Ekrem ALIMLI
Yeni Üye
- Mesajlar
- 13
- Tepkime Puanı
- 0
GPS NEDİR?
GPS: Global Positioning System yani Küresel Konum Belirleme Sistemi olarak bilinen ve 1974 yılında ABD tarafından askeri amaçlı kurulan sistem, 1980 yılında sivil kullanıma da açıldı. Günümüzde hassasiyeti +- 3 m ye varan koordinat bilgisi veren el GPS leri ve mm hassasiyetinde koordinat hesaplayan profesyönel GPS ler üretilmektedir. Kullandığımız GPS alıcıları pasif alıcılardır, dünya etrafındaki 24 uydudan gelen sinyalleri yorumlayarak hassas koordinat hesaplaması yaparlar. Buna ek olarak, günümüz el GPS leri, özellikle arazide bulunan biz gezginler için, nokta kaydetme, iz kaydetme, rota oluşturma, noktaya yönelme gibi navigasyon problemlerini çözmeye yönelik bir çok fonksiyonu da içinde bulundurmaktadır.
GPS Hayatı Nasıl Kolaylaştırıyor?
İnsanoğlunun bulunduğu yeri bilmesi, bulunduğu yerden nereye gideceğinin planını yapabilmesi, bir diğerine yer tarif ederken referanslar gösterebilmesi; sosyal ve ekonomik ilişkiler açısından, medeniyetin ilk yıllarından beri her zaman gerekli olmuştur. "Konum" ve "bir adım sonra neyle karşılaşılacağı" bilinmezliklerine, imkanlar ve günün teknikleri dahilinde cevaplar bulmuştur. Konumu belirlemek için önceleri yıldızlardan, diğer coğrafi referanslardan faydalanılmış, gidilmemiş yerler hakkında da gezginlerin hikayelerinden ve en önemlisi de varolan haritalardan faydalanılmış.
Günümüzde ise "konum" bilgisi daha hassas ve işlevsel biçimlerde elde edilmektedir. Şehir içindeki bir dağıtım elemanı, GPS e yüklenmiş rota sayesinde teslimatını kolayca yapabilmekte, daha önce hiç bulunmadığı bir coğrafyada keşifler yapan bir gezgin, Internet'ten indirdiği rota sayesinde su kaynaklarına, kamp noktalarına ve patikalara ulaşabilmekte; okyanusun ortasındaki bir gemi GPS sayesinde nerede olduğunu görebilmekte, rotasını planlayabilmektedir.
GPS Kullanım Alanları
GPS ler, konum bilgisinin önemli olduğu her alanda kullanılmaktadır. Savunma sanayi, haritacılık, jeoloji, uzaktan algılama, çevre mühendisliği, inşaat, altyapı çalışmaları, havacılık gibi alanlarda profesyonel (hata miktarları santimetre mertebesine kadar düşebilen) GPSler kullanılırken; turizm, doğa sporları, avcılık, telekomünikasyon, veri toplama vs. gibi alanlarda da 1-3 metre hassasiyetinde olan el GPSleri kullanılmaktadır.
GPS Bileşenleri
GPS 3 ana bileşenden oluşmaktadır:
Uzay Kısmı
Yer Kontrol Kısmı
Kullanıcı Kısmı
Uzay Kısmı:
GPS uyduları sistemin uzay ayağını oluştururlar. Uydular yer küreden 20200 km uzaklıkta 6 ayrı yörüngede seyrederler. Her yörüngede 4 adet olmak üzere toplam 24 uydu yeryüzüne kendi konumlarını bildiren sinyaller gönderir.
Yer Kontrol Kısmı:
GPS uydularının kontrolü, yörünge hesaplamaları, başka kaynaklardan alınan atmosferik bilgilerin uydulara gönderilmesi, uydu yörünge konumlarının doğrulanması ve hesaplanması gibi işlemler için yer kontrol ağı kurulmuştur. Dünya üzerinde 5 noktada kontrol merkezi vardır.
Kullanıcı Kısmı:
Sivil ve Askeri GPS alıcıları bu sistemin Kullanıcı Ayağını oluşturur. Uydulardan gelen bilgilerle kendi konumunu hesaplayan alıcılar kullanıcı beklentilerine göre çeşitli farklılıklar gösterirler.
GPS Alırken
Her ekipmanda olduğu gibi GPS seçerken de kullanım amacınıza göre bir model seçmelisiniz. GPSlerin doğa sporlarında kullanım için üretilenlerinden tutun; askeri, araç içi, uçak ya da denizcilik amaçlı kullanım için üretilen modelleri de mevcuttur. Doğa sporlarında kullanmak için alacağınız GPS'in , su geçirmez olmasına, nokta kapasitesine, pil ömrüne, 12 kanallı olmasına, altimetre ve pusula sistemi bulundurmasına, harita kapasitesine ve grafik yeteneklerine dikkat etmelisiniz. Ayrıca GPS ekranlarının büyüklükleri, renkli olup olmaması da sizin için önemli olabilir. www.mapist.com.tr den ilgili GPS modellerine bakabilirsiniz.
GPS alıcıları değişik ihtiyaçlar için bir çok tipte üretilmişlerdir. GPS seçiminde kullanılacak saha en büyük önemi arzetmektedir. Bu seçimde kasanın doğa şartlarına uygunluğu, su geçirmezlik seviyesi (En Az IPX7 seviyesinde korumalı olmalı), suya düştüğünde kaybolmaması için yüzebiliyor olması temel kıstaslar olarak ele alınabilir.
Son zamanlarda faaliyete geçen sabit uydulardan da (WAAS -Amerika için ve EGNOS -Avrupa için) sinyal alınabiliyor olması elde edilecek pozisyonun hassasiyeti açısından önemlidir. Yeni nesil tüm alıcılarda bu özellik vardır ve mutlaka cihazda olması istenmelidir.
GPS alıcısı olarak haritalı modeller seçilecek ise ülkemize ait verilerin bulunması, bu verilerin kullanıcıya maliyeti sorgulanmalıdır. Ayrıca cihazın hafıza kapasitesine nelerin yüklenebileceği ve güncellemelerin mümkün olup olmadığı ve yine maliyeti belirlenmelidir. Harita içeriği olarak karayolları ve şehir haritalarının yanında son yıllarda diğer bir çok ülkede olduğu gibi Topoğrafik haritalarında kullanımı mümkün hale gelmiştir. Bu harita ile bir dağın arkasındaki topoğrafik şeklin nasıl olduğu, dik bir yamaç veya ovanın mı bulunduğu o yere gitmeden dahi tespit edilebilmektedir. Örneğin doğa gezintilerine çıkmadan önce GPS üzerindeki yol ve topoğrafya bilgisi üzerinden yürüyüş rotalarının tespiti arazi eğimleri de dikkate alınarak olgunlaştırılabilir.
Uygulamanın durumuna bağlı olarak kullanıcı zaman zaman cihazın standart kayıt kapasitesini zorlar. Diğer bir deyiş ile standart haritalarda bulunmayan tırmanış rotası, kamp yerleri gibi yerleri haritalamak isteyebilir. Bu gibi durumlar için kullanıcı mutlaka alıcının WAYPOINT ve TRACKLOG sayı kapasitesini öğrenmelidir. Son zamanlarda geliştirilen bazı alıcılarda kullanılmaya başlanan harici hafıza kartları (SD Card) bu kapasiteyi oldukça artırmışlardır.
Bazı aktivitelerde GPS ile beraber kağıt haritalar da kullanılmaktadır. Bu durumda kağıt haritanın sahip olduğu koordinat sisteminin GPS alıcısı tarafından da destekleniyor olması mutlak bir koşuldur yoksa kullanıcı mutlaka koordinat dönüşümü yapmak zorunda kalır ki bu oldukça zor bir işlemdir. Bazı alıcılarda bu işlem iki farklı koordinat sistemi desteği ile oldukça kolay bir şekilde gerçekleştirilmektedir.
Bahsedilen GPS alıcıları, tuş takımı ve ekrandan oluşan bir arayüze sahip alıcılardır. Kullanıcı zor doğa şartlarında bu alıcılardan faydalanacağından, arayüzün mümkün olduğu kadar kolay kullanıma sahip olması tercih sebebi olmalıdır. Tuş takımı mutlaka en çok kullanılan - nokta kaydı, noktaya gidiş, navigasyonel bilgiye erişim- gibi fonksiyonları kolaylıkla elde edebilmeli yani alıcı fonksiyonlara atanmış bir klavyeye sahip olmalıdır
M. Ekrem ALIMLI
www.mapist.com
GPS: Global Positioning System yani Küresel Konum Belirleme Sistemi olarak bilinen ve 1974 yılında ABD tarafından askeri amaçlı kurulan sistem, 1980 yılında sivil kullanıma da açıldı. Günümüzde hassasiyeti +- 3 m ye varan koordinat bilgisi veren el GPS leri ve mm hassasiyetinde koordinat hesaplayan profesyönel GPS ler üretilmektedir. Kullandığımız GPS alıcıları pasif alıcılardır, dünya etrafındaki 24 uydudan gelen sinyalleri yorumlayarak hassas koordinat hesaplaması yaparlar. Buna ek olarak, günümüz el GPS leri, özellikle arazide bulunan biz gezginler için, nokta kaydetme, iz kaydetme, rota oluşturma, noktaya yönelme gibi navigasyon problemlerini çözmeye yönelik bir çok fonksiyonu da içinde bulundurmaktadır.
GPS Hayatı Nasıl Kolaylaştırıyor?
İnsanoğlunun bulunduğu yeri bilmesi, bulunduğu yerden nereye gideceğinin planını yapabilmesi, bir diğerine yer tarif ederken referanslar gösterebilmesi; sosyal ve ekonomik ilişkiler açısından, medeniyetin ilk yıllarından beri her zaman gerekli olmuştur. "Konum" ve "bir adım sonra neyle karşılaşılacağı" bilinmezliklerine, imkanlar ve günün teknikleri dahilinde cevaplar bulmuştur. Konumu belirlemek için önceleri yıldızlardan, diğer coğrafi referanslardan faydalanılmış, gidilmemiş yerler hakkında da gezginlerin hikayelerinden ve en önemlisi de varolan haritalardan faydalanılmış.
Günümüzde ise "konum" bilgisi daha hassas ve işlevsel biçimlerde elde edilmektedir. Şehir içindeki bir dağıtım elemanı, GPS e yüklenmiş rota sayesinde teslimatını kolayca yapabilmekte, daha önce hiç bulunmadığı bir coğrafyada keşifler yapan bir gezgin, Internet'ten indirdiği rota sayesinde su kaynaklarına, kamp noktalarına ve patikalara ulaşabilmekte; okyanusun ortasındaki bir gemi GPS sayesinde nerede olduğunu görebilmekte, rotasını planlayabilmektedir.
GPS Kullanım Alanları
GPS ler, konum bilgisinin önemli olduğu her alanda kullanılmaktadır. Savunma sanayi, haritacılık, jeoloji, uzaktan algılama, çevre mühendisliği, inşaat, altyapı çalışmaları, havacılık gibi alanlarda profesyonel (hata miktarları santimetre mertebesine kadar düşebilen) GPSler kullanılırken; turizm, doğa sporları, avcılık, telekomünikasyon, veri toplama vs. gibi alanlarda da 1-3 metre hassasiyetinde olan el GPSleri kullanılmaktadır.
GPS Bileşenleri
GPS 3 ana bileşenden oluşmaktadır:
Uzay Kısmı
Yer Kontrol Kısmı
Kullanıcı Kısmı
Uzay Kısmı:
GPS uyduları sistemin uzay ayağını oluştururlar. Uydular yer küreden 20200 km uzaklıkta 6 ayrı yörüngede seyrederler. Her yörüngede 4 adet olmak üzere toplam 24 uydu yeryüzüne kendi konumlarını bildiren sinyaller gönderir.
Yer Kontrol Kısmı:
GPS uydularının kontrolü, yörünge hesaplamaları, başka kaynaklardan alınan atmosferik bilgilerin uydulara gönderilmesi, uydu yörünge konumlarının doğrulanması ve hesaplanması gibi işlemler için yer kontrol ağı kurulmuştur. Dünya üzerinde 5 noktada kontrol merkezi vardır.
Kullanıcı Kısmı:
Sivil ve Askeri GPS alıcıları bu sistemin Kullanıcı Ayağını oluşturur. Uydulardan gelen bilgilerle kendi konumunu hesaplayan alıcılar kullanıcı beklentilerine göre çeşitli farklılıklar gösterirler.
GPS Alırken
Her ekipmanda olduğu gibi GPS seçerken de kullanım amacınıza göre bir model seçmelisiniz. GPSlerin doğa sporlarında kullanım için üretilenlerinden tutun; askeri, araç içi, uçak ya da denizcilik amaçlı kullanım için üretilen modelleri de mevcuttur. Doğa sporlarında kullanmak için alacağınız GPS'in , su geçirmez olmasına, nokta kapasitesine, pil ömrüne, 12 kanallı olmasına, altimetre ve pusula sistemi bulundurmasına, harita kapasitesine ve grafik yeteneklerine dikkat etmelisiniz. Ayrıca GPS ekranlarının büyüklükleri, renkli olup olmaması da sizin için önemli olabilir. www.mapist.com.tr den ilgili GPS modellerine bakabilirsiniz.
GPS alıcıları değişik ihtiyaçlar için bir çok tipte üretilmişlerdir. GPS seçiminde kullanılacak saha en büyük önemi arzetmektedir. Bu seçimde kasanın doğa şartlarına uygunluğu, su geçirmezlik seviyesi (En Az IPX7 seviyesinde korumalı olmalı), suya düştüğünde kaybolmaması için yüzebiliyor olması temel kıstaslar olarak ele alınabilir.
Son zamanlarda faaliyete geçen sabit uydulardan da (WAAS -Amerika için ve EGNOS -Avrupa için) sinyal alınabiliyor olması elde edilecek pozisyonun hassasiyeti açısından önemlidir. Yeni nesil tüm alıcılarda bu özellik vardır ve mutlaka cihazda olması istenmelidir.
GPS alıcısı olarak haritalı modeller seçilecek ise ülkemize ait verilerin bulunması, bu verilerin kullanıcıya maliyeti sorgulanmalıdır. Ayrıca cihazın hafıza kapasitesine nelerin yüklenebileceği ve güncellemelerin mümkün olup olmadığı ve yine maliyeti belirlenmelidir. Harita içeriği olarak karayolları ve şehir haritalarının yanında son yıllarda diğer bir çok ülkede olduğu gibi Topoğrafik haritalarında kullanımı mümkün hale gelmiştir. Bu harita ile bir dağın arkasındaki topoğrafik şeklin nasıl olduğu, dik bir yamaç veya ovanın mı bulunduğu o yere gitmeden dahi tespit edilebilmektedir. Örneğin doğa gezintilerine çıkmadan önce GPS üzerindeki yol ve topoğrafya bilgisi üzerinden yürüyüş rotalarının tespiti arazi eğimleri de dikkate alınarak olgunlaştırılabilir.
Uygulamanın durumuna bağlı olarak kullanıcı zaman zaman cihazın standart kayıt kapasitesini zorlar. Diğer bir deyiş ile standart haritalarda bulunmayan tırmanış rotası, kamp yerleri gibi yerleri haritalamak isteyebilir. Bu gibi durumlar için kullanıcı mutlaka alıcının WAYPOINT ve TRACKLOG sayı kapasitesini öğrenmelidir. Son zamanlarda geliştirilen bazı alıcılarda kullanılmaya başlanan harici hafıza kartları (SD Card) bu kapasiteyi oldukça artırmışlardır.
Bazı aktivitelerde GPS ile beraber kağıt haritalar da kullanılmaktadır. Bu durumda kağıt haritanın sahip olduğu koordinat sisteminin GPS alıcısı tarafından da destekleniyor olması mutlak bir koşuldur yoksa kullanıcı mutlaka koordinat dönüşümü yapmak zorunda kalır ki bu oldukça zor bir işlemdir. Bazı alıcılarda bu işlem iki farklı koordinat sistemi desteği ile oldukça kolay bir şekilde gerçekleştirilmektedir.
Bahsedilen GPS alıcıları, tuş takımı ve ekrandan oluşan bir arayüze sahip alıcılardır. Kullanıcı zor doğa şartlarında bu alıcılardan faydalanacağından, arayüzün mümkün olduğu kadar kolay kullanıma sahip olması tercih sebebi olmalıdır. Tuş takımı mutlaka en çok kullanılan - nokta kaydı, noktaya gidiş, navigasyonel bilgiye erişim- gibi fonksiyonları kolaylıkla elde edebilmeli yani alıcı fonksiyonlara atanmış bir klavyeye sahip olmalıdır
M. Ekrem ALIMLI
www.mapist.com
