Tebriz Gezi Notları

[vata]

Azerbaycan Bilesuvar sınır kapısında önce tüm bayan yolcular örtünüyor, sonra tüm yolcular otobüsten iniyor,valizlerini alıyor ve gümrük kapısında valizlerini açıp Azerbaycan sınır görevlilerine kontrol ettirdikten ve çıkış işlemlerini yaptırdıktan sonra tarafsız bölgeyi yayan yürüyüp İran sınırına geliyor.


İran tarafından Azerbaycan Bilesuvar sınır kapısının görünüşü

Her iki tarafta da işlemler yarımşar saat içinde tamamlanıyor ve İran sınır görevlisi tarafından “Hoşgeldiniz” denilerek İran tarafına geçiyoruz . Azerbaycan tarafında çıkış yapanlara çok sert davranan görevlilerden sonra böyle güleryüzlü bir karşılama doğrusu biraz çekinerek gittiğimiz İran için iyi bir başlangıçtı.Gümrük binasından çıkar çıkmaz adam başı yarım manat ödeyerek bir servis otobüsüne balık istifi doldurulup otobüslerin bizi tekrar alacağı beş yüz metre ilerideki yere doğru hareket ediyoruz.Servis aracından inince etrafımız bir anda dolmuş-taksi şoförleri, seyyar satıcılar ve ayaklı döviz büfeleri tarafından sarılıyor.1 doları 2400 tümene bozuyorlar.Biz 100 dolar için 250000 tümen aldık.
İran’da kredi kartları ve banka transferi değil sadece nakit para geçiyor. Para birimi Riyal’dir.Paraların üzerinde Riyal yazar, etiketler de riyal cinsinden yazılır ama halk arasında Riyal tabiri kullanılmaz.Onun yerine bir sıfırı atıp Tümen(=Toman) olarak telaffuz ederler.Oysa tümen adında bir para birimi yoktur. Anlaması biraz zor olan bu farklılığı rakamların “deste” olarak telafuz edilmesi olarak düşünebilirsiniz. 10 lira demek yerine, 1 deste demek gibi. Fiyatı sorduğunuzda 1000 Tümen denir; siz de 10.000 Riyal verirsiniz. 1 Tümen= 10 Riyal.Hal böyle iken bile basit bir yemek için 30-40.000 tümen ödemek bazen kafa karıştırabiliyor.Bunun da basit çözümünü halk şöyle bulmuş;paraların üzerinden dört sıfır atarak kafalarında yeni oluşturdukları birime Humeyni demişler. Alışverişte bu birimi kullanınca daha az kafanız karışıyor.
Burada, yalnızca ihtiyacınız kadar para bozdurun. Aksi halde, dönüşte, elinizde kalan Riyalleri değiştirmiyorlar ve bunların başka bir yerde zaten geçerliliği yok, yani elinizde fazla Tümen kalırsa, bunları sadece hatıra olarak kullanabilirsiniz.Bir de gerek Azerbaycan gerekse İran’da en makbul para dolardır.Euro,Manat,Riyal ya da TL kabul görüyor ancak düşük kurdan bozuyorlar.

 

[vata]

Ynt: Tebriz Gezi Notları

Bundan sonra 400 km. yolumuz var.İlerledikçe yol ile birlikte görüntü de kötüleşiyor.Yüksek duvarlar ile çevrili evler,bakımsız çevre ve Peykan, Saipa,Peugeot 405 gibi eski teknolojili araçlar Azerbaycan’dan sonra zayıf bir görünüm arz ediyor.


İran’ın en eski milli otomobili Peykan(1600cc 48kW,4 ileri vitesli bu araçtan İran’da 2.3 milyon adet üretilmiş)


Saipa İran’ın ikinci büyük otomobil üreticisi.Bu araç Kia pride baz alınarak üretilmiş.Dizel versiyonları da var.

Yol bakımsız ve otobüs ikide bir kontrol noktalarında durup izin belgesi ya da ona benzer bir şeyler imzalatmak zorunda.Sarı renkli taksiler başlangıç noktasında bir kez izin alıyorlar ve sınırdaki sarı renkli olmayan dolmuş-taksiler ve diğer araçlar şehirler arası ilerlemek için herhangibir izin almak zorunda değil.Daha önce internette bu konuda pek bir ayrıntı bulamadığım için biz aynı otobüsle yola devam ettik.Oysa sınırdaki dolmuş taksiler adam başı 10$ alıp bizim yedi saatte katettiğimiz Tebriz yolunu dört buçuk-beş saatte aşıyorlar.Tebriz’e gün batmadan ulaşıp otel konusunu daha kolay çözmek adına bu önemli bir avantaj.
İran topraklarında kat ettiğimiz 400 km boyunca sadece bir kez mola vermemize rağmen Bakü’den yola çıkıştan yaklaşık on buçuk saat sonra Tebriz’e varmayı başarıyoruz.Bu arada mola yerinde de yemekler görüntü olarak pek hoşumuza gitmediği için pide+çay ile durumu idare ediyoruz.

 

[vata]

Ynt: Tebriz Gezi Notları

Tebriz,Doğu Azerbaycan eyaletinin başkentidir.İsim dağ arası anlamına gelen tau aris sözcüğünden türemiştir. Farsça teb (ateş) ve riz(akıtan) sözcüklerinin birleşmesiyle oluşan Tebriz adının bölgedeki kaplıcalardan geldiği söylenir.Tahran'a uzaklığı 624 km,İstanbul'a 1524 km ve Türkiye sınırına uzaklığı ise 320 kmdir.1.5 milyonluk nüfusuyla Tahran,Meşhed ve İsfahan’dan sonra ülkenin dördüncü ve sanayi bakımından ise ikinci büyük şehridir. Bulunduğu coğrafya ve İpek yolunun üzerinde olması nedeniyle, İran'ın batıya açılan kapısı olarak görülür.Bu yüzden bir çok modern yapı ve etkinlik İran'da ilk olarak Tebriz'de yapılmıştır veya görülmüştür.Tarihsel geçmişi konusunda tartışmalı fikirler vardır.Bazı tarihçiler Milat öncesine kadar giden bir geçmişten bahsederken bazıları ise Tebriz'in önemli dönemlerinin İran'a islamiyetin gelişiyle başladığını söylerler. Arkeolojik kazılar Tebriz'in beş bin yıllık bir geçmişi olduğunu ortaya çıkarmıştır Şehrin bizim için önemli bir başka özelliği de Mevlana’nın hocası Şems-i Tebrizi’nin: 1185 yılında bu şehirde doğmasıdır.
Tebriz'i islamcı güçlerin işgal edişi 642 yılındadır. Moğol işgalinin yıkmadığı birkaç şehirden biri olarak da Tebriz şanslı yerlerdendir. Moğol işgalinden sonra Safeviler devrinde Tebriz bir süre için İran'ın başkenti olmuştur. Arg-e Tebriz isimli Tebriz kalesi bu dönemden günümüze kadar kalabilmiş eserler arasındadır.Tebriz'deki birçok tarihi eser, şehirde yaşanan depremlerle yıkılmış ve kaybolmuştur. Safeviler döneminden sonra gelen Kacarlar döneminde gene başşehir olarak kalmıştır. Bu dönemlerde Osmanlı ve Rus ordularının sık sık akınlarına uğramıştır.1514 yılındaki Çaldıran Savaşında Yavuz Sultan Selim’in galip gelmesi sonucu şehir 18.yüzyıla kadar Osmanlı hakimiyetinde kalmıştır.Son yüzyılda Tebriz'in İran tarihinde önemli rolü olmuştur. 1906 yılındaki Anayasal Hareketlenmede siyasi hareketin merkezi durumunda olmuştur. 1950 yılındaki petrolün millileştirilmesi hareketlerinde ve 1978 yılından itibaren yaşanan İslam Devrimi sırasında da Tebriz hep önemli bir merkez olmuştur.

 

[vata]

Ynt: Tebriz Gezi Notları

Biraz da genel kurallardan bahsedelim.Bir gün uyandığınızda tüm dükkanlarda siyah bayrak asılı olduğunu görürseniz korkmayın; muhtemelen o gün Şii İmamlarından birinin ölüm yıldönümüdür; eğer bayraklar yeşil ise Şii imamlarından birinin doğum günüdür.
Bir taksiye bindiğinizde başka yolcu almaması için kiraladım" anlamında "derbest" diyorsunuz.Taksi ile kilometrelerce yol da gitseniz tutar bir kaç doları geçmiyor.Bunun sebebi ise bize göre bedava sayılacak fiyata- 9 litre benzin=1 $- benzin satın alıyorlar.
Şehirde toplu ulaşım araçlarına erkekler ve kadınlar farklı kapıdan binerler ve yan yana oturmaları yasaktır.Yabancı da olsalar kadınlar dışarıya çıkarken mutlaka örtünmek zorundadırlar.Erkeklerin de sokakta şort ile dolaşmaları yasaktır.
Zaman konusunda Tebriz’de daha önce hiç yaşamadığımız bir uygulama ile karşılaşıyoruz.Nedeni burası Türkiye’den iki değil bir buçuk saat ileride.
Şimdi de farsça bir kaç kelime öğrenelim;
Heyli teşekkur mikonem : Çok teşekkür ederim.
Farsi nemidanem : Farsça Bilmiyorum.
Nuşe Can : Afiyet olsun
Khoda Hafez : Hoşçakalın
Ferda : Yarın
Çand : Kaç
Be bahşid : Affedersiniz

 

[vata]

Ynt: Tebriz Gezi Notları

Tebriz’e vardığımızda hava kararmak üzereydi.Hemen bir taksiye atlayıp otel aramaya koyulduk.Buradaki oteller için internetten defalarca kez denememize ve mesaj atmamıza rağmen oda ayırtmayı başaramamıştık.Şehir merkezinde Firdevsi Sokak diye bir (Khıyaban-i Ferdowsi) yer var. Burası gayet uygun fiyata kalınacak yer bulabileceğiniz oteller sokağı. “Bana ortak kullanımlı duş ve tuvalet ve yatabileceğim temiz bir yatak yeter” diyenler için buradaki Asayesh Otel ya da Meshed Oteli gibi mütevazi yerlerde gecelik kişi başı 10$ ödeyerek konaklamak mümkün.Lüks otel tercih ederseniz Nispet meydanındaki Abrasan üst geçidinin yanındaki dört yıldızlı Gösteriş(=Gosteresh) Oteli ya da İlgölü(=El Goli) bölgesindeki beş yıldızlı Şehriyar(=Shahriyar) Otel ya da Pars Otel’de gecelik kişi başı yaklaşık 100$ ödeyerek konaklayabilirsiniz. Biz ise çölde bizi bulan kutup ayısı misali Tebriz şehrinde o günlerde Asya satranç şampiyonası düzenlendiği için bütün iyi otellerin dolu olması nedeniyle iki kişi için gecelik 50$ ödeyerek üç yıldızlı (?) Hazar Otel’e yerleştik. syt Gösteriş Otelin 100 metre ilerisinde olan bu otel merkezi konum dışında pek vasattı ancak bir saatlik arama sonucu bulabildiğimiz tek oda olduğu için hemen kabul ettik.Yerleşme işi bittikten sonra saat 21 olmuştu ve şehirde yiyecek bir şeyler aramaya başladık.
Tebriz tahmin edilenin aksine Türk kökenli insanların yaşadığı bir şehir.Dolayısıyla tıpkı Bakü'de olduğu gibi burada da Türkçe konuşunca size bir cevap veren bulunuyor.Ancak baskıdan mı bilinmez İran’da soruları genç erkeklere sormanızı öneririm.Kadınlar pek cevap vermiyor,yaşlı erkekler ise yabancılar ile iletişim konusunda çok mesafeli davranıyorlar.Bu konuda en iyisi üniversite öğrencileri.Sağolsunlar Türkiye’den geldiğimizi söyleyince bizi güzel bir restorana götürdüler ve orada dilimizi iyi konuşan bir garsona bizi emanet ettiler.
Restoranlarda temizlikte pek problem yok ancak sorun lezzette.Dışarıda en pahalı yere de gitseniz hüsrana uğrayabiliyorsunuz. Pilav sofraların olmazsa olmazı.Pilavda ince uzun basmati pirinç kullanılıyor.Tabağa koyduktan sonra üzerinde tereyağı eritiliyor ve safran ekleniyor.Tadı bize göre yağsız ve tuzsuz.Bizdeki somun ekmeğin yerini Tebriz’de lavaş benzeri pideler almış.Biz burada 75.000 tümen ödeyerek kebab-e kobide ve ayrandan oluşan lezzetli bir yemek yedik ve sonrasında otelimize dönüp dinlenmeye çekildik.


Kebab-e Kobide
Kebab-e Kobide,İranlıların ünlü yemeklerindendir.İsmi farklı olsa da bu bizim adana kebabımızın tıpa tıp aynısıdır.Berberi denilen pideye sarılarak yenir.Yanında pirinç pilavıyla alınması tavsiye edilir.Kebabın yanında İran usulü ayran=Dog aldık.Ayranın bizdekinden farkı içine kekik, nane gibi aromaların eklenmesi ve sodalı olması.

 

[vata]

Ynt: Tebriz Gezi Notları

Ertesi sabah erkenden Tebriz sokaklarında dolaşmaya başlıyoruz.Sokakta bir kalabalık görünce yanaşıyoruz ve bunun bir seyyar kahvaltıcı olduğunu görüyoruz.


İran’da ayak üstü kahvaltı(=sobhane)da iki seçenek mevcut;ya bal+ kaymak+çay+sengeç(=lavaş benzeri pide) ya da sengeç+yumurta+ patates.Her ikisi de hem ucuz hem de doyurucu olan bu kahvaltı seçenekleri için 5.000 tümen ödüyoruz.
Tebriz için “Tebriz olmasa İsfahan cihanın yarısı olurdu” anlamına gelen "Esfahan nesfe jahan eger Tabriz ne bahşe" sözü sıkça söylenir.Şehir merkezine çıkan geniş ve büyük bulvarları ile Tebriz düzgün yapılı bir şehirdir.Saet de denilen alman yapımı saat kuleli belediye binasının olduğu meydan şehrin en merkezi yeridir.Günümüzde bu bina Tebriz’in şehir müzesi olarak kullanılmaktadır.


Saatli bina
Bu bina Tebriz şehrini gezmeye başlamak için bir nirengi noktasıdır

 

[vata]

Ynt: Tebriz Gezi Notları

Buradan yürüme mesafesinde olan Tebriz Kapalı Çarşısı(=Rasta Bazaar=Bazar-ı Bozorg)’a gidiyoruz.Tarihi İpek Yolunun üzerinde olması nedeniyle İçinde yaklaşık 7450 kadar dükkan barındıran bu ekzotik ve devasa çarşıda kaybolmak ve her defasında bir çay molası vermek çok keyifli.Ülkemizdekilere kıyasla çarşının canlılığı ve ihtişamı fazla ancak pek çok blogda Şiraz’daki çarşının daha güzel olduğu yazılmış.Kapalıçarşının kuyumcuların olduğu Amir çarşısı,halı-kilim satıcılarının olduğu Muzafferiye çarşısı gibi pek çok bölümleri vardır.En büyük bölümü halı ticaretine ayrılmıştır.


Muzafferiye Çarşısı

Türkiye’den geldiğimizi öğrenince esnaf bize çok sıcak davranıyor.Azerbaycan’daki kardeşlerimize göre İran’daki kardeşlerimizin dilini anlamak ancak yavaş konuşurlar ise mümkün.Esnaf mutlaka çay ısmarlamadan bırakmıyor ve konuyu bir şekilde Rıza Sarraf,Ebru Gündeş ve İbrahim Tatlıses’e getiriyorlar.Otelde resmi kanallar dışında televizyon kanalı yok ancak öğrendiğime göre yasak olmasına karşın herkesin evinde uydu alıcılar var ve favorileri de bizim kanallar.Keza internet sitelerinin pek çoğuna erişim yasak ya da çok kısıtlı.Esnafın anlattığına göre Tebriz,Erdebil gibi Türk kökenlilerin yoğun olduğu batı vilayetlerinde devlet daha hoşgörülü yaklaşımlar sergilerken mollaların daha güçlü olduğu Kum,İsfahan gibi kentlerde şeriat kuralları daha sıkı bir biçimde uygulanıyormuş.

Halı işinde uzman olan bir hastamın anlattığına göre İran halısı üç temel özelliğe sahip;
1-dokumada yüksek kalitede saf yün kullanılması,
2-kendine özgü güzel ve nadide desenleri,
3-saf yün ya da ipeğin çoğunluğu bitkisel olan doğal boyalarla boyanması sonucu elde edilen göz alıcı renkleri.

 

[vata]

Ynt: Tebriz Gezi Notları

Tebriz’de ağırlık yün halı üzerine.Nadir olarak dokunan ipek(=ibrişim) halılar ise en fazla %75 saf ipek olarak dokunuyor.Daha çok Kuran-ı Kerim ayetleri,at-kuş gibi hayvanlar ve doğa ile ilgili motifler işleniyor.Yün halılarda ise çok güzel motifler var ancak onlar da çoğunlukla 8-12 metre kare gibi çok büyük halılar.Ayrıca İran’da saf ipek halının merkezi Kum kentiymiş. Satıcılardan bir tanesi ipek halı konusunda çok ısrarlı olduğumuzu görünce gizli bir bölmeden fiyatları 3.000 ve 5.000$ olan iki tane Kum halısı gösterdi.Bizim baktıklarımızla bunların arasındaki fark Rolls Royce ile Hacı Murat’ın farkı gibiydi.Halının üzerinde elinizi gezdirmek bile çok keyifliydi.Tahmin edebileceğiniz üzere burada halıların desenlerini çekmemize izin vermiyorlar.Sadece almayı çok istediğim şu halıyı satıcının başka bir müşteri ile uğraşmasından yararlanıp resimledim.

http://i1072.photobucket.com/albums/w363/erhen/Baku%
20%20Gezisi/IMG_0170_zpsde6cef5b.jpg

Yaklaşık 1.5 metrekarelik bu %75 ipek olan halının son fiyatı 600 dolardı. Satıcı ülkeye otobüsle geldiğimi öğrenince çıkışta gümrükte sorun yaşayabilirsin diye uyardı.Ben de fazla riskli olmayan ve 100 dolar ödediğim alt resimdeki 0.5 metrekarelik %50 ipek+%50 yün olan halıyı satın almayı yeğledim.



Türk ve İran halıları birbirlerinden düğüm çeşidiyle ayrılıyor.İran düğümleri tek düğüm ve buna 'sine' deniyor. Türk halıları çift düğüm, buna da Gördes düğümü deniyor. Pratik olarak şöyle açıklanabilir:İran düğümünün bir kenarından tutup çektiğinizde açılıyor oysa çift düğüm ancak kesilerek çıkarılabiliyor bu nedenle bizim halılar daha sağlam.
Sözün özü Tebriz halıcılar çarşısında dünyaca ünlü Tebriz halılarına genellikle bakmakla yetindik.

 

[vata]

Ynt: Tebriz Gezi Notları

Kapalı Çarşı’dan çıktığımızda karnımız acıkmıştı.Tekrar Saet binasına gidip bu kez binanın diğer yönündeki Mavi Cami,Azerbaycan Müzesi,Cuma Camii ve Arg-e Tabrizi’nin bulunduğu İmam Humeyni Caddesi’ne doğru yürümeye başladık.Bu arada vakit öğleni bulmuştu.Tam da Mavi Cami’nin karşısında bulunan restorana girdik.Burada yine kebab-e kobide ve yanında yerel bir yemek olan gorme sabzi ve Estamboli=İstanbuli söyledik.
Gorme Sabzi=İnce kıyılmış ve sotelenmiş taze yeşillikler ve sonrasında ıspanak,pırasa,taze soğan gibi yeşil sebzeler ve kişniş eklenerek yapılan yeşil renkli bir sebze kavurmasıdır


Estamboli

Estamboli (İstanbuli);Yeşil fasulye+pirinç+et+patatesten oluşan bir sulu sebze yemeğidir.Bu oldukça lezzetli öğlen yemeğine toplam 37.000 tümen ödeyip şehir turumuza devam ettik.
Bu arada restoranlarda menü farsça olduğundan bir kolaylık olması açısından internetten araştırırken ismini öğrendiğim ancak tatma fırsatı bulamadığım bazı yemek çeşitlerini paylaşayım istedim;
Kofte Tabrizi:Adından kolayca anlaşılacağı üzere Tebriz köftesidir.Ortasına bir yumurta parçası ve kuru erik konulan bu sulu köftenin tadı biraz ekşimsidir.
Çelo kebap;Safranlı basmati pirinç pilavı+adana kebap,
Barg Kebab;Dana şiş kebap,
Joje Kebab;Tavuk şiş,
Jigar;Bizdeki cartlak kebap benzeri olup kuzu ciğerinden yapılır.
Kale paşe veya tabakhi de denilen bizdeki kelle-paça çorbası.

 

[vata]

Ynt: Tebriz Gezi Notları

Mavi Cami(=Mescid-i Kabud):Azerbaycan müzesi ile arasında 12.yüzyılın ünlü Azeri şairi Afzaladdin Bedel Khagani’nin heykelinin bulunduğu ve Khagani Bahçesi olarak adlandırılan parkın içinden geçerek dış kapıya varıyoruz.Giriş ücreti kişi başı 5.000 tümen ödüyoruz.



Karakoyunlu hükümdarı Cihanşah tarafından 1465 yılında yaptırılmış olan Gök Mescit geçirdiği birçok deprem ve talandan sonra harabe haline gelmiş olup halen restorasyonu devam etmektedir.İlk türk İslam eserlerinden olan caminin içinde ve dışındaki koyu lacivert çiniler güzelliğini hala korumakta ve bu camiye “İslam’ın Turkuvazı” adının verilmesini haklı çıkartmaktadır.Her ne kadar büyük kısmı korunamamış olsa da özgün çinileri ile İran mimarisinin de önemli sembollerindendir. Mavi çiniyle yazılmış 1001 tane Allah adı var.Giriş yüksekliği 17m.olan caminin kolonlarında Allah, Muhammed,Ali isimleri usta bir işçilikle bezenmiş.




Caminin girişi



Burası da caminin içinde çinilerin en iyi korunduğu bölüm.Sütunların altında gördüğünüz oyuklar ayakkabı saklama yerleridir.

 

[vata]

Ynt: Tebriz Gezi Notları



Karakoyunlu şahlarının ve ailesinin kullandığı altın ve lapis taşlar ve çinilerle süslü bölüm



Cami halen aktif olarak ibadete açıktır



Zarar gören ya da çalınan çinilerin yerine yapılan bu 10 metre karelik çalışma için 20 çini ustası tam 6 ay uğraşmış.Bütün camiyi içten ve dıştan kaplayan çinilerin yapımı için kaç ustanın ne kadar emek harcadığını varın siz hesaplayın.
Rivayete göre Yavuz Sultan Selim daha şehzade iken Osmanlıya karşı ikiyüzlü davrandığını düşündüğü Safevi kralı Şah İsmail neler çeviriyor diye öğrenmek için derviş kılığına girip bir adamı ile Tebriz ‘e gelir.Şah’ı satrançta yenebilen yoktur. Bir şekilde Şah ile karşılaşır ve onunla satranç oynarlar.Yavuz çocukluğundan beri aldığı sıkı eğitimin neticesinde iyi bir mücadelenin akabinde maçı alır. “Şah mat” der Yavuz ancak Şah İsmail cevaben “Şah ölmez” der.Çünkü şah mehdidir ve Şah İsmail bu mağlubiyet nedeniyle çok sinirlenir. Ama Yavuz Selim bir iki güzel cümle ile kendisini şahın gazabından kurtarır ve hatta Şah İsmail ‘den ödül olarak bir kese altın alır.Şehirden çıkmadan önce keseyi bu caminin etrafındaki bir taşın altına koyar. Tahta geçtikten sonra, 1514’de İran’a yaptığı seferde Çaldıran’da Şah İsmail’i mağlup ederek Tebriz’e gelip sakladığı altını Sekman Başı Balyemez Ağa’ya çıkarttırıp, hediye ediyor.
Caminin içinde hediyelik eşyalar satılıyor.Camiyi yaptıran Cihan Şah ve eşi Begüm Hatun’un mezarları caminin içinde bulunmakta olup dar bir koridorla ulaşılmaktadır.

 

[vata]

Ynt: Tebriz Gezi Notları

Arkadaşımla Mavi Cami'yi ararken önce aynı cadde üzerinde bulunan bu camiyle karşılaştık ve cephesindeki mavi taşları görünce herhalde burasıdır deyip içeri girdik.Burası Şii Caferi mezhebine ait olanların kullandığı bir camiydi.



İçerideki cemaat bizi elimizde fotoğraf makinaları ile görünce bir an karşılıklı afalladık.Sonra bizim Türkiye'den geldiğimizi öğrenince yakınlık gösterip hem camilerini gezdirdiler hem de bilgi verdiler.Her işte bir hayır vardır derler ya biz de bu sayede şii inancına sahip olanların namaz kılma ile ilgili bir ayrıntılarını öğrenmiş olduk.



Mühür taşı

Şiî Caferî fıkhına göre secde, yiyecek ve elbiselerin dışında, temiz toprağın ya da toprakta biten tabiî bir maddenin üstünde yapılmalıdır.Buna göre secdenin toprak, taş, kum ve çimen üstünde yapılması uygun iken elbise veya halının üzerinde secde etmek uygun değildir.İşte bu nedenle şii müslümanlar secdeyi Kerbela kentinden getirilen topraktan yapılmış ve mühür taşı denen basılmış bir toprak parçasının üstünde ifa ederler.

 

[vata]

Ynt: Tebriz Gezi Notları

Bundan sonra Gök mescit’in hemen yanında yer alan Azerbaycan Müzesi’ne geçiyoruz.Müze 1957 yılında yapılmış ve daha sonra 1962 yılında yenilenmiştir.Giriş ücreti 5.000 tümen.

Müzede bulunan Etnolojik eserler bölümünde bölgede yaşayan çeşitli göçebelerin ve kabilelerin giysilerinden, eşyalarından örnekler vardır. Arkeolojik eserler bölümünde 4 bin yıldan öncesine kadar giden çeşitli tarihi buluntular sergileniyor. İlk kat standart olarak geçmişten gelenler galerisi olarak adlandırılabilir. Bu katın ilginç nesneleri ise, galerinin sağ ucunda yer alan ve demir çağına tarihlenen kadın ve erkek iskeletler, duvara asılı duran “Bismillah Taşı”, ve altın tabaklae. Tabaklardan birinde kompozit yay ile atış yapan bir Pers atlısı işlenmiş.










Arkeologlar bu iskeletlerin iki sevgiliye ait olabileceğini düşünmüşler ve kazıda buldukları şekilde müzeye getirip yerleştirmişler.

 

[vata]

Ynt: Tebriz Gezi Notları

Üst katta ise İran tarihinde yer alan çeşitli dönemlerin,Safevi ve Gazne hanedanlarına ait sikkeler ve mühürler sergilenmekte.Biraz ileride ise çeşitli dönemlere tarihlendirebileceğiniz eşyalar ve Tebriz ‘in meşhur halıları var.



En alt katta ise Ahad Hosseini isimli meşhur bir heykeltıraşın 1975-1980 yılları arasında yaptığı insan hayatı,savaşlar,açlık,siyaset gibi çeşitli konularda yaptığı dev yapıtlar sergilenmekte.
Anayasal Devrim bölümünde ise Tebrizin yakın tarihine ait siyasi olaylardan fotoğraflar ve belgeler görülebilir.

 

[vata]

Ynt: Tebriz Gezi Notları



Tebriz Kalesi(=Arg-e Tabriz): En önemli tarihi eserdir.Kalenin tamamı tuğla ile örülmüş olup aslında 500 yıl kadar önce yıkılmış olan bir caminin yerine yapılmıştır. Kalenin bir adı da eski caminin adına gönderme yapılarak Mescid-i Alişah=Alişah Camisidir. Kalenin içinde sedece çok yıkık bir haldeki mihrap görülebilir. Yüksek surların bir zamanlar idam cezalarının infaz edilmesinde kullanıldığı söylenir.



Cuma mescidinden Tebriz kalesinin görünüşü.Ne yazık ki kale de restorasyonda olduğundan içeri girip detaylı resim alma şansı bulamadık.



Cuma Mescidi;Her şehirde olan ve sadece Cuma namazları için tahsis edilmiş camidir.Türkiye’den farklı olarak İran’da Cuma namazları her şehirde toplu ve kalabalık olarak tek camide kılınır.Günlerden Çarşamba idi ve camiyi gezmemizin uygun olmadığı söylenince sadece dıştan resmini çekmekle yetiniyoruz.

 

[vata]

Ynt: Tebriz Gezi Notları



Şairler Mezarlığı(=Makbereüş-Şüera):Tebriz'in ilginç özellikleri arasında birçok şair yetiştirmiş olması da vardır. Dünya'da yetiştirdiği şairler için özel bir Şairler Mezarlığına sahip olan tek şehir Tebriz'dir diyebiliriz. Tebriz'in yetiştirdiği ünlü şairler arasında Khagani, Saib Tabrizi, Ohadi Maraghani ve Seikh Mahmoud Shabistani sayılabilir.
Son dönemde yaşamış en ünlü şair ise hiç kuşkusuz Şehriyar'dır.Şehriyar 1906 yılında Tebriz'de doğmuş Türk şairdir.Şiirleriyle dünya çapında ve özellikle Türk Dünyasında büyük üne kavuşmuş olup 1988 yılında vefat etmiştir.Bu yer Kapalıçarşı’ya on dakika yürüme mesafesindedir.Türbesine girdiğinizde Şehriyar'ın sesinden şiirler dinlenebiliyormuş.Şehriyar'ın en ünlü eseri Heydar Baba, Tebrizlilerin her zaman dillerinden düşürmediği bir şiir olmuştur.Girişi ücretsiz olan bu yer de ne yazık ki restorasyonda olduğundan bizşm için uzaktan bir fotoğraf almaktan başka yapılacak bir şey yoktu.
Son olarak Şehriyar'dan bir dörtlük sunayım;

Şehriyar'ın en ünlü eseri Heydar Baba,Tebrizlilerin her zaman dillerinden düşürmediği bir şiir olmuştur.Giriş ücretsiz olan bu yer de ne yazık ki restorasyonda idi ve uzaktan fotoğraf almaktan başka seçeneğimiz yoktu.
Son olarak Şehriyar'dan bir dörtlük sunayım;


Read more: http://www.gezenbilir.com/index.php?topic=104094.10#ixzz36X2CpOrF

Bir uçaydım bu çırpınan yelinen,
Bağlaşaydım dağdan aşan selinen,
Ağlaşaydım uzak düşen elinen,
Bir göreydim ayrılığı kim saldı?
Ölkemizde kim kırıldı, kim kaldı?