Doğrucu Davut
Zirve
.
ALTERNATÖRDEN YAŞAM AKÜSÜNE ELEKTRİK KAZANIMI
ALTERNATÖRDEN YAŞAM AKÜSÜNE ELEKTRİK KAZANIMI
Bilindiği üzere karavanda alternatörden yaşam aküsüne elektrik kazanımı, standart olarak, şebeke bağlantısından sonra ama solardan önce kabul görüp uygulama bulmakta.
Bu yazı, konuya yeni başlayanlar ve karavanını kendi yapanlar için “Karavanda Araç İle Yaşam Aküsünün Bağlantı Metodları”nın uygulamalarını, örnek ve şema vererek özetle işlemekte..
Araca ve araç aküsüne enerji sağlayan alternatörden, yaşam aküsüne de elektrik kazanmak için uygulanan yöntemler prensipte; iki akünün dolarken beraber fakat boşaltılırken kendi aralarında oluşabilen dengeleme akımlarını önlemek için ayrılmasını hedeflemekteler.
Karavancılar için pratikte üç ana sınıfta toplanabilecek bu yöntemler kısaca örnekleriyle;
A. akü anahtarı kullanarak mekanik olarak,
B. ayırıcı/birleştirici röle kullanarak elektronik olarak ve
C. yine elektronik olarak ama daha fazla enerji kazanımı avantajıyla dolum güçlendirici aletlerin akü ayırıcı/birleştirici işlevinden faydalanarak uygulanmakta.
A. En kolay ve ucuz çözüm, karavancının aktif açıp kapamasını gerektiren Akü anahtarı. Fakat bağlantının kontak kapatıldıktan sonra uzunca müddet unutulmasının dengeleme akımları yüzünden akülere zarar verdiği ve boşalttığı unutulmamalı. Anahtarın araç sürücüsüne yakın konumda olması, kullanımını kolaylaştırmakta.
B. Otomatik yapısıyla bu sınıf için ilk tercih, kolay sayılabilen montajı ve yaygın kullanımı ile VSR (Voltage Sensitiv Relay) yani voltaja duyarlı bir röle olmakta. En azından alternatör kapasitesinde olması gereken rölenin karavanlar için toz korumalı cinsleri bulunmakta.
Rölenin montajda, araç kontağının +12V ucuna veya kontak açıldıktan sonra akımın geldiği bir uca bağlanması yeterli.
ELO firmasının yukarıdaki VSR rölesi için ayrıntılı bilgilere buradan ulaşabilirsiniz.
Elo rölesi için açıklayıcı bir Video
Diğer bir örnek: Victron Cyrix-ct 12/24V 120A (Bağlantılar farklı !)
Yukarıdaki yöntemler için detaylı bir yazı.
C. Üçüncü katagoride ise aküleri ayırıp/bağlama işlevinin yanında, daha fazla enerji kazanım özelliği olan dolum güçlendirici aletler yer almakta. Tam da bu özellik diğer iki sınıf çözümün yetersiz dolum durumuna cevap vermekte. Çünkü beraberce dolumda, alternatör araç aküsünü esas aldığı için yaşam aküsünün yeterli dolamama durumu var. Aletler randımanı, akım ve gerilimi devamlı gerekli optimal değerlerde tutarak sağlamaktalar.
Ancak sıklıkla yollarda olanlar için anlamlı olan dolum güçlendiriciler, özellikle kısıtlı solar günlerine şebeke olanağı dışında da alternatif sunmaktalar.
DC-DC çevirici, B2B (battery to battery, yani aküden aküye) yahut Charge Booster olarak da bilinen, genellikle çok fazlı ve LFP aküler için de dolum yapma kabiliyetindeki bu dolum güçlendirici aletlerin diğer avantajları olarak;
* akıllı alternatörlü Eure 6 araçlar için anlamlı tek akü ayırıcısı olmaları,
* yüksek hızlı doluma dayanıklı LFP akülere olan uygunlukları,
* yeterli bağlantı zamanı sonucunda aküleri tam doldurabilmeleri,
* uzun kablolarında oluşan gerilim kayıplarını azaltmaları yüzünden çekme karavanlarda da özellikle kullanılabilmeleri yanında,
* 24V ve 48V ile 12V sistemler arası bağlantıyı sağlayabilmeleri gösterilmekte.
Bu katagoride resmî Türkiye temsilcileri tarafından Avrupa fiyatlarına yakın sunulan, Bluetooth ile Applet yönetimli ve ısı sensörlü Victron ürünleri, inovatif yapıları ile 2020 yılının başından beri göz doldurmaktalar.
30 Amper çıkışlı alet VRLA aküler için fazla verimli bulunursa, 18 Amperli olanı tercih edilebilir.
Aletlerin normalde alternatörün D+ noktasına yahut uyarıcı bir akım ucuna gereksinimleri olsa da, Victron'un motorun çalıştığını algılama düzeni yüzünden Orion-Smart'ın montajı daha kolay.
Isı sensörü ise randımanlı dolum için hepsine gerekli durumda !
Dolum güçlendiriciler şimdilik diğer çözümlerden farklı görülseler de yukarıdaki özellikleri dolayısıyla zaman içinde Euro 6 panelvan ve LFP (LiFePO4) akülerle beraber yaygınlık kazanacakları şüphesiz olmalı..
Diğer örnekler:
Votronic vcc 1212-30 12v zu 12v 30a
Schaudt WA 121525 Booster
Dometic Perfectpover DCC 1212-20
Kullanılacak kablo çapları ve sigortaların kapasitelerini, aletlerin kullanma kılavuzlarından öğrenebilirsiniz.
Ferhat bey 'in nazik yardım ve denetimleri için teşekkürü borç bilirim.
Ağustos 2020
.
Son düzenleme: