10 dak (100-110 ºC fırınlarda)
Çinko fosfat filminin birim alana düşen ağırlık miktarının ise 1000-2000 mg/m2 değerleri arasında olması, filmin yüzeyde düzenli bir dağılım gösterdiğini anlatması açısından önemlidir.
DEMİR FOSFAT
Genelde çinko fosfat ile aynı prosesi içerir. Fakat en son oluşan tabakanın kalınlığı 0.2-1.0 µ’na kadar düşer. Film tabakasının ağırlığı ise 300-1000 mg/m2 civarındadır. Bu nedenden ötürü aşınmaya çinko fosfat kadar dayanıklı değildir.
Çinko fosfat kullanımı metale her ne kadar daha uzun bir aşınma direnci kazandırsa da mekaniksel olarak esnekliğini düşürmektedir. Daha ince olan demir fosfat ise metale parlaklık ve esneklik kazandırmakta ve özellikle küçük dekoratif eşyalar için uygun hale getirmektedir.
KROMAT/FOSFAT VE KROMAT
Alüminyum için ise en uygun sayılabilecek solüsyon kromat/fosfat tır. Ortamın daha asidik olması ve banyodan sonra metalin yeşilimsi renk alması, bu yöntemin yeşil fosfatlama olarak da anılmasına neden olmuştur. Püskürtme veya solüsyon banyosuna metali daldırma şeklinde uygulanabilir. Solüsyon, fosforik asit ve kromat karışımına reaksiyonu hızlandırıcı olarak florinin eklenmesiyle oluşur. Film ağırlığının yaklaşık 1000 mg/m2 olması boyaya iyi bir aşınma direnci sağlar. Kromat ise alüminyumla olduğu kadar galvanizli çelikle de kullanılabilir. 50-60 ºC sıcaklıkta hidroflorik asit, kromik asit veya kromat karışımından oluşur. Aşınma direncinin yüksek olması uçak malzemelerinde ve ev aletlerinde kullanım kolaylığı sağlar. İçerdiği krominyum kromat ve alüminyum oksit metal üzerinde 300-2000 mg/m2 ağırlığında sarıdan kahverengiye kadar değişik renklerde bir tabaka oluşur. Malzemenize ve size en uygun hazırlama metodu seçiminizde boya tedarikçi firma personeli her türlü yardımıyla yanınızda olacaktır.
BOYA SEÇİMİ
Dünyada hızlı bir yayılma gösteren toz boya sanayi gün geçtikçe dezavantajlarını ortadan kaldırmakta, renk ve çeşitliliğini arttırmaktadır. Alüminyum, beyaz eşya, dayanıklı tüketim malzemeleri ve otomotiv yan sanayi gibi büyük sektörler başta olmak üzere bir çok sektörde başarıyla uygulanan elektrostatik toz boya dünyada vazgeçilmez bir kaplama olmuştur.
Kullanılacak boya seçiminde en önemli nokta boyanın hangi amaçla ve nerede kullanılacağıdır. İç ve dış mekanlar için değişik özelliklerde boyalar geliştirilmiştir.
Kısaca bahsetmek gerekirse iç mekanlar için en çok tercih edilen boya türü epoksi polyesterdir. İçerdiği polyester nedeniyle, yine iç mekanlarda kullanılan epoksi tipi boyaya göre çok daha az sararma gösterir. Üstün yapışma özelliği ve püskürtme performansı sayesinde yüzeyin köşelerine rahatlıkla penetre edebilir.
Dış mekanlarda ise polyester /TGIC en uygun boya türüdür. Kalın bir film tabakasıyla ortaya çıkan mükemmel mekaniksel özellikleri, kolay bir boyama sağlayan akışkanlığı ve sararma direnci, bu boyayı dış mekanlar için ideal kılmıştır.
Epoksi boyalar kimyasallar ve solventlere karşı dirençli boyalardır. Dış kullanımda sararma ve tebeşirlenme yatkınlığı nedeni ile iç mekanlarda özel amaçlı boyalar olarak kullanılır.