Off Road – On Road
Tartıştığımız bir konu, Off Road aracı On Road şartlarda, ne kadar güvenlidir, ne kadar başarılıdır. Yada diğer bakış açısıyla On Road şartlarda bir 4x4 çok iyi ise gerçekten bir Off Road aracıda olabilirmi aynı anda.
Bu konuyu bir aracı oluşturan parçaları tek tek irdeleyerek sonuca bağlamaya karar verdim.
1.Motor:
Motor gücü ve torku hem Off Road hem On Road şartlarında küçük farklar olmasına rağmen aynı şeylere ihtiyaç duyarlar. Bu yüzden Off Road için motora bir modifiye yapmak şart değildir iki zemin koşulunda da aynı motordan aynı verim alınır.
2. Şanzıman ve Difransiyeller:
Off Road yapmaya başlarken belkide hepimizin ilk yaptığı işlastik çapını büyütmektir. Çünkü lastik çapınız ne kadar büyük olursa, arazide karşılaştığınız engelleri aşabilme kapasitenizde o ölçüde artar. Zaman zaman büyük lastiğin dezavantaj da olduğu yerler olsa da genelde çapı büyütmek gereklidir. Bunu yaptığımızda belli büyütmeler üstünde aracın tüm şanzıman-difransiyel dişli oranlarının hesapları dışına çıkarız ve şanzıman dişlileri yada ayna marutinde değişiklikler yapmamız gerekir. Bu değişiklikleri yaptığımızda aracımız yeni lastik çapımıza göre düzenlenir, maximum sürati düşer ama kalkışlar ve alt hızlanmalarda normale döner yada daha güçlenir.
Bu modifiyeyi yaptığımızda aracımızın On Road kabiliyetini azaltıp Off Road kabiliyetine katkıda bulunuruz.
3. Araç yükseltme:
Off Road araçlarının olmazsa olmaz modifiyesi araçları yükseltmektir. Bunun en sağlıklı şeklide yükseltme kitleridir. Hemen hemen her araziye giren Off Road aracı bir şekilde yükseltilmiştir. Peki yükseltince ne olur?
Öncelikle aracımızı yükseltmemiz bize daha büyük lastik çaplarını aracımızda kullanma şansı verir, bunun dışında Off Road yaparken aracın kupasının ve kupa altındaki aksamların zarar görme olasılığını azaltır. Arazide yol alırken aracın şase veya kupasının takılarak yol almanızı engelleme olasılığını azaltır.
Bu modifiyeyi yaptığımızda Off Road şartlarında bunları kazanırken On Road şartlarında da aracımızın ağırlık merkezini yükselttiğimiz için, aracı yapan mühendislerin bu araçları yaparken hesapladığı tüm ölçüm ve testlerin dışına çıkmış oluruz. Artık aracımız onu yapan firmanın hesapladığından daha fazla rüzgar direncine sahiptir, yan rüzgarlardan daha fazla etkilenir, virajlarda yerden yüksekliği de arttığı için daha fazla savrulma gücüne maruz kalır.
Bununla birlikte yükseltme kitleri kullanarak On Road şartlar için tasarlanmış bir araç ve onun amortisör-yay-torsiyon-salıncak gibi parçalarını daha sert kullanıma uygun hale getiririz. Buda aracın On Road şartlardaki viraj ve denge dinamiklerini tamamen değiştirir. Araç daha sert tepkiler verir ve bazı hataları On Road şartlarda telafi edemez duruma gelir.
Off Road araçları için kit üreten dünyaca ünlü markaların kitleri trafik denetleme onayları almak içni testlere tabi tutulur , bu testleri ya hiçbirisi geçemez yada geçen birkaçı 2” den daha yüksek olmayan yükseltme kitlerinde sadece bu sınavları geçebilir.
Bu modifiyeyi yaptığımızda aracımızın On Road kabiliyetini azaltıp Off Road kabiliyetine katkıda bulunuruz.
4. Fren Sistemi :
Aracımızın lastik çapını büyüttüğümüz , ağırlığını arttırdığımız ve yerdne yüksekliğini arttırdığımız anda aracın bütün frenleme ve durma dinamikleri değişir. Disk çapları ve kaliper büyüklükleri, bunları sıkıştıran güç yetersiz kalmaya başlar. Diğerlerinden farklı olarak Fren Sistemi’nde yaptığımız değil yapmadığımız değişklik bizi etkiler.
Aracımızı Off Road modifiye edip, fren sistemini modifiye etmediğimiz sürece aracımızın hem On Road kabiliyetini ve güvenliğini hemde Off Road güvenliğini azaltırız.
5.Lastikler:
Off Road modifiyenin olmazsa olmazı Lastik modifiyesidir. En basit Off Road için bile AT lastik, bir seviye üstü için soft Off Road lastikleri, en sert Off Road için se Extreme Off Road lastikleri kullanmak gerekir. Ve eğer aracınızı römork üstünde Off Road yapacağı yere götürmüyorsanız mutlaka On Road yol da almak zorundasınız. Aracınızın altına AT-MT-Extreme MT lerden birisini taktığınız an aracınızın yol tutuş, ıslak zemin tutuş,frenleme,hızlanma gibi tüm verilerinde kayıplar yaşarsınız. Bu kayıplar seçtiğiniz lastiğin ne kadar Off Road lastiği olduğu ölçüde size On Road da kayıplar verir. Örneğin AT lastiğin size Off Road şartlarında kazandırdıkları azdır, aynı şekilde On Road şartlardada bir yol lastiğine göre size kaybettirecekleride azdır. Ama bir Extreme lastik taktığınızda aracınızın Off Road kabiliyetine çok büyük şeyler kazandırırken, On Road kabiliyetinden de çok büyük şeyler kaybettirir. Aracınızın yol güvenliği büyük ölçüde biter.
Lastik çapı büyüttüğümüzde lastiğin yanak genişliğinide arttırırız. Bu Off Road şartlarında çok işimize yarar ve olabildiğince arttırmak isteriz. Ama bir lastiğin yanak genişliğinin artması On Road şartlarda aracın tüm yol tutuş, süratlenme ve viraj alma dengesini bozar, araç lastikleri üzerinde daha fazla esnemeye başlar, virajlarda stabilitesini kaybeder, hızlanma ve frenleme değerlerinde kayıplar olur. Bu yüzden iyi On Road araçlarında yastik yanak genişliği yok denecek kadar azdır.
Bu modifiyeyi yaptığımızda aracımızın On Road kabiliyetini azaltıp Off Road kabiliyetine katkıda bulunuruz.
6. Off Road Aksesuarları ve Parçaları:
Off Road yaparken aracımızda bazı modifiyeler ve araçlara ihtiyaç duymaya başlarız, çelik tamponlar, vinçler,port bagaj,sis farlar,hi jack,alt korumalar vs. Bu aksesuar veya araçların hepsi aracımızın Off Road kullanımında hayati önem taşır, çoğu olmazsa olmaz şeylerdir. Hayat kurtarırlar. Ama bunları aracımıza koyduğumuzda aracımızı standart mühendislik hesaplamalarının hepsinin dışarısına çıkartırız. Aracımıza çok ciddi miktarda ekstra ağırlık koymuş oluruz, ağırlık merkezini değiştiririz, aracın tüm Aerodinamik özelliklerini bitiririz. Hızlanma, frenleme viraj alma yeteneklerini On Road şartlarda ciddi oranlarda kötüleştiririz.
Bu modifiyeleri yaptığımızda aracımızın On Road kabiliyetini azaltıp Off Road kabiliyetine katkıda bulunuruz.
Başlıca maddeler olarak bunlar olmakla birlikte daha birçok küçük detaya değinilebilir. Anlatmak istediklerimi bunlar anlatmaya yeterli olduğu için daha ufak detaylara girmiyorum.
Tüm bu modifiyeleri veya bazılarını yaptıkdan sonra aracınızın On Road kabiliyeti ve güvenliği ne kadar kalır ne kadar kalmaz siz karar verin. Ve bu modifiyeleri yaptığınız ölçüde aracınız ne kadar Off Road aracı olur ne kadar On Road aracı kalır buda sizin kararınız. Yada bunların hiç birisini yapmadan aracınızın Off Road aracı olduğunu düşünüyorsanız ve böylecede On Road kabiliyetinden de hiç birşey kaybetmiyorum diyorsanız buda sizin Off Road dan anladığınız ile ilgili olabilir. Sizin Off Road diye aldığınız yolun bittiği yerde bir başkasının Off Road’u yeni başlıyor olabilir.
Tek net bir gerçek vardır Off Road için aracınızın inşatına koyduğunuz her bir modifiye tuğlasını On Road duvarınızdan söküp koyarsınız.
Saygılarımla
Kürşad Ergan
Kaynak: http://www.4x4dergi.com/2012/03/11/off-road-on-road.html
