Karavanlarda Elektrik Kablo Seçimleri

[bulenttg]

Karavanlarda kullanılabilir kablo seçimleri

Karavan ve benzeri araçlar için elektrik tesisat kabloları seçim ve uygulaması, sabit veya bazı karasal uygulama pratiklerinden farklı olacaktır.
Aşağıda bazı teknik hesaplamalarda çıkan kesit ve sigorta değerleri kablonun çizelge formundaki akım taşıma kapasitesi fazla olmasına karşın, pratik uygulama devresi için çıkan değer daha küçüktür.
Rakamsal olarak uygulama akımının 6 amper seviyesinde,gerilimin 12 volt,70 watt yaklaşık gücündeki ve 5 metre uzunluğundaki bir DC hat için kablo kesit değeri 16 mm2 bandında çıkmaktadır,bu kablonun maksimum akım taşıma kapasitesi 64 amper çizelge değeri !(neredeyse nominal akımın 10 katı amper tolerans gibi görünüyor) uzunluk değeri 4 metre yapıldığında kesit 10 mm2 olarak değerlendirilir. Özellikle ( bobinli )motorlu cihazlarda DC sistemde kablo kayıpları, gerilim düşümü en az kayıpla olması istenir, özellikle kompresörü buzdolabı gibi cihazlar için gerilim düşümü hesaplarda % 1değer alınması doğru olacaktır,kesit yetersizliği sonucu cihaz ilk kalkınma hareketini yaparken zorlanacak veya koruma devresi mevcut ise çalışmayacaktır.
Kablo kesitlerinin değeri; hat toplam uzunluğu , ortam sıcaklığı, sistem gerilimi , cihazın gücü vb. nedenlerle değişkenlik gösterir ki sisteme göre hesaplanması gerekebilir.

Kablo seçimlerde aranacak teknik özellikler;

*Tesisatın tüm elemanlarının işlev göreceği vasıflara uygun üretilmiş olması,kalite ve onay sertifikalı malzemeler tercih edilmelidir. Kabloların otomotiv sektörü için uygun olanları veya marin tip olanlar

*Kablo kesitleri taşıyacağı akım kapasitesi yanında,gerilim düşümünün dikkate alınması !! Burası önemlidir

*Ürün seçimlerde kablo, sigorta , koruyucu kılıflar vb. Hareketli sistemler için fleksbl yapıda kullanılabilir olan ısı- aşınma- titreşim ve elektriksel ve mekanik olarak yüksek stresli yerlerde kullanılan ürünlerin tercih edilmeleri

*Kabloların alev yürütmeme HFFR vasıfları ve onay sertifikalı IEC 60332 standart ve IEC 60228 sınıf kalaylı tavlı bakır olanların tercih edilmeleri gerekir FLRY -MYY -MYCY

Rakamsal teknik veriler kullanılan ekipmanın, bulunduğu ortama, tesisat bağlantı noktalarındaki kalitesine (korozyon direnci) iletken yapısına göre değişkenlik gösterebilir.
Iletken durumu, elektrik dağıtım panosu içinde sigorta çıkışı ve cihaz ünite giriş hattı boyunca eksiz olarak düşünülmelidir.

Örnekler 12 volt DC sistem için verilmiştir.

Sistem gerilimi: 12 VDC
Güç: 10 watt (aydınlatma devresi)
Akım : 0.8 amper
Hat uzunluğu:10 metre
Ortam sıcaklığı:30 C
Gerilim düşümü: % : 2
Hat sonu yük gerilimi:11.8 volt
Kablo maksimum akım taşıma:20 amper
Kesit: 2,5 mm2
DC hat koruma sigorta: 2 amper


Sistem gerilimi: 12 VDC
Güç: 70 watt ( kompresör buzdolabı)
Akım : 5.8 amper
Hat uzunluğu: 5 metre
Ortam sıcaklığı:30 C
Gerilim düşümü: % : 1
Hat sonu yük gerilimi:11.9 volt
Kablo maksimum akım taşıma: (16 mm2 de 64) (10 mm2 de 48 ) (6 mm2 de 36) amper taşıma kapasitesi karşısında bizim hat için sadece 6 amper nominal değeri görülür.
Kesit: 16 mm2 ( hat uzunluğu 4 metrede, kesit 10 mm2 - 2,5 metre için 6 mm2 uygulanır)
DC hat koruma sigorta:10 amper


Sistem gerilimi: 12 VDC
Güç: 50 watt (hidrofor devresi)
Akım : 4.2 amper
Hat uzunluğu: 5 metre
Ortam sıcaklığı:30 C
Gerilim düşümü: % : 1
Hat sonu yük gerilimi:11.9 volt
Kablo maksimum akım taşıma: 48 amper 10 mm2 için.
Kesit: 10 mm2 mm2 değeri,hat uzunluğu 3.5 metre için 6 mm2 kullanılabilir kesitler.
DC hat koruma sigorta: 7.5 amper çıkan değer, uygulama 10 amper DC sigorta

Victron energy uygulaması:
12 VDC
10 amper
5 metre uzunluk
%1,5 kayıp
Kullanılması gereken kesit :10 mm2
(Değerleri sabit kalmak şartıyla kablo kaybını %0,9 isterseniz kesit 16 mm2 olarak çıkar.

Bluesea uygulaması:
12 VDC
10 amper
5 metre uzunluk
%1 kayıp
Kullanılması gereken kesit AWG 8 (10 mm2)


Araç için kullanılacak ekipman ve cihazlar piyasa şartlarında pahalı ve her yerde bulunmayan ürünler olması nedeniyle,bir çok karavan elektrik tesisat kabloları ve şalt malzemeleri uygun olmayan ürünler kullanılabiliyor olması nedeniyle, teknik olarak sakıncalarını bir süre sonra yaşama ihtimalini göz önünde bulundurmak gerekiyor.
Enerji kayıpları başta olmak üzere, tehlike arz eden diğer elektriksel veya onunla bağlantılı riskleri, sebepler arasındadır.

 

[bulenttg]

Yapılan sisteme uygun ürünleri seçmek teknik bir zorunluluktur Doğru akım ve alternatif akım ürünleri yapı ve hesaplama olarak farklı olacaktır. Kablo ve bağlantı elemanları ,zaman içinde ortam şartları dolayısıyla korozyona uğramış iletken noktaları, direnç gösterip kayıplara sebep olacaktır.

 

[janberkaydemir]

Karavanlarda kullanılabilir kablo seçimleri

Karavan ve benzeri araçlar için elektrik tesisat kabloları seçim ve uygulaması, sabit veya bazı karasal uygulama pratiklerinden farklı olacaktır.
Aşağıda bazı teknik hesaplamalarda çıkan kesit ve sigorta değerleri kablonun çizelge formundaki akım taşıma kapasitesi fazla olmasına karşın, pratik uygulama devresi için çıkan değer daha küçüktür.
Rakamsal olarak uygulama akımının 6 amper seviyesinde,gerilimin 12 volt,70 watt yaklaşık gücündeki ve 5 metre uzunluğundaki bir DC hat için kablo kesit değeri 16 mm2 bandında çıkmaktadır,bu kablonun maksimum akım taşıma kapasitesi 64 amper çizelge değeri !(neredeyse nominal akımın 10 katı amper tolerans gibi görünüyor) uzunluk değeri 4 metre yapıldığında kesit 10 mm2 olarak değerlendirilir. Özellikle ( bobinli )motorlu cihazlarda DC sistemde kablo kayıpları, gerilim düşümü en az kayıpla olması istenir, özellikle kompresörü buzdolabı gibi cihazlar için gerilim düşümü hesaplarda % 1değer alınması doğru olacaktır,kesit yetersizliği sonucu cihaz ilk kalkınma hareketini yaparken zorlanacak veya koruma devresi mevcut ise çalışmayacaktır.
Kablo kesitlerinin değeri; hat toplam uzunluğu , ortam sıcaklığı, sistem gerilimi , cihazın gücü vb. nedenlerle değişkenlik gösterir ki sisteme göre hesaplanması gerekebilir.

Kablo seçimlerde aranacak teknik özellikler;

*Tesisatın tüm elemanlarının işlev göreceği vasıflara uygun üretilmiş olması,kalite ve onay sertifikalı malzemeler tercih edilmelidir. Kabloların otomotiv sektörü için uygun olanları veya marin tip olanlar

*Kablo kesitleri taşıyacağı akım kapasitesi yanında,gerilim düşümünün dikkate alınması !! Burası önemlidir

*Ürün seçimlerde kablo, sigorta , koruyucu kılıflar vb. Hareketli sistemler için fleksbl yapıda kullanılabilir olan ısı- aşınma- titreşim ve elektriksel ve mekanik olarak yüksek stresli yerlerde kullanılan ürünlerin tercih edilmeleri

*Kabloların alev yürütmeme HFFR vasıfları ve onay sertifikalı IEC 60332 standart ve IEC 60228 sınıf kalaylı tavlı bakır olanların tercih edilmeleri gerekir FLRY -MYY -MYCY

Rakamsal teknik veriler kullanılan ekipmanın, bulunduğu ortama, tesisat bağlantı noktalarındaki kalitesine (korozyon direnci) iletken yapısına göre değişkenlik gösterebilir.
Iletken durumu, elektrik dağıtım panosu içinde sigorta çıkışı ve cihaz ünite giriş hattı boyunca eksiz olarak düşünülmelidir.

Örnekler 12 volt DC sistem için verilmiştir.

Sistem gerilimi: 12 VDC
Güç: 10 watt (aydınlatma devresi)
Akım : 0.8 amper
Hat uzunluğu:10 metre
Ortam sıcaklığı:30 C
Gerilim düşümü: % : 2
Hat sonu yük gerilimi:11.8 volt
Kablo maksimum akım taşıma:20 amper
Kesit: 2,5 mm2
DC hat koruma sigorta: 2 amper


Sistem gerilimi: 12 VDC
Güç: 70 watt ( kompresör buzdolabı)
Akım : 5.8 amper
Hat uzunluğu: 5 metre
Ortam sıcaklığı:30 C
Gerilim düşümü: % : 1
Hat sonu yük gerilimi:11.9 volt
Kablo maksimum akım taşıma: (16 mm2 de 64) (10 mm2 de 48 ) (6 mm2 de 36) amper taşıma kapasitesi karşısında bizim hat için sadece 6 amper nominal değeri görülür.
Kesit: 16 mm2 ( hat uzunluğu 4 metrede, kesit 10 mm2 - 2,5 metre için 6 mm2 uygulanır)
DC hat koruma sigorta:10 amper


Sistem gerilimi: 12 VDC
Güç: 50 watt (hidrofor devresi)
Akım : 4.2 amper
Hat uzunluğu: 5 metre
Ortam sıcaklığı:30 C
Gerilim düşümü: % : 1
Hat sonu yük gerilimi:11.9 volt
Kablo maksimum akım taşıma: 48 amper 10 mm2 için.
Kesit: 10 mm2 mm2 değeri,hat uzunluğu 3.5 metre için 6 mm2 kullanılabilir kesitler.
DC hat koruma sigorta: 7.5 amper çıkan değer, uygulama 10 amper DC sigorta

Victron energy uygulaması:
12 VDC
10 amper
5 metre uzunluk
%1,5 kayıp
Kullanılması gereken kesit :10 mm2
(Değerleri sabit kalmak şartıyla kablo kaybını %0,9 isterseniz kesit 16 mm2 olarak çıkar.

Bluesea uygulaması:
12 VDC
10 amper
5 metre uzunluk
%1 kayıp
Kullanılması gereken kesit AWG 8 (10 mm2)


Araç için kullanılacak ekipman ve cihazlar piyasa şartlarında pahalı ve her yerde bulunmayan ürünler olması nedeniyle,bir çok karavan elektrik tesisat kabloları ve şalt malzemeleri uygun olmayan ürünler kullanılabiliyor olması nedeniyle, teknik olarak sakıncalarını bir süre sonra yaşama ihtimalini göz önünde bulundurmak gerekiyor.
Enerji kayıpları başta olmak üzere, tehlike arz eden diğer elektriksel veya onunla bağlantılı riskleri, sebepler arasındadır.

Örnek olarak verilen Komp. Buzdolabı güç kaynağına uzaklığı 2m ise 2x ? mm2 kablo kullanıldığında hat hesabını ( + ve - ) toplam 4m olarak mı hesaplamak dogru olacak.

 

[bulenttg]

Örnek olarak verilen Komp. Buzdolabı güç kaynağına uzaklığı 2m ise 2x ? mm2 kablo kullanıldığında hat hesabını ( + ve - ) toplam 4m olarak mı hesaplamak dogru olacak.

Yukarıdaki kompresör örneği;
70 watt
12 VDC
%1 kayıp yüzdesi
Ortam sıcaklığı 30 C
Bakır iletken , açık ortamda döşenecek kablo için uygulama hesaplaması.
2,5 metre için =6 mm2
5 metre için =10 mm2
6 metre için =16 mm2 ( beş metre için 10 mm2 çıkan kesit, metraj bir metre artmasına karşın, kullanılabilir kesit 16 mm2 olmuştur! )

Hesap yapılan uygulama için kablo sayısı hat 2 olarak değerlendirilir, gidiş - dönüş .

Motorlu cihazlar için gerilim düşümü %1 alınmıştır, kesitler ondan dolayı, bir aydınlatma hattına çekilenden büyük çıkmaktadır.

 

[ince999]

Günaydın. Yukarıdaki kablo kesiti açıklamalarında bana göre netleşmeyen basit bir detay var. Diyelim ki 12 volt uygulanacak kablo artı ve eksi ucu ayrı ayrı 2.5 metre olan kablo ise kablo uzunluğunu ne kadar olduğunu kabul edeceğiz?

 

[janberkaydemir]

Günaydın. Yukarıdaki kablo kesiti açıklamalarında bana göre netleşmeyen basit bir detay var. Diyelim ki 12 volt uygulanacak kablo artı ve eksi ucu ayrı ayrı 2.5 metre olan kablo ise kablo uzunluğunu ne kadar olduğunu kabul edeceğiz?

Ben ifade edemedim, aslında benim öğrenmek istediğim de buydu. kablo artı ve eksi çift damarlı olması durumu için sormuştum.

 

[ince999]

Aslında kesit hesabı yapılırken akımın geçtiği kesit hesaplanır sonra kablo uzunluğu da hesaba katılıp kullanılacak kesit bulunur. Durum böyle olunca elektrik akımının geçtiği kablo uzunluğu artı ve Eksi uç kablolarının uzunluğunun toplamı kadar olması gerekir. Şimdi soruyu sorduk Cevabı beklemeliyiz.

 

[ince999]

Benim araçta 12 voltluk buz dolabının artı kablosu 3 metre eksi kablosu ise sadece 1 metre.(şase noktası dolabın yanında)

 

[ilker 72]

Hat uzunluğu + ve - uçların kullanılacak cihaza ulaştırılmasıdır 4 metre ise, 4 metre olarak baz alınır buna göre hesaplanir yani + 4 metre, - 4 metre toplamda 8 metre olarak değil.

 

[bulenttg]

Aslında kesit hesabı yapılırken akımın geçtiği kesit hesaplanır sonra kablo uzunluğu da hesaba katılıp kullanılacak kesit bulunur. Durum böyle olunca elektrik akımının geçtiği kablo uzunluğu artı ve Eksi uç kablolarının uzunluğunun toplamı kadar olması gerekir. Şimdi soruyu sorduk Cevabı beklemeliyiz.

Kablo kesit hesaplarında Özellikle DC sistemden söz ediyorsak;hat uzunluğu 4 metre örneği ise; +(pozitif) kutup sigorta çıkışı ve (negatif) - kutup bara çıkışı olarak düşündüğümüzde 4+4 =8 metre olarak değerlendirilir,
Şöyleki yaygın uygulamada araç (+ hat) devam ederken ( -hat) araç metal gövdesinden alınarak yapılabilmektedir. Araç metal yapısındaki bazı iletim noktalarındaki çeşitli sebeplerden dolayı kayıplar söz konusu olacağından (araç saç ek parçalarından birbirlerine iletken yapımında bu kayıp önlenebilir olsada) karavan uygulamasında hatların müstakil olarak döşenmesi şeklinde olmalıdır.

Aslında kesit hesabı yapılırken akımın geçtiği kesit hesaplanır sonra kablo uzunluğu da hesaba katılıp kullanılacak kesit bulunur. Durum böyle olunca elektrik akımının geçtiği kablo uzunluğu artı ve Eksi uç kablolarının uzunluğunun toplamı kadar olması gerekir. Şimdi soruyu sorduk Cevabı beklemeliyiz.

 

[Doğrucu Davut]

.
Güzel soru, güzel cevap. Sağolun.
Hemen aklıma zamanımızda karoseri parçalarının tahminimizden çok daha fazla yapıştırıldığı geldi. Şüphesi olanlar kapı iç kenarlarına bakabilir.
Kullanılan epoksit gibi sentetik yapılı yapıştırıcıların iletken özelliği ya hiç ya da çok çok az olmalı ?

 

[ilker 72]

Bülent bey, örneğin 12 volt bir buzdolabı aldık kullanma klavuzunda 4 metreye 6mm kablo öneriyor bizim dolapta 4 metre mesafede burda 8 metre mesafeye göremi kablo secimi yapmak gerekiyor.

 

[bulenttg]

Hat uzunluğu + ve - uçların kullanılacak cihaza ulaştırılmasıdır 4 metre ise, 4 metre olarak baz alınır buna göre hesaplanir yani + 4 metre, - 4 metre toplamda 8 metre olarak değil.

Hat uzunluğu + ve - uçların kullanılacak cihaza ulaştırılmasıdır 4 metre ise, 4 metre olarak baz alınır buna göre hesaplanir yani + 4 metre, - 4 metre toplamda 8 metre olarak değil.

Pratik uygulama içinde bazı kafa karışıklıkları olmuyor değil, hatalı bilgi ve yazı yazmamak adına özellikle DC sistem diye belirtmek isterim, şimdi artık app uygulamalarında yaklaşık kesit küçük farklarla bulunmaktadır.
Gidiş ve dönüş şeklinde formüle edilmesi daha doğru olandır, selamlar kolay gelsin

Hat uzunluğu + ve - uçların kullanılacak cihaza ulaştırılmasıdır 4 metre ise, 4 metre olarak baz alınır buna göre hesaplanir yani + 4 metre, - 4 metre toplamda 8 metre olarak değil.

 

[bulenttg]

Bülent bey, örneğin 12 volt bir buzdolabı aldık kullanma klavuzunda 4 metreye 6mm kablo öneriyor bizim dolapta 4 metre mesafede burda 8 metre mesafeye göremi kablo secimi yapmak gerekiyor.

Daha net pratik uygulama adına, hassas ölçü aleti ile hat başında (sigorta çıkışı)ve sonunda (kompresör girişi) aynı anda yüksüz ve yük altındaki gerilimleri ölçüm yapıldığında kayıpların ne ölçüde olduğu görülebilecektir , özellikle bataryanın daha yaşlı ve bağlantıların iyi yapılmadığı durumlarda).
Her zaman bir üst kesit seçimi yararlı olacaktır.

 

[bulenttg]

Bülent bey, örneğin 12 volt bir buzdolabı aldık kullanma klavuzunda 4 metreye 6mm kablo öneriyor bizim dolapta 4 metre mesafede burda 8 metre mesafeye göremi kablo secimi yapmak gerekiyor.

12 volt için ( 30 ) amper sigorta değeri yazılı ? kompresör gücü bu durumda yüksek değerde olmalı !

 

[ilker 72]

Pratik uygulama içinde bazı kafa karışıklıkları olmuyor değil, hatalı bilgi ve yazı yazmamak adına özellikle DC sistem diye belirtmek isterim, şimdi artık app uygulamalarında yaklaşık kesit küçük farklarla bulunmaktadır.
Gidiş ve dönüş şeklinde formüle edilmesi daha doğru olandır, selamlar kolay gelsin

Teşekkürler ısrarla sormamın sebebi son kullanıcının anlayabilmesi için idi