Solar Sistemimle Nerede, Ne Zaman, Ne Kadar Konaklayabilirim

[Doğrucu Davut]

.
Bu soruyu cevaplamak amacıyla AB’nin solar veri tabanını temel alarak hazırladığım bir Excel sayfasını foruma yüklemiştim.
Şimdi bu veri tabanı, benimkinden daha kapsamlı yeni bir hesap programını kullanıma sunmakta.

JRC Photovoltaic Geographical Information System (PVGIS) - European Commission

Haritada konum belirledikten sonra, tıkladığınız OFF-GRİD (1) seçeceğinin arkasından, veri tabanı olarak SARAH’yı seçip (2), solar gücünüzü (3), akü kapasitenizi (4), akünüzü boşaltma yüzdenizi (5), günlük tüketim değerinizi (6) ve panelinizin yatay yani 0 eğimini (7) yazıp, alttaki mavi tuşları kullanarak sisteminizin yeterlilik bilgilerine grafik ve sayı olarak erişebiliyorsunuz.

Kendinizden bir örnek verirseniz, beraberce üzerinde açıklamalı çalışabiliriz.

 

[yugun]

Bütün bu verileri doğru ve eksiksiz bilebilen birisi zaten az çok kapasitesini hesaplar. Yine de güzel paylaşım. Teşekkürler.

 

[Doğrucu Davut]

.
Yücel bey, cevabınızdan evvel sayfayı deneyebildiniz mi ?

 

[TA2RX]

Havanın açık ve kapalılık durumu ve akü türüne göre seçenekler göremedim. Havanın durumunu aylık ortalamaya göre almış. Akü türü bilgisi yok. Onu da muhtemelen akü boşaltma yüzdesi üzerinden aldığını varsaymak gerekecek. Kaba bir fikir edinmek için iyi.

 

[Doğrucu Davut]

.
Bekir bey,
akü değerini “Wh” olarak yazmanız isteniyor. Cinsi için ise boşalabilme yüzdesini alabilirsiniz. Yani Jel ve AGM için %50, LFP için %90 şeklinde.

SARAH veri tabanı, 1983 dem beri çeşitli satellitlerle topladığı verileri baz alarak hesap yapmakta. Sol alttaki tuşu tıklayarak açılan sayfadaki diğer tuşlarla mesela bulunduğunuz konum ve ayda sisteminizdeki akünüzün, günlük tüketiminiz de göz önüne alınarak ortalama kaç günü ne kadar yüzde ile dolu geçirdiğini dolayısıyla da geçirebileceğini görmektesiniz.
Sistem kayıpları da arka planda hesap edilmiş, ısı değişkeni de zaten verilere integre değerler olarak alınmış durumunda.
.pdf dosyası ile de tüm grafik ve sayılar beraberce görülebilmekte.
Böylelikle ağ dışı sistemlerde edinebilecek en sağlam verilere ulaşılabilmekte. Üstelik büyük ve detaylı bir coğrafya için.

İsterseniz bir örnek yazın bunları ve “diğer ayrıntıları” etraflıca konuşalım.. Sayfa parmak hesabı yapmadığı gibi ciddi bir yaklaşımı fazlasıyla hak etmekte. Küçümsemeyin derim.
Bu sayfayı temelde her boy profesyonel solar sistem kuranlar kullanmakta.

 

[yugun]

.
Yücel bey, cevabınızdan evvel sayfayı deneyebildiniz mi ?

Hayır deneyemedim.

 

[TA2RX]

Bu sayfayı temelde her boy profesyonel solar sistem kuranlar kullanmakta.

Buna bir itirazım olmadı zaten. Sistem doğrudan profesyonel (ya da evde) kullanıcılar için tasarlanmış. Dolayısıyla ortalama bilgi veriyor. Bizim gibi günlük yer değiştirenler için ancak kaba bir fikir veriyor. Söylediğim bu.

 

[Doğrucu Davut]

.
Dediğiniz doğru.
Fakat yazları Ege ve Akdeniz sahillerinde gezenler pek değişken hava durumu beklemediklerinden, genellikle ortalama ile tatmin olabilirler.

Beklenenden sapma potansiyeli olan diğer bir nokta da akülerin uç uça yetiştiği durumlar oluyor. Tabii bu durumda karavancı devamı günleri diken üzerinde geçirmekte. Bereket karavanlar sadece solardan enerji kazanmıyorlar.
Anlık durum için ise sadece aküye bağlı voltmetreye bakmak yetiyor olmalı.

Konusu açılmışken, akü büyüklüğü için bir ilave yapayım.
Bazı marka karavanlara standart olarak günlük tüketimin 4 misli kapasindeki %50 boşaltımlı jel veya AGM akü konulması, karavanı solar, şebeke ve alternatörsüz bile 3. güne çıkartabilmekle ilgili.
Örn. Günlük 35 Ah tüketim için, 140 Ah jel akü gibi.
Mevsim farkıyla alakası olmayan bu oran ile ben yıllardır sorusuz gezmekteyim..

 

[TA2RX]

.
Dediğiniz doğru.
Fakat yazları Ege ve Akdeniz sahillerinde gezenler pek değişken hava durumu beklemediklerinden, genellikle ortalama ile tatmin olabilirler.

Beklenenden sapma potansiyeli olan diğer bir nokta da akülerin uç uça yetiştiği durumlar oluyor. Tabii bu durumda karavancı devamı günleri diken üzerinde geçirmekte. Bereket karavanlar sadece solardan enerji kazanmıyorlar.
Anlık durum için ise sadece aküye bağlı voltmetreye bakmak yetiyor olmalı.

Konusu açılmışken, akü büyüklüğü için bir ilave yapayım.
Bazı marka karavanlara standart olarak günlük tüketimin 4 misli kapasindeki %50 boşaltımlı jel veya AGM akü konulması, karavanı solar, şebeke ve alternatörsüz bile 3. güne çıkartabilmekle ilgili.
Örn. Günlük 35 Ah tüketim için, 140 Ah jel akü gibi.
Mevsim farkıyla alakası olmayan bu oran ile ben yıllardır sorusuz gezmekteyim..

Şanslısınız. Benim 2x180 amper (marin'e çevrilmiş) kamyon akülerim 300W güneş panelimle geçen hafta havlu attı. Hem Dai Shava kabin ısıtıcısı hem 12V buzdolabı aynı anda çalışınca aküler 11,8V altına düştü ve kabin ısıtıcısı kapandı. Mecburen alternatör takviyesi yapmak zorunda kaldım. Hatta tek başına gece o da yetmedi. İkinci bir takviye turu daha yapmak zorunda kaldım. Kabin ısıtıcısı teorik olarak 3-4A çekiyormuş. 8 saat çalışsa toplamda 32Ah tüketmesi gerek. Ama öyle olmuyor.

Coollife/CoolMarine CM91 buzdolabının kaç amper çektiğini bulamadım. Hesapça A+ imiş. Gece buzdolabını kullanma ihtiyacı olmadığı için mecburen dolabı kapatıp yalnız kabin ısıtıcısını kullandık. Gece ona da bir kere alternatörden takviye yapmak gerekti. Belki de akülerim artık yaşlandı, bilemiyorum. Buzdolabına tek başına yetiyor. Ama kabin ısıtıcısının fanını bütün gece beslemeye yetmiyor. Aküler sürekli olarak güneş paneline bağlı olduğu için voltajı düzgün görünüyor. Ama yüke bindiğinde bir süre sonra limit altına düşüyor.

Belki fazla ısınınca kabin ısıtıcısının da kafası karışıyordur. Ne de olsa o da eski nesil. Bir ara servise gönderdiğimde, çıkardığı arıza için şikayet ettiğimde söylendiklerini hatırlıyorum (yazılımı bir kaç sefer değişmiş gibi bir şey söylemişlerdi sanırım. O konuya hiç girmeyelim). Bir ara kötü yakıt nedeniyle pompası bozulmuştu. Firmanın istediği bedel aşırı yüksek gelince AliExpress'ten benzer bir ürün alıp, konnektörlerini değiştirip taktım. Hala onu kullanıyorum. Servise göndersem kabahati ona bulacaklar. Yenisi ile değiştirmek artık bütçe meselesi. Bu yüzden gittiği yere kadar politikası izliyorum. Bir daha yerli ürünü desteklemek sözkonusu olunca iki kere düşüneceğim.

 

[Akdeniz45]

„Yazın sıcağı yaşlanmayı hızlandırıyor

Bir araba aküsü için 20 °C'lik bir dış sıcaklık idealdir. Ancak yaz aylarında, sıcaklıklar genellikle 30 °C'nin üzerine çıkar. Bu, akünün kendi kendine boşalmasına ve daha hızlı eskimesine neden olur.“

Bugün okuduğum internet sayfasında, fazla sıcağın akünün ömrünü azalttığı, soğuğunda akünün kapasitesini düṣürdüğünü yazıyor. Sıcak havalarda yeterli olan akü, havalar soğuyunca motoru çalıṣtırmaya gücü yetmiyor. Aküyü değiṣtirmek zorunda kalıyoruz.

Durum AGM ve Gel akülerde biraz farklılıkla benzer olsa gerek.

Akdeniz kıyısında yaṣamanın problemli tarafı da var galiba.

Was passiert im Sommer mit der Batterie?

2017 ve 2018 yılında Norveç ve Isveç’i toplam 3,5 ay süreyle gezdim ve hiç dıṣardan elektrik almadım. Akülerimi iyi tanıdığım için bunu gerçekleṣtirebildim. Akünün ne durumda olduğunu akım alırken görmek mümkün. Yüzlerce defa tekrarlanan kontrollerden sonra aküden aldığımız elektrik miktarına ve voltajına göre akünün durumunu öğrenmek mümkün.

 

[Tarkaner]

Şanslısınız. Benim 2x180 amper (marin'e çevrilmiş) kamyon akülerim 300W güneş panelimle geçen hafta havlu attı. Hem Dai Shava kabin ısıtıcısı hem 12V buzdolabı aynı anda çalışınca aküler 11,8V altına düştü ve kabin ısıtıcısı kapandı. Mecburen alternatör takviyesi yapmak zorunda kaldım. Hatta tek başına gece o da yetmedi. İkinci bir takviye turu daha yapmak zorunda kaldım. Kabin ısıtıcısı teorik olarak 3-4A çekiyormuş. 8 saat çalışsa toplamda 32Ah tüketmesi gerek. Ama öyle olmuyor.

Coollife/CoolMarine CM91 buzdolabının kaç amper çektiğini bulamadım. Hesapça A+ imiş. Gece buzdolabını kullanma ihtiyacı olmadığı için mecburen dolabı kapatıp yalnız kabin ısıtıcısını kullandık. Gece ona da bir kere alternatörden takviye yapmak gerekti. Belki de akülerim artık yaşlandı, bilemiyorum. Buzdolabına tek başına yetiyor. Ama kabin ısıtıcısının fanını bütün gece beslemeye yetmiyor. Aküler sürekli olarak güneş paneline bağlı olduğu için voltajı düzgün görünüyor. Ama yüke bindiğinde bir süre sonra limit altına düşüyor.

Belki fazla ısınınca kabin ısıtıcısının da kafası karışıyordur. Ne de olsa o da eski nesil. Bir ara servise gönderdiğimde, çıkardığı arıza için şikayet ettiğimde söylendiklerini hatırlıyorum (yazılımı bir kaç sefer değişmiş gibi bir şey söylemişlerdi sanırım. O konuya hiç girmeyelim). Bir ara kötü yakıt nedeniyle pompası bozulmuştu. Firmanın istediği bedel aşırı yüksek gelince AliExpress'ten benzer bir ürün alıp, konnektörlerini değiştirip taktım. Hala onu kullanıyorum. Servise göndersem kabahati ona bulacaklar. Yenisi ile değiştirmek artık bütçe meselesi. Bu yüzden gittiği yere kadar politikası izliyorum. Bir daha yerli ürünü desteklemek sözkonusu olunca iki kere düşüneceğim.

Üstadım ısıtıcı ile ilgili ben de Dai Shava düşünüyordum ama siz şimdi böyle diyince durdum. Mobil ufak bir ısıtıcı bakıyorum. Değiştirmeyi düşünürseniz siz ne alırdınız?

SM-S908E cihazımdan Tapatalk kullanılarak gönderildi

 

[Doğrucu Davut]

Şanslısınız

Orjinal Westfalia kurumlu sistemimin yukarıda yazdığım ayni bileşenleri ile tuzu kuru bir yaz ve bahar karavancısı olarak bile aslında işi sırf şansa bırakmadım sayılır Bekir bey.

* 11 sene boyunca ısıtıcımı toplamda ancak 40-50 kere kullandıracak iklimlerde gezindim. (Ruhsatım Nisan-Ekim arası geçerli)
* Sıklıkla kampinglere girip şebekeye bağlanıyorum.
* Solar regülatörüm fazlı dolum yapıyor. Böylelikle aküm sülfatlaşmadan korunmakta.
* Ayrıca regülatörün akü hücrelerini eşitleme işlevi var. Bu da hücre gerilimlerinin zamanla farklaşarak akünün yaşamının kısalmasını önlüyor.
* Yine de akülerimi ayda iki gün boyu şebekeye bağlamaktayım.
* Şebeke dolum aletim de tam, yani çok fazlı dolum yapmakta.
* Kullanılmadığı aylarda yaşam bölümünün bütün sigortalarını çıkarıyorum.
* TV gibi günlük beklenen hesap dışına taşabilecek keyfi tüketicilerim yok.


Herneyse başlığın konusuna dönersek.
AB sayfasındaki bu tool, aslında hedeflediğimiz yerde diğer elektrik kazanımlarımızın yanında solara ne kadar güvenebileceğimizi göstermeye yaramakta. Somut günlük değer yerine aylık ortalama ile yetinmek yetersiz bir uzlaşı sayılmamalı ? Zaten daha fazlası müneccimlik olmaz mıydı ?
Hesaplar hedeflenen yer ve zamandaki verileri yüzünden doğru bir sistemi kurmakta parmak hesabından daha isabetli bir yapıda.
Sistemi gereksiz boyutlarda kurmayı frenlemesi bence az şey değil.

Konu solar ama bereket sahada sırf ona zorunlu değiliz. Kısaca sorunu bütüncül düşürmek lazım. Elektrik kazanımı az çok elimizde olan şebeke, alternatör, jeneratöre göre solar, kritik durumlar için ancak böyle hesaplarla daha öngörülebilir olmakta.

Sayfanın reklamını artık burada keseyim.
Kimse benim gibi rakkam budalası olmak zorunda değil..

Yine de isteyen olursa yapılacak hesapları beraberce yorumlayabiliriz..

 

[TA2RX]

Üstadım ısıtıcı ile ilgili ben de Dai Shava düşünüyordum ama siz şimdi böyle diyince durdum. Mobil ufak bir ısıtıcı bakıyorum. Değiştirmeyi düşünürseniz siz ne alırdınız?

SM-S908E cihazımdan Tapatalk kullanılarak gönderildi

Sanırım Eberspracher. 2000 üzeri rakımlar için opsiyonel hava takviye aparatı da varmış. Şimdi nasıl bilmiyorum ama son baktığımda yetkili ithalatçısındaki fiyatlar neredeyse Çin mallarına yakındı.

Yine de Dai Shava'nın yeni modellerini alan birileriyle görüşün derim. Ben alalı neredeyse 10 sene oldu. O vakitten bu yana karşılaşılan sorunların büyük bölümünü halletmişlerdir sanırım.

 

[Doğrucu Davut]

.
Konusu açılmışken parmak hesabının, basit bile olsa yine de matematiğe gereği olduğunu söylemek durumundayız.

Yukarıda marka karavanların günlük tüketimlerinin 4 misli akü kapasitesi koymalarını gerekçelendirmiştim. Bu sisteme yeterli esneklik verebilen bir oran. Fazlası hem daha pahalı hem daha ağır. Esneklik ise elde enerji olmadığında, daha fazla panelle hemen kazanılacak bir özellik değil.

Panel kapasitesi için uygun oran ise mevsim ve yere göre değişmekte.
Watt baz alınarak yazın okul tatillerinde Türkiye’nin tanınmış kıyı bölgelerinde tatil yapmak isteyenler, günlük tüketimlerinin 1/3 kapasitesi hatta İzmir ve güneyi için 1/4 ü ile bile güvenle gezebilmekte.
Örn. 33Ah (400Wh) günlük tüketim için, 1/4=100Watt, 1/3=133Watt panel şeklinde.
Tüm sene Trabzon için ise en az 1, yani ayni değeri almak gerekiyor. Bakın bunda matematiğe gerek bile yok.

Tabii bu değerler sadece solara bel bağlandığı zamanlar için geçerli. Yani enerjide esneklik için bereket başka olanaklarımız da var.

 

[12:01]

Karavanda akü ve güneş paneli hesabı yaparken Knaus, Westfalia gibi standart üretim yapan firmalar herkese uyacağını düşündüğü fiyat-ağırlık-fayda bazında optimum seçeneklerle sistemi kurmaları normal ve beklenen bir davranış.

Eğer sistemi kendimiz kuruyorsak ve karavancılık tecrübemiz varsa kendi ihtiyaçlarımıza göre belki yerleşik geleneklerin biraz dışına çıkmak çok tehlikeli olmasa gerek.

Eğer buzdolabı elektriğe bağımlı ise (3 sistem değilse), çok mecbur kalmadıkça fişini çekemeyeceğimize göre bu zaruri tüketim değeri olarak kaçınılamaz bir öğe olarak karşımıza çıkıyor. Ancak 300W'lık elektrikli su ısıtıcısı bu kapsamda değil. Hem alternatifleri var hem de kullanım zamanını güneşin en yoğun olduğu öğle saatlerine ayarlayarak "akıllı" şarj aletlerine benzer mantıkla "akıllı" tüketim yaparak akülerin kapasitesini düşük tutmak mümkün. Henüz tecrübe etmediğim için en azından teoride öyle görünüyor

 

[12:01]

@TA2RX , sizin ısıtıcı fanının elektrik tüketimiyle ilgili yorumunuzu okuduktan sonra gazlı Truma soba ile Webasto'ların arasındaki bir farkı daha iyi kavradım.

Sanıyorum, webasto tarzı dizel yakıtla beslenen bu ısıtıcılar yapısı gereği ufak bir yanma odasında havayı ısıtıp sonra karavanın içine bu sıcak havayı fan yardımıyla üflemek zorundalar. Yani fan çalışmazsa içerisini ısıtmaları pek mümkün görünmüyor.

Truma S3004 gibi gazla çalışan sobaların yanma odasının önünde ısıyı yaymak için büyükçe bir kanatlı panel var. Ayrıca bu panel iç ortama doğrudan cepheleri olduğu için, her ne kadar fan olmadan verimsiz de olsa, uzun sürede fansız olarak karavanın içini ısıtabiliyorlar. Bazı çekme karavanların fansız bu şekilde ısındıklarını biliyorum. Sobanın tek cephesi açıkta olduğu için verimsiz bulduğum bir yöntem de olsa en azından klasik soba gibi hiç elektrik tüketimi olmadan karavanı ısıtabilmek güzel bir seçenek. Ayrıca Truma vent fanı en fazla 1A çekiyor. Hatta 5 fan kademesinin ortasında veya Auto modunda kullanınca daha da az akım çeker.

Sizin Dai Shava'nın kapasitesini bilmemekle beraber Webasto Air Top 2000 ST 1,16 - 2,42 A tüketiyormuş. Bu sayfada Dai Shava'nın S2 modelinin 2-3A tükettiği yazıyor. Eğer günde 8 saat kullanıyorsanız 2x180A akü grubuyla uzun süre rahat kullanmanız gerekirdi.

Buzdalabının üreticisinin bu sayfasından arayarak tüketimi hakkında bilgi alabilirsiniz. Ona göre bir tahmin yürütmeniz daha kolay olurdu.