Karavan Yapımı Üzerine Bir Deneme
Panelvandan karavan planlanırken karşılaşılan en temel güçlüğün, karavanın, adı üzerinde, mobil/home, wohn/mobil, gezen/ev gibi tam tamına karşıt iki zıt oluşumu birleştirmeye çalışan, şizofren yapısından geldiğini sanıyorum.
Yerleşiklik hareketliliğin, hareketlilikte yerleşikliğin antogonisti.
Karavandaki her avantajın bir dezavantajı olduğu gibi her dezavantajında bir avantajı var.
Ulaşılmaya çalışılan altın kesimin farklılıklar göstermesi, kişilerin konumlarının farklılığından kaynaklanıyor.
Hacımın çok işlevli kullanılması:
Ürün tasarımıyla uğraşanların, göcebelerin kullandığı esyalardaki çok işlevlilik faktörüne hayranlıklarını biliyoruz. Bu kuralı panelvan planlamasında uygulamak, karavancı olarak belki bir çeşit „köklerimize dönmek“ demek.
Kullanılan alanın sarfedilen zamanla orantısı:
Panelvanda hareket / oturma / yatma / mutfak / tuvalet / dus / wc / calışma için sarfedilen zamana uygun alan planlanması. Yani geniş oldukları halde az kullanılan alanlar üzerinde düşünmek.
Panelvanin hangi yaşam zamanı aralığında kullanıldığınin doğru tesbiti:
Yasamın her fazının farklı gereksinimleri, hepsine ayni anda cevap vermeyi zorlaştırıyor. Aileler çocuklarının herzaman onlarla beraber olmayacağı gerçeğini göz ardı etmemeli. Aracı satarken alıcı yelpazesini geniş tutmak hedefi, karavanı aslında kimin için yaptığıniz sorusuyla çelişkili olabilir .
Panelvanın kullanım profilini tesbit etmek:
Aktif olunan zaman ve konaklama yerleri ?
Kamperin tek araç olup olmaması ?
Isitma ve soğutma gereksinimleri ?
Taşıyıcı aracın özellikleri ?
Mevzuata uygunluluk ?
Araç temelde kimler için ?
Soruyu başka şekilde sorarsak. Karavanlarda ortalama kaç kisi olarak geceleniyor ?
Bütün gecelemelerin % 90 indan fazlasi
iki kişilik !
Az daha fazladır:
Planlamaya oldukca basit, dayanıklı ve gereksinim bazlı yaklaşmanın, eşyaların tamirinin kolay ve tekrar kullanıma açık olmasına dikkat etmenin, gerekliliği kesin olmayan şeyleri eğer mümkünse daha sonra ilave etmenin faydaları olacağına inaniyorum.
Yapım için gereksinimlerin doğru belirlenmesi:
Maddi ve manevi olanakların heyecandan arındırılmış tesbitini yapmak da oldukca önemli.
Ayrılacak bütçenin olası artımlarıyla maksimal sınırı ?
Çalışılacak alan yada atölye olasılığı ?
Gerekli alet ve takımların tesbit ve tedariği ?
Malzemelere ulaşım ?
Gerekli bilgi ?
Gerekli beceri ?
Yapım için gereken ve de ayrılacak zaman tesbiti ?
Yardım edecek kişi ve zaman tesbiti ?
Strese dayanıklılık ?
Ailenin bütün kararlara katılımı ?
Ruh ve cep sağliğımız için mümkünden fazlasına odaklanmamak:
Özellikle Avrupalı profesyonel üreticilerin kalite ve çözümlerinin ayrı sınıfa dahil olduğu bir gerçek.
Yoksa hepimiz kolaylıkla 8 m3 den daha küçük bir hacıma :
biri 200 x 150 cm diğeri,
200 x 130 cm iki adet çift kişilik yatak,
130 x 50 cm mutfak,
2 + 3 = 5 kişilik koltuk ve onlara uygun masa ile
wc ve (dış)duşu beraberce sığdırabilirdik.
Bilmem bu yüzden profesyonel çözümleri tıpa tıp uygulamaya çalışmak ne kadar doğru ? Bence karavanımızı planlarken başkalarının tecrübelerini unutmadan, konuya özgürce yaklaşıp kendimizi katmakta çekingen davranmamalıyız.
Neye karavan dendiği mevzuat ve yapandan başka kimseyi ilgilendirmemeli.
En azından karavancılığın özgür ve hoşgörülü yaşam anlayısı, normlaştırma baskısını asla kapsamıyor.
Bu zorlu ama sonuçta zevkli uğraşıda herkeze kolay gelsin.
Sadece ama sadece bir örnek:
Genellikle iki kişinin kullandığı karavanlarda arka tarafa boylamasına yapılacak yataklarla oturma ve yatma işlevleri beraberce (ve de birbirinden bağımsız halde) konumlandırılması halinde, öndeki oturma gurubuna gerek kalmayabilir. Bu çözüm eni dar panelvanlarıda içine alarak karavan yapılabilecek araç yelpazesini genişletiyor. Küçük boyutlu kampervanların park olanakları daha fazla, hele renkleri beyaz değilse, daha az göze battığı var sayılabilir.
Aşağıdaki tasarımda da
en dar ve kısa boyutları ile (280cmx185cm) şehir içi kullanıma uygun bir panelvanın, izole banyodan feragat edilmesi halinde alabileceği şekil irdelendi. Önceden kabul görmesi tartışmalı olarak tuvaletin portatif olarak yatak altı kullanıması, gerekli çıkış noktası.
Yatak+oturma alanlarının bir basamak olarak yükseltilmesi ile kazanılan hacım, özellikle duşun yine portatif olarak ayak bölgeleri arasında gömme tarzda konumlandırmasına olanak sağlıyabilir. Daire şeklinde kullanılabilecek plastik perde ve elips kapak ile beraber sistemin alışılmış bir karakter göstermediğinin farkında olsamda, amatör yaklaşımlarında planlama sınırlarını geliştirmede haklı yerleri olabileceğinin altını çizmek istedim. Banyo istenirse, çekmece şeklinde basamak altına konumlandırılabilir. Ayriyetten mutfağa lavobo üzeri kapak şeklinde çalışma alanı ve yanda 10-15 cm açılır diğer bir kapak ile tekrar ekstra bir alan yaratılabildiği gibi, kişiye bağlı olarak 200 cm lik yatak boylarında azda olsa kısaltma yapılarak toplam çalışma alanında ferahlık sağlanabilir. Özel yaptırılabilecek masanın (
H) tarzındaki ayağının uçlarındaki tekerleklerle öne alınabilmesi, mutfak için çalışma alanını daha da genişlettiği gibi, ayriyetten dışarıda kullanılabilmesi de mümkün.
Plan; mutfak ve yatak altı konumlandırılan temiz ve gri su depoları ile toplamda profesyonel çözümleri taklit etmeye göre,
yapımı daha kolay bir alternatif sunuyor.Bu çözümde ocak olarak tek gözlü "Origo" ispirto ocağı düşünüldü. Kartuşlu portatif ikinci bir ocakla dışarıda da yemek yapılabilmesi, tümden gaz sisteminden vaz gecilmesine olanak sağladı. Böylelikle de mazotlu ısıtıcı otomatikman çözüm hanesinde.
Plan; boyutlarından beklenmeyen bir iç alan ferahlığına sahip olsada, yerleşiklik/hareketlilk dengesinde, hareketlilik lehine 'feragatçi' bir yaklaşıma gerek duyuyor.
Her çözümün yukarıda da belirttiğim gibi, herkez için ve her zaman aralığında mutlak bir çözüm olamayacağı bilinci ile aşağıdaki tasarıma yaklaşılması, sanırım hiçbirimizin hoşgörü sınırlarını zorlamaz.