- Duster'daki 4WD sistem diyoruz ama Nissan ALL MODE 4X4-i bu sistemin adı (i: intelligent, pek zeki)
- AWD sistemlerin o kadar çok farklı türü ya da aynı tür olsa bile kullanılan farklı teknolojili bileşenleri var ki bu genelde kavram karmaşasına neden oluyor.
- AWD - 4WD ayrımı yapılmaya çalışılması bile bir kavram karmaşası. AWD bir araç 4 tekerli ise 4WD 6 tekerli ise 6WD'dir. aslında fark full-time 4WD, part-time 4WD gibi tanımlamalarla ifade edilmelidir.
- Daha çok eski araçlarda gördüğümüz tamamen mekanik sistemlerin daha çok full time 4WD ya da ortada transfer merkezli part-time 4WD özellikte olduğunu görüyoruz. arazi kabiliyeti en üstte görülen araçların geneli transfer merkezinde düşük oranlı 4L, yüksek oranlı 4H 4WD ve yüksek oranlı 2H 2WD çekiş seçim imkanı tanıyan araçlar. motordan (ve şanzımandan tabi) güç önce bu merkeze, merkezden de öne ve arkaya uzanan iki şaft ile ön ve arka diferansiyele iletiliyor. Bu araçlarda güç, tekerin zemine tutunamadığı çekiş kaybettiği ya da boşta kaldığı anlarda bu tekere yöneldiğinden, buna kısmen engel olmak için arazi koşullarında diferansiyel kilitleri kullanılıyor. iyi örneklerde ön, orta, arka üçü birden ayrı ayrı kilitlenebilen 3 diferansiyel oluyor.
- Konumuza yaklaşacak olursak, bu tür araçlarda bir teker çekiş kaybettiğinde gücü onun üzerinden boşa harcamamak üzere dif kilitlendiğine sağ ve sol tekere de tam olarak 50-50 güç dağılımı başlıyor tur sayıları eşitleniyor ve dönüşlerde oluşan teker tur farkı telafisi ancak ve ancak çok kaygan zeminlerde patinajla mümkün oluyor. Yine bu araçların çoğunda orta dif de bulunmadığından teker tutunmasının tam olduğu asfaltta sadece 2H 2WD olarak kullanılmaları gerekiyor. o nedenle dif kilitliyken bu araçlarda dönüş yapmak yasak. dif kilitleri de araç dışından manuel, araç içinden elektrikli, havalı vs olabiliyor.
- nissan, renault ve duster'ın kullandığı sistemin bunlarla 4 tekere de güç iletebiliyor olmak haricinde hiç bir benzerliği yok.
- transfer kutusu yok
- orta diferansiyel yok
- ön ve arka diferansiyellerde kilit yok
- 4WD-Lock dense de aslında gerçek anlamda 'kilit'lenen bir aktarma organı da yok
- enine yerleşimli motor ve şanzımandan, şanzımanla bütünleşik bir ayna mahruti ile hareketin ikiye ayrılması ve yön değişimi, hareketi arkaya ileten ve sürekli dönen şaft, şaftın bağlı olduğu arka diferansiyelin hemen önünde yer alan çoklu plakalı (/diskli /balatalı) elektrikli (elektronik diyoruz ama elektrikli dememiz lazım aslında) bir kavrama var (multi plate electric coupling)
- bu kavrama takımında AUTO modda bilgisayar gerekli gördüğühallerde, 4WD-Lock modunda ise sürekli olarak, plakaları birbirine itip sıkıştıran ve güç akışını başlatan bir elektromagnet var. bazı marka modellerde elektromagnet yerine (özellikle güç dağılımının 50-50 değil de 90-10, 80-20 vs gibi değişken olmasını sağlayan) hidrolik iticili sistemler de mevcut. VW grubun Haldex kavraması buna bir örnek.
- bu sistemin ne ön ne de arka diferansiyelinde kilit yok, ama güncel teknoloji, bilgisayar kontrolü ve 4 tekere ayrı fren yaptırabilen fren merkezi ve ESP kontrol merkezi bulunduğundan, sistem aracın tüm açılarını ve 4 tekerin birden hareketlerini sürekli izliyor ve tutunması azalan ya da boşa çıkan tekeri algılayıp sadece ona fren yaptırarak gücün tutunan tekere iletimini sağlıyor. kilitli dif ile tutunan tekere sağ-sol ayrımında %50 güç iletilirken bu sistemde %100'e kadar çıkmak mümkün. yani teknoloji ile dif kilidi gereksinimi ortadan kaldırılmış oluyor. kilit olmadığı için de sağ sol teker tur farkı telafisi derdi yok.
AMA
- 4WD-Lock çekiş modunda ön ve arkaya güç dağılımı sadece 50-50 oranında oluyor, bu oran değişken değil. bu sefer dönüşlerde ön ve arka tekerler arasında oluşan tur farkının telafisi gündeme geliyor. bunun ana yolu bu modu gevşek zeminde kullanıp tekerlerin kaymayla telafisine imkan tanımak. bunun haricinde işte çok plakalı sistem tamamen kilitlenmediğinden biraz ısınma ve aşınma karşılığında bunu az da olsa telafi edebiliyor, ya da sistem AUTO modda ise, dönüşler esnasında kısa süreli arkaya giden gücü keserek (arka dif kavramadaki plakaları gevşeterek) de bunu sağlıyor.
DOLAYISIYLA
- zeminin kaygan olduğu, tekerlerin tur farklarını kayarak telafi edebildiği çamur, kum, yumuşak karlı off-road durumlarında 4WD-Lock tavsiye ediliyor. AUTO edilmiyor, çünkü zırt pırt sistemin devreye girip çıkması ve bu şekilde aşınmaya uğraması istenmiyor.
- lastiğin tutunabildiği stabil sıkışık toprak yollarda ya da ıslak asfaltta AUTO mod tavsiye ediliyor. bu durumlarda zaten ön tekerler çok az patinaja gireceğinden arkaya güç iletim gereksinimi nadiren oluyor. sistem aslında %99 2WD çalışıyor. belirtmeliyim arkaya güç iletimi sadece ön tekerin patinajıyla değil, yokuş çıkışında da gerçekleşiyor. güç dağılımını monitörden izleyebilen kadjar kullanıcıları da bunu doğruluyor. aracını hissederek kullanan her sürücü de AUTO modda yokuş çıkıştakş farkı algılayabilir.
- zeminin kuru olduğu asfalt kullanımlarında ise, yolda sürprizler olmadığını da düşünüyorsanız 2WD mod tavsiye ediliyor. bu hem yakıt ekonomisi hem de kavrama ömrünü uzatmak açışından iyi. zaten aracın 2WD kullanılabilmesi bir avantaj ve olumlu özellik olarak ifade ediliyor.
örnek de vermek gerekirse, geçen pazar tüm gün Duster Off Road Türkiye grubu olarak 55 Duster'ın katıldığı bir buluşma ve off-road gezi aktivitemiz oldu. zemin ıslak ve toprak olduğu için ben baştan 4WD-Lock (ESC kapalı) kullanmayı tercih ettim ama sıkışık ıslak toprakta tutunma iyi olduğundan bir yerde dönüşte kavramadan gelen uğultuyu duyunca (araç kitabında ekstra seslerin başlamasının normal olduğu belirtilir) AUTO moda döndüm. yumuşak derin çamura girdiğimiz ve bu şekilde sürdüğümüz saatler boyunca da 4WD Lock modunda kullandım, birçok da dönüş yaptım, aralarında sert dik dönüşler de epey vardı. sistem bir kere bile ısınma nedenli geçici soğuma beklemesi ya da 2WD'ye dönme uyarısı vermedi. yani daha önceki yorumlarda da belirtildiği gibi, her ne kadar sistemin kendini koruma özellikleri bulunsa da aslında sistemi ve araziyi iyi tanıyıp doğru bilinçli seçim yapmak gerekiyor. bu şekilde bu sistemi çok uzun ömürlü olarak kullanmak mümkün ve örneği de çok.
