TÜBİTAK'a Sorulan İlginç Sorular

[AYDURAN]

17.04.2007 12:47

Kuru Fasulye Neden Gaz Yapar?

TÜBİTAK’ın Bilim ve Teknik Dergisi’ne gönderilen sorular, okuyanları şaşırtıyor Derginin internet sitesinde, ‘Neden karnım gurulduyor? ‘Balıklar su içer mi?’ gibi sorular var.

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu’nun (TÜBİTAK) Bilim ve Teknik Dergisine, yanıtlanması istemiyle birbirinden ilginç sorular gönderiliyor. Derginin ‘’www.biltek.tubitak.gov.tr’’ adresinden ulaşılabilen internet sitesinin, “Merak Ettikleriniz” bölümüne iletilen sorular, ilginç konulara ilişkin bilgi edinmek isteyenlerin sayısının hiç de az olmadığını ortaya koyuyor. İşte antropoloji, astronomi, fizik, kimya, satranç, spor, tıp ve zooloji dallarında yaratıcılığın sınırlarını zorlayan sorular ve cevapları:

Kedi balıkları ile köpekbalıkları arasında ne fark var?

Her iki tür de köpekbalıkları takımın farklı familyalarına aittir. Anlam karmaşası yaratan Türkçe adlandırmaları. Köpekbalığının İngilizce karşılığı ‘shark’, kedi balığınınsa, ‘dogfish’. Türkçe adlandırırken dogfish köpekbalığı olarak çevrilmesi gerekirdi. Ancak ‘shark’ köpekbalığı olarak çevrilince dogfish kedibalığı olarak çevrildi.

Kargaların ortalama ömrünün yaklaşık 200 yıl olduğunu duymuştum. Bu doğru mu?

Doğada vahşi olarak yaşayan kargalar en fazla 13-14 yıl kadar yaşar. Esaret altındaysa 40 yıldan fazla yaşayabilirler. İngiltere’den verilen bir kayda göre kargalardan bir tanesi 80 yıl kadar yaşamış. Bilindiği gibi kuşlar esaret altında iyi bakılırlarsa normal yaşamlarında çok daha fazla yaşayabiliyorlar. Doğada koşullar her zaman daha zordur.

Balıklar su içer mi?

Yaşamın kaynağı olan su, canlıların vücutlarında değişik oranlarda bulunur. Bu, suyu tüm canlılar fizyolojik olarak kullandığı anlamına gelir. Buna su içinde yaşayan canlılar da dahil. Bu yüzden balıklar su içerler.

Karnımız neden bazen guruldar?

Mide, sürekli olarak kasılan ve hareket eden bir organdır. Mide dolu olduğunda, tüm bu aktiviteler normal ilerleyişini sürdürür. Ancak boş olduğunda da kasılmalar devam eder. Bu kasılma hareketleri devam ederken, mide duvarlarının birbirine sürtünmesi sonucunda da, ‘karın guruldaması’ dediğimiz sesi duyarız.

Bir kene ortalama kaç metreküp kan içer?

Bu kenenin türüne ve yaşına göre değişiklik gösterir. En yaygın görülen ve en fazla çalışılmış kene türlerinden biri olarak kabul edilen kış kenelerinin (Dermacentor albipictus) dişileri, bir seferde ortalama 2 mililitre kan emebiliyorlar.

Köpekbalıkları neden kansere yakalanmaz?

Köpekbalıkları hastalıklara karşı oldukça dirençlidir. Bunun nedenlerinden birisi son derece güçlü bağışıklık sistemine sahip olmaları. Bu sayede kansere de yakalanmazlar.

Çift sarılı yumurtadan çift civciv çıkar mı?

Çift sarılı bir yumurtada yavru gelişimi meydana gelse de yavrulardan biri yaşam savaşında diğerini yener. Ancak genellikle iki yavru da henüz yumurtadan çıkmadan yaşamlarını yitirir.

Neden mavi renk sebze veya meyve yok?

Bitkilerin rengini veren pigmentlerin kimyasal yapıları, düşük dalga boylarında ortaya çıkan renkleri vermek üzere gelişmiştir. Mavi ve yakın renkleri oluşturan bileşikler, ya zehirlidir ya da enerji açısından ekonomik değillerdir.

Neden kuru fasulye gibi baklagiller gaz yapar?

Sindirim enzimlerimizin yetersiz kaldığı besinler, kalın bağırsağımızdaki simbiyont bakteriler tarafından parçalanırlar. Bu işlem sırasında da bağırsak gazını oluşturan gazlar açığa çıkar. Baklagillerde bulunan oligosakkaritlerin sindirimi için enzimlerimiz yetersiz kaldığı için, bu besinler yendiğinde bağırsaklarda normalden daha fazla gaz oluşur.

 

[AYDURAN]

Ynt: TÜBİTAK'a Sorulan İlginç Sorular

''Merak ettiklerini'' TÜBİTAK'a sordular

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu'nun (TÜBİTAK) Bilim ve Teknik Dergisi'nin internet sayfasındaki ''Merak Ettikleriniz'' bölümüne yanıtlanması istemiyle gönderilen sorular okuyanları şaşırtıyor.

"http://www.biltek.tubitak.gov.tr" sitesinden derlenen bilgilere göre, "Merak ettikleriniz" bölümünde, "Antropoloji, astronomi, bilgisayar, bilim teknik kulübü, biyoloji, botanik, çevre ve iklim, elektronik ve elektronik, fizik, genel, gıda ve teknolojisi, kimya, matematik, psikoloji, satranç, spor, teknoloji-tasarım, tıp, yerbilim, inşaat ve mimari ve zooloji" ile ilgili konularda gönderilen çok sayıda soruya cevap veriliyor.

Bölümdeki bazı ilginç sorular:

"Leyleklerde hamilelik ne kadar sürer?".

"En uzun rüya 6 saniye midir?".

"Aşkın kimyası var mı?".

"Dünyanın merkezindeki ateş sönerse neler olur?".

"Bazı insanlar sivrisineklere diğerlerinden neden daha çekici gelir?".

"Kızlık zarı diğer hayvanlarda da bulunur mu?".

"Örümcek, ağını örerken ipliğini nereden bulur?".

"Neden kaşınırız ve bazen vücudumuzda kaşınan bir bölgeyi bulamayız?".

"Ben 8 yaşındayım korsanlar hangi yılda vardı?".

"Sorum çok net sizce uzaylı diye bir şey var mı?".

"Kaplumbağamın kabuğu çok yumuşamış, ne yapabilirim?".

"Uzayda dikilen bir bayrak dünyadaki gibi dalgalanır mı?".

"Fırtınalı havalarda, evin içinde de olsam, telefondaysam ya da duştaysam, beni yıldırım çarpabileceğini duydum, bu doğru mu?".

"Şimşeğin çakış hızı nedir?".

"Köpekbalıkları neden durmadan yüzüyorlar?".

"Yılanlar ve kertenkeleler, niçin sürekli dillerini dışarıda tutar?".

Bilim ve Teknik Dergisi'nden sorulara bilimsel cevaplar verilerek, ilgililerin merakı giderilmeye çalışılıyor.

"Leyleklerde hamileliğin ne kadar sürdüğü" sorusuna, "kuşlarda doğum olayından söz edilemediği gibi bir hamilelik döneminden de bahsedilmeyeceği" belirtiliyor.

"En uzun süren rüyanın 6 saniye mi" sorusuna ise "Tekrar eden rüyalarda kişi sürekli birbirine benzer rüyalar görüyor. Bu tip rüyalar yalnızca uykunun son evresinde gerçekleşiyor ve 45 dakika sürebiliyor.İkinci aykırı durum ise gerçek gibi rüyalardır. Gerçek gibi rüyalarda, kişi uyandıktan sonra birkaç dakika gördüğünün rüya mı yoksa gerçek mi olduğuna dair bir bocalama dönemi yaşıyor. Bu tip rüyaların da süresi 30 dakikayı aşabiliyor" karşılığı veriliyor.

"Aşkın kimyası var mıdır" sorusunun yanıtı ise "Aşkın kimyası denince ilk akla gelen, feniletilamin (PEA) adlı maddedir" şeklinde.

"Bazı insanların, sivrisineklere diğerlerinden neden daha çekici geldiği" sorusu ise "Bilimadamları, sivrisineklerin kurbanlarını neye göre seçtiklerini hala araştırıyor. Gerçekten de bazı insanlar sivrisinekler için oldukça popülerken bazıları da hiç ilgi görmüyor" diye karşılık buldu.

"Kızlık diğer hayvanlarda da bulunup bulunmadığı"na ilişkin soruya ise "Kızlık zarı (hymen) birçok karasal memelide (kobay, sıçan, köstebek, at, sırtlan, lama, lemur, vs.) bulunuyor" denildi.

"Örümceğin, ağını örerken ipliğini nereden bulduğu" sorusuna ise "örümceğin ağını örerken kullandıkları ipliği bir yerden bulmaları için örneğin doğadan toplamalarının gerekmediğini, aslında örümcek ağının, bu canlının kendi ürettiği protein yapısında bir madde olduğu" şeklinde yanıt veriliyor.

Bir meraklının, "Sorum çok net; sizce uzaylı diye bir şey var mı?" sorusu ise çok net bir yanıt veriliyor: "Bilmiyoruz!.."

Kaplumbağanın yumuşayan kabuğu

Evinde bakımını üstlendiği kaplumbağasının "kabuğu çok yumuşayan" bir hayvansever ise soru yönelterek, çözüm arıyor. Verilen cevapta, "Haşlanmış bir yumurtanın kabuğunun bir gün kadar suda bekletin. Bu suyu kaplumbağanın suyunun içine koyun. Ara ara da haşlamış yumurta akı verin. Böylece kabuk için gerekli besin verilmiş olur" deniliyor.
"Köpekbalıkları neden durmadan yüzüyor" şeklindeki soruya, "Köpekbalıklarının çoğu iki nedenden ötürü durmadan yüzerler; solunum yapmak ve batmamak için" diye karşılık verildi.

Fırtınada tedirginlik

Bir kişinin de siteye ulaştırdığı, "Fırtınalı havalarda, evin içinde de olsam, telefondaysam ya da duştaysam, beni yıldırım çarpabileceğini duydum, bu doğru mu?" sorusu da "Yıldırım son derece güçlü ve tehlikeli bir kuvvet. Evet, telefonda konuşuyorsanız ya da suyla ilgili bir şeylerle uğraşıyorsanız, evin içinde de olsanız sizi çarpabilir" şeklinde cevaplandı.

İlginç sorular ve cevaplar;

Soru: "Yılanlar ve kertenkeleler, niçin sürekli dillerini dışarıda tutar?"

Cevap: "Dil dışarıda tutulmaz, sürekli olarak dışarıya uzatılıp, içeriye geri alınır. Özellikle yılanlar ve kertenkelelerde görülen bu davranışın esas nedeni, çevreden duyum almaktır.

Soru: "Balıkların hafızasının kısa süreli olduğu nasıl bir testle anlaşılmıştır."

Cevap: "Balıklar yalnızca içgüdüleriyle hareket eden basit canlılar değil, akıllı, sorunlarına zekice çözümler bulan, toplumsal zekaya sahip canlılar olarak kabul ediliyor."

Soru: "Kargaların ortalama ömrünün yaklaşık 200 yıl olduğunu duydu.Doğru mudur?

Cevap: "Doğada vahşi olarak yaşayan kargalar en fazla 13 - 14 yıl kadar yaşarlar?"

Soru: "Uzun bağırsak ve kısa bağırsağın uzunluğu kaç metredir?"

Cevap: "Sağlıklı bir erişkinde ince bağırsak boyu yaklaşık 6 - 6,5, kalın bağırsak boyuysa yaklaşık 1,5 - 2 metre."

www.milliyet.com.tr