Boltlama ile ilgili UIAA Dağcılık Komisyonunun Alman ve Avusturya Alpin Kulüpleri ile ortaklaşa olarak yürüttüğü çalışma. Aşağıdaki linkte onbirartı dergisinin içeriğini inceleyebilir çevirenin ön sözünü okuyabilirsiniz.
Yazı: UIAA Dağcılık Komisyonu Ç: Utku Kaynar, Durukan Türe
Önsöz
Pek çok dağcı ve tırmanıcı, bizim sporumuza bir özgürlük sporu olarak bakar, başka bir deyişle, kurallardan ve kısıtlamalardan bağımsız olarak, neyi, nerede, nasıl, ne zaman ve kiminle isterseniz yapmakta özgürsünüzdür. Ancak bu pek doğru sayılmaz. Bizim dağlarda davranışlarımızı ve etiğimizi düzenleyen bir kurallar bütünümüz vardır ve bu bütün, doğal hayata saygıyı ve bu sporu yapmakta olan diğer insanları düşünmeyi içermektedir. Kullanılan kesin ifadelere rağmen, bunlar kurallar değil, çoğumuz tarafından uzun yıllardır kabul görerek uygulanan ve iyi işleyen kavramlardır.
Dağcılar ve tırmanıcılar arasında, uygulanabilecek emniyet tekniklerinin kullanımı ve etiği ile ilgili tartışmalar uzun zamandır sürüyor ve ben UIAA Dağcılık Komisyonunun Alman ve Avusturya Alpin Kulüpleri ile ortaklaşa olarak yürüttüğü çalışma bu kullanım sorununa çözüm bulduğu için gururluyum. Umuyorum ki, bu çalışma dağlardaki rotaların boltlanmasını isteyen tırmanıcılar ile bolt kullanmına karşı olan “pürist” tırmanıcılar arasında ortak bir platform oluşturur.
Dağcılar/Tırmanıcılar olarak bizler toleranslı bir topluluğuz ve ümit ederim ki bu çalışmanın önerileri hepimizin gelecekte kullanacağı kabul edilebilir fedakarlıkları sunacaktır.
İyi Tırmanışlar,
Ian McNaught-Davis, UIAA Başkanı
Giriş
" You, who are on your road
must have a code
that you can live by
and so become yourself
because the past
is just a goodbye. " Graham Nash
“Siz, yolunda ilerleyenler,
Kurallarınız olmalı,
Hayatınızı yaşayacak,
Ve kendiniz olmalısınız,
Çünkü geçmiş,
Artık çok geride kaldı.”
Crosby, Stills, Nash & Young şarkısı “Teach”in mesajı, bu belge için çok uygun bir platform oluşturuyor. “Alpin Bölgelerdeki Kaya Tırmanışı Rotalarının İlk Çıkışları ve Yeniden Yapımları İçin Tavsiyeler” belgesi, gönüllü paylaşım prensibi üzerine kurulmuştur. Belge, boltların kullanımını destekleyen ve bu kullanıma karşı olan kesimler arasında bir fedâkarlığı temsil etmektedir ve “dağ” adlı kaynağın gelecekte kullanımına ilişkin tavsiyelerden oluşmaktadır.
Bu projenin geliştirilmesinde şu insanlar rol almıştır :
Stefan Beulke, Alman Dağ Rehberleri Birliği
Alexander Huber, Profesyonel tırmanıcı
Nicholas Mailänder, DAV
Andreas Orgler, Dağcı ve Dağ Rehberi
Robert Renzler, OeAV
Karl Schrag, DAV
Pit Schubert, DAV-Sicherheitskreis
Onlara uzayıp giden tartışmalar sırasında korudukları heyecanları ve özverileri nedeniyle teşekkür etmek isterim – özellikle Nicholas Mailander'e, kendisi bizim ruhani liderimiz gibi çalıştı. Ayrıca DAV Bayerland Birimi Başkanı Michael Olzowy'e, konuyla ilgili olarak Reinhold Messner gibi ünlü tırmanıcılar ile çeşitli ülkelerden dağcı ve tırmanıcıların katıldığı iki büyük toplantı düzenlediği için çok teşekkür ederim.
Robert Renzler, UIAA Dağcılık Komisyonu Başkanı, Proje Koordinatörü
Alpin Bölgelerde Kaya Tırmanışı Rotalarının Yeniden Yapılması ve İlk Çıkışları Üzerine Tavsiyeler :
1.Giriş :
Bu belge, sabit emniyet noktalarının kullanımı konusunda ulusal dağcılık birlikleri ve federasyonlardan gelen tavsiye isteklerine cevaben ortaya çıkmıştır. UIAA'nın önceki bültenlerinde yayınlanan görüşler (UIAA Bültenleri – Mart 98 - “Demir ve Çelik İçinde Dağlar”) oldukça sertti. Bazı organizasyonlar, tırmanıcılar ve dağcılar arasında açık bir konsensüs oluşmaksızın, yapılan aktiviteler üzerinde birtakım kısıtlamaların diğer kurumlarca dayatılacağından endişe etmekteydiler. Bazı alpin bölgelerde ortaya çıkan en önemli görüş ayrılıkları, “zevk” tırmanıcıları (plaisir climber) ile “püristler” (dağcılık ve tırmanış konusunda geleneksel tarzda ısrar edenler) arasında meydana gelmiştir. Bu görüş ayrılıkları, bolt çakma, geleneksel rotaların yeniden boltlanması ya da tekrardan boltlama konusunda acımasız ve şiddetli tartışmalar yaratmıştır.
UIAA Dağcılık Komisyonu'nun isteği üzerine, 1998'de konuyu zaten tartışmakta olan Avusturya ve Alman Alpin Kulüpleri (DAV ve OeAV), bir bildiri yayınlamak amacıyla bir çalışma grubu oluşturmuştur. Çok geniş bir görüş yelpazesi grup tarafından ele alınmış ve ayrıca, Chamonix'te düzenlenen ENSA gibi toplantılarda (12-13 Kasım 1998) Mont Blanc bölgesindeki bolt kullanımı konusunda ayrıntılı bilgi sunulmuştur.
Bu belge 1999'da Aviemore, İskoçya'da düzenlenen Uluslararası Kış Tırmanışı Toplantısı ve Seminer'inde sunulmuş, ve 28 ülkeden gelen yüzün üzerinde tırmanıcı tarafından destek almıştır. Bunu takiben, taslak formatındaki belge dünya üzerindeki tırmanıcılara açılmış ve aktivitelerimizi yapabilme özgürlüğümüzün korunması için tecrübeye dayalı adil bir görüş birliğinin ortaya çıkmasına çalışılmıştır.
Belge son olarak, Mayıs 2000'de Galler'de yapılan toplantı sırasında UIAA Konseyi tarafından kabul edilerek son şeklini almıştır.
2.Başlangıç :
•Tırmanış, yaşam boyu sürdürülebilen, uzun süreli insan ilişkileri, doğa ile doğrudan temas ve yoğun fiziksel aktivite ile karakterize edilebilecek popüler bir spordur. Tırmanış pek çok insanın hayatına bir anlam katan dengeleyici bir faktördür. Sosyo-politik bakış açısından, tırmanış sporu fiziksel aktivite yoksunluğunun etkilerini azaltarak toplum sağlığına da katkıda bulunmaktadır. Buna ek olarak, psikologlar ve eğitimciler vahşi doğada tırmanmanın güvenilirlik, sorumluluk duygusu ve takım içinde çalışabilme gibi olumlu karakter özelliklerini kazandırdığı görüşüne sahiptir.
•Dağlarda tırmanış yapmak -özellikle genç insanlar için- sorumluluk duygusunu geliştirme şansı sunmaktadır. Bu durum, yapılan tırmanışın tarzına göre az ya da çok seviyede meydana gelmektedir. Bir tırmanış sırasında gereken sorumluluğun derecesi, rota üzerindeki emniyet olanaklarına göre değişmektedir : az emniyetle yapılan kaya tırmanışları, tırmanıcının ve partnerinin güvenliği açısından özellikle yüksek güvenilirlik ve sorumluluk gerektirmektedir.
•Doğal çevreye saygı ile birleştirilmek şartı ile, dağlık tabiat alanlarına erişim temel bir haktır. Kaya tırmanışı sporunu yapabilmek için yeterli olasılıklar ancak; bu erişim hakkının tam ve dokunulmamış olarak kalması ile, kesinlikle gerekli görüldüğünde izole edilmiş ve iyi korunmuş bölgelerle sınırlı kalması durumlarında garanti edilebilir.
•Doğada yürüyüş için olduğu gibi, kaya tırmanışı da Avrupa'nın alçak ve yüksek dağlık bölgelerinde önemli bir ekonomik faktördür. Bu türden pek çok bölgenin ekonomik yapısı nedeniyle, tırmanıcılar ve onlarla birlikte seyahat eden aile üyeleri, bölgenin gıda sektörü ve perakende sektörleri için önemli bir gelir kapısı anlamına gelmektedir.
•Bu belge içerisinde kullanılmakta olan “yeniden yapım ölçütleri” deyimi, kaya tırmanışı rotalarına, günümüzde geçerli olan teknik güvenlik standartlarına uygun olarak yapılacak bolt ya da sabit(kalıcı) emniyet konması anlamına gelmektedir.
3.Kaya tırmanışı rotalarının yeniden yapımı :
Alçak dağlık bölgelerde veya yüksek dağlık bölgelerin alçak kesimlerinde tırmanışın evrimi sırasında pek çok tırmanıcı, güvenli ve iyi korunan spor tırmanışlar ya da “eğlence rotaları”na bir eğilim geliştirmiştir. Alpin tırmanıcıların çok büyük kısmı, popüler kaya tırmanış rotalarının istasyon noktaları ve ip boylarının üzerinde sağlam boltlardan emniyet alarak tırmanmayı tercih etmektedir.
Öte yandan, dağlara çok sık gitmekte olan azımsanamayacak sayıda tırmanıcı da, rotaların ve tırmanış bölgelerinin orjinal karakterinin korunması gerektiğini savunmakta ve rotaları, kısmen veya tamamen boltsuz tırmanmaktadır.
Sabit emniyetli (boltlu) tırmanış rotalarının güvenlik kalitesi ve olanakları, rotanın popülaritesini belirlemekte önemli rol üstlenmektedir : İyi korunan rotalar, korunmayanlara göre çok daha fazla tırmanılmaktadır. Dolayısıyla, ekolojik olarak duyarlı bölgelerde, kalıcı emniyet araçlarının sayısı en aza indirilmelidir. Öte yandan, daha az duyarlı bölgelerde, tırmanış etkinliğinin olanakları iyi korunan tırmanış rotalarının yapılması ile sağlanabilir. Bu esaslar çerçevesinde hazırlanan veya geliştirilen kaya tırmanış bölgeleri doğal hayata hiçbir tehdit sergilemeyecektir.
Çeşitli tırmanış tarzlarının geliştirilmesi, dünya dağcılığı için arzulanan bir şeydir, ve tırmanıcıların bağımsız, kişisel tercihlerinin bir ifadesi olarak görülmektedir. Bu türden bir çoğulluğun geliştirilmesi için aşağıdaki maddeleri öneriyoruz :
a. Yeniden yapım ölçütleri, sık sık tırmanılan seçilmiş bir grup rotaya uygulanmalıdır.
b. Alpin dağlık bölgeler, dağlar ve dağ kesimleri, özgün karakterlerinin korunması amacı ile bu ölçütlerden çıkartılmalı ve ayrı tutulmalıdır.
c. Dağcılık tarihinde kilometre taşı sayılabilecek tırmanış rotaları (örneğin Eiger Kuzey Duvarı/Heckmair rotası, Marmolata Güney Kulvarı, Pumprisse, Büyük Joraslar-Walker Spur rotası, Dru Kuzey Yüzü, Grepon ya da Meije Traversi gibi) orjinal hallerinde bırakılmalıdır. Bu prensip, aynı zamanda yerel öneme haiz rotalarda da uygulanmalıdır (örneğin Gelbe Mauer Direk Rotası -Untersberg, Battert Çatlağı-Gehrenspitze, Jamieson-Friend Rotası – B.Demirkazık (ç.n.))
d. Kaya tırmanışı rotalarının yeniden yapımına ilişkin basit bir prensip olarak rotanın karakteri tam ve bozulmamış olarak kalmalıdır :
1.Rotanın ilk çıkışının orjinal hattı bozulmamalıdır.
2.Tüm rota ya da tek bir ip boyunun tırmanışı ilk çıkış sırasında temiz (stoper, heksan, friend vb. Kullanılarak) yapıldıysa, ip boyu ya da rota boltlanmamalıdır.
3.Eğer rotanın belirli bir bölümü, yeterli seviyedeki bir tırmanıcı tarafından “temiz” bir biçimde tırmanılabilecekse, o bölüme bolt çakılmamalıdır.
4.Hiçbir emniyet olanağı olmayan bölümler (runout), ek boltlar yardımı ile “nötralize” edilemez.
5.Rotanın zorluk derecesi, yeniden yapım ölçütleri yardımı ile değiştirilmemelidir. İlk çıkışı yapanların yapay tırmanış ile geçtikleri bölümler, yeniden yapım sona erdiğinde hala “yapaylanabilir” kalmalıdır. Bir rotaya yerleştirilen kalıcı emniyet malzemelerinin miktarı, yerleştirilebilir geleneksel emniyet malzemesi sayısından az olmalıdır. (Örneğin birkaç sikke bir bolt ile değiştirilebilir.)
6.Bütün yeniden yapım ölçütleri için, Avrupa ve UIAA standartlarına uygun malzemeler kullanılmalıdır. Yeniden yapım, bölgenin resmi kuruluşunun kabul ettiği standartlarda uygulanmalıdır.
7.Bir rota, o rotanın ilk çıkışını yapan kişinin isteği ve iradesi aksi yönde ise yeniden yapıma tabi tutulamaz.
e. Yeniden yapım sürecinin geçerliliği – yukarıda yazılan esaslar çerçevesinde – yerel olarak bilgi edinilebilecek tırmanıcılar, yerel tırmanış toplulukları ve – eğer gerekliyse – sorumlu resmi kurumlar ile yardımlaşılarak ve fikir alışverişinde bulunularak tanımlanmalıdır. Karar alma gücünün yerel seviyede kalması her bölgenin kendi özgün yapısını korumasına yardımcı olacaktır.
Yerel organizasyonların aktiviteleri, dikey ve yatay bilgi akışının sağlanması ve organizasyonun belli bir kaliteye ulaşması için bölgeler üstü bir komite tarafından koordine edilmelidir. Komite, organizasyonlar arası herhangi bir çakışma durumunda ara katman görevi görecektir.
4.Kaya Tırmanışı Rotalarının İlk Çıkışları :
a) Alpin bölgelerde, ilk çıkışlar kesinlikle lider çıkış yöntemi ile yapılmalıdır. (Yukarıdan inerek sabitleme yapılmamalıdır).
b) Yeniden yapım ölçütlerinin dışına çıkarılmış bölgelerde, bolt sayısı kesinlikle minimum düzeyde tutulmalıdır, eğer bu uygun değilse, her rotanın emniyet derecesini, rotanın ilk çıkışını yapan kimse belirlemelidir.
c) Birbirine yakın bulunan rotaların bağımsız karakterinden sapma olmamalıdır.
d) Kısmi olarak, dağların vadilere yakın bölgelerinde veya ulaşımı kolay diğer alanlarında özel spor tırmanış alanları oluşturulabilir – elbette ki ekolojik olarak duyarlı ve diğer varolan tırmanış bölgelerine müdahale etmeksizin. Bu kıstaslar, bölgenin yerel organizasyonu tarafından da onaylanmalıdır.
“DENİZAŞIRI“ YORUMLAR:
Steve Davis
Direktör (Alaska) American Alpine Club
“to bolt or not to be” adlı belgenizi okudum ve AAC'nin prensiplerine, AAC'nin Alaska Departmanı'nın görüşlerine ve Alaska Tırmanıcı Camiası'nın görüşlerine uygun buldum. Belge, benim bütün kalbimle desteklediğim uluslararası bir anlaşmayı tarif ediyor. Bu prensipler zaten yerel spor tırmanış bölgelerinde olduğu kadar Alaska'nın alpin bölgelerinde de uygulanmaktaydı. Robert Renzler ve UIAA Dağcılık Komisyonu üyelerini, geçtiğimiz bir kaç yıl içinde bu belgeyi hazırladıkları ve Reinhold Messner ve Alex Huber gibi çok önemli tırmanıcıların desteğini aldıkları için de kutluyorum.
Yvon Chouinard
Belgeyi okudum ve bana oldukça iyi gözüktü. Hatta bundan da öte, harika görünüyor. İyi iş. Hepinize tırmanış için çıkardığınız bu iyi işten ötürü teşekkür ediyorum. Bunun ne kadar zaman ve çaba gerektireceğini biliyorum.
John Middendorf
Boltlama çalışmanızı aldım ve gayet iyi görünüyor. Ilginç bir nokta, John Bachar da 1987 de “Birlikte varoluş kuralları” adlı bir çalışma yayınlamıştı ve o çalışmada da spesifik tırmanış alanlarına olan ihtiyacı belirtiyordu. “Geleneksel” bir standardı belirleme konusundaki çalışmalarınızı alkışlıyorum, ve şunu da belirtmeliyim ki, spor tırmanışların belirli bölgelerde yapılması gereği farkına varılmış iyi bir ayrımdır.
bu linkte boltlama ile ilgili yazıyı bulabilirsiniz
http://www.onbirarti.com/tobolt.htm
Yazı: UIAA Dağcılık Komisyonu Ç: Utku Kaynar, Durukan Türe
Önsöz
Pek çok dağcı ve tırmanıcı, bizim sporumuza bir özgürlük sporu olarak bakar, başka bir deyişle, kurallardan ve kısıtlamalardan bağımsız olarak, neyi, nerede, nasıl, ne zaman ve kiminle isterseniz yapmakta özgürsünüzdür. Ancak bu pek doğru sayılmaz. Bizim dağlarda davranışlarımızı ve etiğimizi düzenleyen bir kurallar bütünümüz vardır ve bu bütün, doğal hayata saygıyı ve bu sporu yapmakta olan diğer insanları düşünmeyi içermektedir. Kullanılan kesin ifadelere rağmen, bunlar kurallar değil, çoğumuz tarafından uzun yıllardır kabul görerek uygulanan ve iyi işleyen kavramlardır.
Dağcılar ve tırmanıcılar arasında, uygulanabilecek emniyet tekniklerinin kullanımı ve etiği ile ilgili tartışmalar uzun zamandır sürüyor ve ben UIAA Dağcılık Komisyonunun Alman ve Avusturya Alpin Kulüpleri ile ortaklaşa olarak yürüttüğü çalışma bu kullanım sorununa çözüm bulduğu için gururluyum. Umuyorum ki, bu çalışma dağlardaki rotaların boltlanmasını isteyen tırmanıcılar ile bolt kullanmına karşı olan “pürist” tırmanıcılar arasında ortak bir platform oluşturur.
Dağcılar/Tırmanıcılar olarak bizler toleranslı bir topluluğuz ve ümit ederim ki bu çalışmanın önerileri hepimizin gelecekte kullanacağı kabul edilebilir fedakarlıkları sunacaktır.
İyi Tırmanışlar,
Ian McNaught-Davis, UIAA Başkanı
Giriş
" You, who are on your road
must have a code
that you can live by
and so become yourself
because the past
is just a goodbye. " Graham Nash
“Siz, yolunda ilerleyenler,
Kurallarınız olmalı,
Hayatınızı yaşayacak,
Ve kendiniz olmalısınız,
Çünkü geçmiş,
Artık çok geride kaldı.”
Crosby, Stills, Nash & Young şarkısı “Teach”in mesajı, bu belge için çok uygun bir platform oluşturuyor. “Alpin Bölgelerdeki Kaya Tırmanışı Rotalarının İlk Çıkışları ve Yeniden Yapımları İçin Tavsiyeler” belgesi, gönüllü paylaşım prensibi üzerine kurulmuştur. Belge, boltların kullanımını destekleyen ve bu kullanıma karşı olan kesimler arasında bir fedâkarlığı temsil etmektedir ve “dağ” adlı kaynağın gelecekte kullanımına ilişkin tavsiyelerden oluşmaktadır.
Bu projenin geliştirilmesinde şu insanlar rol almıştır :
Stefan Beulke, Alman Dağ Rehberleri Birliği
Alexander Huber, Profesyonel tırmanıcı
Nicholas Mailänder, DAV
Andreas Orgler, Dağcı ve Dağ Rehberi
Robert Renzler, OeAV
Karl Schrag, DAV
Pit Schubert, DAV-Sicherheitskreis
Onlara uzayıp giden tartışmalar sırasında korudukları heyecanları ve özverileri nedeniyle teşekkür etmek isterim – özellikle Nicholas Mailander'e, kendisi bizim ruhani liderimiz gibi çalıştı. Ayrıca DAV Bayerland Birimi Başkanı Michael Olzowy'e, konuyla ilgili olarak Reinhold Messner gibi ünlü tırmanıcılar ile çeşitli ülkelerden dağcı ve tırmanıcıların katıldığı iki büyük toplantı düzenlediği için çok teşekkür ederim.
Robert Renzler, UIAA Dağcılık Komisyonu Başkanı, Proje Koordinatörü
Alpin Bölgelerde Kaya Tırmanışı Rotalarının Yeniden Yapılması ve İlk Çıkışları Üzerine Tavsiyeler :
1.Giriş :
Bu belge, sabit emniyet noktalarının kullanımı konusunda ulusal dağcılık birlikleri ve federasyonlardan gelen tavsiye isteklerine cevaben ortaya çıkmıştır. UIAA'nın önceki bültenlerinde yayınlanan görüşler (UIAA Bültenleri – Mart 98 - “Demir ve Çelik İçinde Dağlar”) oldukça sertti. Bazı organizasyonlar, tırmanıcılar ve dağcılar arasında açık bir konsensüs oluşmaksızın, yapılan aktiviteler üzerinde birtakım kısıtlamaların diğer kurumlarca dayatılacağından endişe etmekteydiler. Bazı alpin bölgelerde ortaya çıkan en önemli görüş ayrılıkları, “zevk” tırmanıcıları (plaisir climber) ile “püristler” (dağcılık ve tırmanış konusunda geleneksel tarzda ısrar edenler) arasında meydana gelmiştir. Bu görüş ayrılıkları, bolt çakma, geleneksel rotaların yeniden boltlanması ya da tekrardan boltlama konusunda acımasız ve şiddetli tartışmalar yaratmıştır.
UIAA Dağcılık Komisyonu'nun isteği üzerine, 1998'de konuyu zaten tartışmakta olan Avusturya ve Alman Alpin Kulüpleri (DAV ve OeAV), bir bildiri yayınlamak amacıyla bir çalışma grubu oluşturmuştur. Çok geniş bir görüş yelpazesi grup tarafından ele alınmış ve ayrıca, Chamonix'te düzenlenen ENSA gibi toplantılarda (12-13 Kasım 1998) Mont Blanc bölgesindeki bolt kullanımı konusunda ayrıntılı bilgi sunulmuştur.
Bu belge 1999'da Aviemore, İskoçya'da düzenlenen Uluslararası Kış Tırmanışı Toplantısı ve Seminer'inde sunulmuş, ve 28 ülkeden gelen yüzün üzerinde tırmanıcı tarafından destek almıştır. Bunu takiben, taslak formatındaki belge dünya üzerindeki tırmanıcılara açılmış ve aktivitelerimizi yapabilme özgürlüğümüzün korunması için tecrübeye dayalı adil bir görüş birliğinin ortaya çıkmasına çalışılmıştır.
Belge son olarak, Mayıs 2000'de Galler'de yapılan toplantı sırasında UIAA Konseyi tarafından kabul edilerek son şeklini almıştır.
2.Başlangıç :
•Tırmanış, yaşam boyu sürdürülebilen, uzun süreli insan ilişkileri, doğa ile doğrudan temas ve yoğun fiziksel aktivite ile karakterize edilebilecek popüler bir spordur. Tırmanış pek çok insanın hayatına bir anlam katan dengeleyici bir faktördür. Sosyo-politik bakış açısından, tırmanış sporu fiziksel aktivite yoksunluğunun etkilerini azaltarak toplum sağlığına da katkıda bulunmaktadır. Buna ek olarak, psikologlar ve eğitimciler vahşi doğada tırmanmanın güvenilirlik, sorumluluk duygusu ve takım içinde çalışabilme gibi olumlu karakter özelliklerini kazandırdığı görüşüne sahiptir.
•Dağlarda tırmanış yapmak -özellikle genç insanlar için- sorumluluk duygusunu geliştirme şansı sunmaktadır. Bu durum, yapılan tırmanışın tarzına göre az ya da çok seviyede meydana gelmektedir. Bir tırmanış sırasında gereken sorumluluğun derecesi, rota üzerindeki emniyet olanaklarına göre değişmektedir : az emniyetle yapılan kaya tırmanışları, tırmanıcının ve partnerinin güvenliği açısından özellikle yüksek güvenilirlik ve sorumluluk gerektirmektedir.
•Doğal çevreye saygı ile birleştirilmek şartı ile, dağlık tabiat alanlarına erişim temel bir haktır. Kaya tırmanışı sporunu yapabilmek için yeterli olasılıklar ancak; bu erişim hakkının tam ve dokunulmamış olarak kalması ile, kesinlikle gerekli görüldüğünde izole edilmiş ve iyi korunmuş bölgelerle sınırlı kalması durumlarında garanti edilebilir.
•Doğada yürüyüş için olduğu gibi, kaya tırmanışı da Avrupa'nın alçak ve yüksek dağlık bölgelerinde önemli bir ekonomik faktördür. Bu türden pek çok bölgenin ekonomik yapısı nedeniyle, tırmanıcılar ve onlarla birlikte seyahat eden aile üyeleri, bölgenin gıda sektörü ve perakende sektörleri için önemli bir gelir kapısı anlamına gelmektedir.
•Bu belge içerisinde kullanılmakta olan “yeniden yapım ölçütleri” deyimi, kaya tırmanışı rotalarına, günümüzde geçerli olan teknik güvenlik standartlarına uygun olarak yapılacak bolt ya da sabit(kalıcı) emniyet konması anlamına gelmektedir.
3.Kaya tırmanışı rotalarının yeniden yapımı :
Alçak dağlık bölgelerde veya yüksek dağlık bölgelerin alçak kesimlerinde tırmanışın evrimi sırasında pek çok tırmanıcı, güvenli ve iyi korunan spor tırmanışlar ya da “eğlence rotaları”na bir eğilim geliştirmiştir. Alpin tırmanıcıların çok büyük kısmı, popüler kaya tırmanış rotalarının istasyon noktaları ve ip boylarının üzerinde sağlam boltlardan emniyet alarak tırmanmayı tercih etmektedir.
Öte yandan, dağlara çok sık gitmekte olan azımsanamayacak sayıda tırmanıcı da, rotaların ve tırmanış bölgelerinin orjinal karakterinin korunması gerektiğini savunmakta ve rotaları, kısmen veya tamamen boltsuz tırmanmaktadır.
Sabit emniyetli (boltlu) tırmanış rotalarının güvenlik kalitesi ve olanakları, rotanın popülaritesini belirlemekte önemli rol üstlenmektedir : İyi korunan rotalar, korunmayanlara göre çok daha fazla tırmanılmaktadır. Dolayısıyla, ekolojik olarak duyarlı bölgelerde, kalıcı emniyet araçlarının sayısı en aza indirilmelidir. Öte yandan, daha az duyarlı bölgelerde, tırmanış etkinliğinin olanakları iyi korunan tırmanış rotalarının yapılması ile sağlanabilir. Bu esaslar çerçevesinde hazırlanan veya geliştirilen kaya tırmanış bölgeleri doğal hayata hiçbir tehdit sergilemeyecektir.
Çeşitli tırmanış tarzlarının geliştirilmesi, dünya dağcılığı için arzulanan bir şeydir, ve tırmanıcıların bağımsız, kişisel tercihlerinin bir ifadesi olarak görülmektedir. Bu türden bir çoğulluğun geliştirilmesi için aşağıdaki maddeleri öneriyoruz :
a. Yeniden yapım ölçütleri, sık sık tırmanılan seçilmiş bir grup rotaya uygulanmalıdır.
b. Alpin dağlık bölgeler, dağlar ve dağ kesimleri, özgün karakterlerinin korunması amacı ile bu ölçütlerden çıkartılmalı ve ayrı tutulmalıdır.
c. Dağcılık tarihinde kilometre taşı sayılabilecek tırmanış rotaları (örneğin Eiger Kuzey Duvarı/Heckmair rotası, Marmolata Güney Kulvarı, Pumprisse, Büyük Joraslar-Walker Spur rotası, Dru Kuzey Yüzü, Grepon ya da Meije Traversi gibi) orjinal hallerinde bırakılmalıdır. Bu prensip, aynı zamanda yerel öneme haiz rotalarda da uygulanmalıdır (örneğin Gelbe Mauer Direk Rotası -Untersberg, Battert Çatlağı-Gehrenspitze, Jamieson-Friend Rotası – B.Demirkazık (ç.n.))
d. Kaya tırmanışı rotalarının yeniden yapımına ilişkin basit bir prensip olarak rotanın karakteri tam ve bozulmamış olarak kalmalıdır :
1.Rotanın ilk çıkışının orjinal hattı bozulmamalıdır.
2.Tüm rota ya da tek bir ip boyunun tırmanışı ilk çıkış sırasında temiz (stoper, heksan, friend vb. Kullanılarak) yapıldıysa, ip boyu ya da rota boltlanmamalıdır.
3.Eğer rotanın belirli bir bölümü, yeterli seviyedeki bir tırmanıcı tarafından “temiz” bir biçimde tırmanılabilecekse, o bölüme bolt çakılmamalıdır.
4.Hiçbir emniyet olanağı olmayan bölümler (runout), ek boltlar yardımı ile “nötralize” edilemez.
5.Rotanın zorluk derecesi, yeniden yapım ölçütleri yardımı ile değiştirilmemelidir. İlk çıkışı yapanların yapay tırmanış ile geçtikleri bölümler, yeniden yapım sona erdiğinde hala “yapaylanabilir” kalmalıdır. Bir rotaya yerleştirilen kalıcı emniyet malzemelerinin miktarı, yerleştirilebilir geleneksel emniyet malzemesi sayısından az olmalıdır. (Örneğin birkaç sikke bir bolt ile değiştirilebilir.)
6.Bütün yeniden yapım ölçütleri için, Avrupa ve UIAA standartlarına uygun malzemeler kullanılmalıdır. Yeniden yapım, bölgenin resmi kuruluşunun kabul ettiği standartlarda uygulanmalıdır.
7.Bir rota, o rotanın ilk çıkışını yapan kişinin isteği ve iradesi aksi yönde ise yeniden yapıma tabi tutulamaz.
e. Yeniden yapım sürecinin geçerliliği – yukarıda yazılan esaslar çerçevesinde – yerel olarak bilgi edinilebilecek tırmanıcılar, yerel tırmanış toplulukları ve – eğer gerekliyse – sorumlu resmi kurumlar ile yardımlaşılarak ve fikir alışverişinde bulunularak tanımlanmalıdır. Karar alma gücünün yerel seviyede kalması her bölgenin kendi özgün yapısını korumasına yardımcı olacaktır.
Yerel organizasyonların aktiviteleri, dikey ve yatay bilgi akışının sağlanması ve organizasyonun belli bir kaliteye ulaşması için bölgeler üstü bir komite tarafından koordine edilmelidir. Komite, organizasyonlar arası herhangi bir çakışma durumunda ara katman görevi görecektir.
4.Kaya Tırmanışı Rotalarının İlk Çıkışları :
a) Alpin bölgelerde, ilk çıkışlar kesinlikle lider çıkış yöntemi ile yapılmalıdır. (Yukarıdan inerek sabitleme yapılmamalıdır).
b) Yeniden yapım ölçütlerinin dışına çıkarılmış bölgelerde, bolt sayısı kesinlikle minimum düzeyde tutulmalıdır, eğer bu uygun değilse, her rotanın emniyet derecesini, rotanın ilk çıkışını yapan kimse belirlemelidir.
c) Birbirine yakın bulunan rotaların bağımsız karakterinden sapma olmamalıdır.
d) Kısmi olarak, dağların vadilere yakın bölgelerinde veya ulaşımı kolay diğer alanlarında özel spor tırmanış alanları oluşturulabilir – elbette ki ekolojik olarak duyarlı ve diğer varolan tırmanış bölgelerine müdahale etmeksizin. Bu kıstaslar, bölgenin yerel organizasyonu tarafından da onaylanmalıdır.
“DENİZAŞIRI“ YORUMLAR:
Steve Davis
Direktör (Alaska) American Alpine Club
“to bolt or not to be” adlı belgenizi okudum ve AAC'nin prensiplerine, AAC'nin Alaska Departmanı'nın görüşlerine ve Alaska Tırmanıcı Camiası'nın görüşlerine uygun buldum. Belge, benim bütün kalbimle desteklediğim uluslararası bir anlaşmayı tarif ediyor. Bu prensipler zaten yerel spor tırmanış bölgelerinde olduğu kadar Alaska'nın alpin bölgelerinde de uygulanmaktaydı. Robert Renzler ve UIAA Dağcılık Komisyonu üyelerini, geçtiğimiz bir kaç yıl içinde bu belgeyi hazırladıkları ve Reinhold Messner ve Alex Huber gibi çok önemli tırmanıcıların desteğini aldıkları için de kutluyorum.
Yvon Chouinard
Belgeyi okudum ve bana oldukça iyi gözüktü. Hatta bundan da öte, harika görünüyor. İyi iş. Hepinize tırmanış için çıkardığınız bu iyi işten ötürü teşekkür ediyorum. Bunun ne kadar zaman ve çaba gerektireceğini biliyorum.
John Middendorf
Boltlama çalışmanızı aldım ve gayet iyi görünüyor. Ilginç bir nokta, John Bachar da 1987 de “Birlikte varoluş kuralları” adlı bir çalışma yayınlamıştı ve o çalışmada da spesifik tırmanış alanlarına olan ihtiyacı belirtiyordu. “Geleneksel” bir standardı belirleme konusundaki çalışmalarınızı alkışlıyorum, ve şunu da belirtmeliyim ki, spor tırmanışların belirli bölgelerde yapılması gereği farkına varılmış iyi bir ayrımdır.
bu linkte boltlama ile ilgili yazıyı bulabilirsiniz
http://www.onbirarti.com/tobolt.htm
