Moğolistan,sibirya Ve Moskova Gezi Notları(03-16.temmuz.2017)

1952 yılında hizmete başlayan ve kırmızı hat üzerinde bulunan Komsomolskaya(=Комсомольская) İstasyonu ise adını Sovyet Komünist Partisi'nin gençlik yapılanması üyelerinin genel adı olan Komsomol(=Комсомол) kelimesinden almaktadır.

Bu istasyon,limon sarısı rengindeki sütunları,tavanındaki şık avizeleri ile Pavel Korin tarafından yapılmış ve Rusya’nın asırlardır süregelen barış ve özgürlük savaşlarını simgeleyen sekiz adet tavan mozayiği ile ünlüdür.




















Komsomolskaya İstasyonu

Açık mavi renkli 4 numaralı hatta yer alan Arbatskaya(=Арбатская) İstasyonu,II.Dünya Savaşı esnasında alman bombardımanı sonucunda tamamen tahrip olmuştur.

Bunun üzerine 1953 yılında yeniden yapılan istasyon, atom bombasına karşı koruyabilecek özellikte inşa edilmiştir. Yüzeyden kırk bir metre derinde bulunan bu istasyon,kırmızı renkli mermerler,büyük abajurlar ve çiçek motifleriyle dekore edilmiş duvarları ile adeta küçük bir saraya benzemektedir.













Arbatskaya İstasyonu




Arbatskaya İstasyonu'ndan sonra gelen Smolenskaya(=Смоленская) İstasyonu,ilk metro hattının bir parçası olarak 1935 yılında ve yüzeyden elli metre derinde inşa edilmiştir.


















Smolenskaya İstasyonu





Moskova'nın metro istasyonlarını gezmek gerçekten çok ilginçti.Ne yazık ki zamanımız elvermediği için 3 numaralı koyu mavi hatta yer alan Elektrozavodskaya(=Электрозаводская=Elektronik fabrikası) İstasyonu'nu göremedim.

Moskova'daki turumuzda önce yeşil hatta binip üç durak ilerideki Mayakovskaya İstasyonu'nda inerek burayı fotoğrafladıktan sonra tekrar aynı hatta binip bu şehri ziyaret edenlerin genellikle ilk uğrak yeri olan Kızıl Meydan ile başlamayı tercih ettik.3 numaralı koyu mavi hat ile Devrim Meydanı(=Площадь Революции=Ploşad Revolyutsi) veya 1 numaralı kırmızı hat ile Ohotni Riad(=Охотный ряд) ya da 2 numaralı yeşil hat ile Teatralnaya(=Teaтральная) İstasyonu'nda inerek ulaşılan Kızıl Meydan(=Красная площадь=Krasnaya Ploşad) çevresinde Moskova'nın en ünlü tarihi yapıları yer almaktadır.

Biz,2 numaralı yeşil hat ile Teatralnaya İstasyonu'nda inip Devrim Meydanı(=Площадь Революции=Ploşad Revolyutsi)'na çıktık.Buradan sola doğru ilerleyerek kırmızı renkli tuğladan yapılmış ve eskiden Belediye Binası olup 2012 yılında Napolyon ordusu ile yapılan savaşları anlatan 1812 yılı Vatanseverlik Savaşı Müzesi(=Музей Отечественной войны тысяча восемьсот двенадцать года=Muzey Oteçestvenoy Voin Tıyseçi Vosimsot Dvenatset Goda) binasını gördük.

Müzenin çaprazındaki Moskova Arkeoloji Müzesi(=Музей археологии Москвы=Muzey Arheologi Maskvı),1997 yılında açılmış olup, Neglinnaya Nehri çevresinde yapılan kazılar sonucunda elde edilen ve Paleolitik Çağ'dan 19. yüzyıla kadarki Moskova ve çevresinin kültürel birikimleri sergilenmektedir.

Arkeoloji Müzesi'nin arkasında,1935 yılında açılmış on beş katlı Moskova Oteli(=Отель Москвы)'nin 2002 yılında kapanması sonrası onun devamı olarak hizmete giren yaklaşık bin odalı ve gecelik konaklama ücretinin 500$'dan başladığı devasa Four Seasons Oteli bulunmaktadır.

Bu oteli de geçtikten sonra hem Kızıl Meydan'a hem de Kremlin'e geçiş imkanı veren Manej Meydanı (=Манежная площадь=Manejnaya Ploşad)'na ulaştık.







Teatralnaya İstasyonu'ndan Devrim Meydanı'na çıkış

Arkeoloji Müzesi ve arkasında Four Seasons Oteli















1812 Yılı Savaş Müzesi










Manej Meydanı

Manej Meydanı'da bulunan Devlet Tarih Müzesi (=Государственный исторический музей=Gosudarstveni İstoriçeski Muzey) sadece Moskova'nın değil dünyanın sayılı kültür hazinelerinden birisidir. Mimarlığını Vladimir Sherwood'un yaptığı neo-gotik tarzlı bu müzenin 1872 yılında başlayan inşaatı,Çar III.Aleksandr'ın tahta çıktığı 1894 yılında tamamlanmıştır.

Kırmızı tuğladan yapılmış bina,üzerlerine kar yağmış gibi duran sekiz tane kulesi ile son derece heybetli gözükmektedir.Müzede bulunan 39 ayrı salonda Paleolitik çağdan günümüze dek Rus tarihine ait binlerce eser sergilenmektedir.Bunlar arasında en önemlileri müzenin ilk katındaki İskitler dönemine ait altın objeler,Altay tören maskeleri,huş ağacı kabuklarının üzerine yazılmış Novgorod risaleleri ve ikinci katındaki Rus hükümdarların kostümleri,I.Petro'nun ölümünden sonra alınmış yüzünün maskı ve aralarında İvan Ayvazoski’nin de bulunduğu Rus Dirilişi ekolüne mensup ressamlar tarafından yapılan duvar resimleri ve süslemelerdir.

Klasik müzik eşliğinde,salı hariç her gün 11-19 saatleri arasında ziyaret edilebilen ve içinde bir restoran ve zemin katında bir de hediyelik eşya mağazası bulunan müzenin giriş ücreti 350 ruble olup sergilenen tarihi eserleri hakkıyla gezmek için en az üç saat ayırmanız gerekmektedir.







Devlet Tarih Müzesi



Müzenin hemen önünde,gerek Leningrad'ı müthiş bir şekilde savunarak, gerekse Kursk savaşında alman tanklarını yenerek II.Dünya Savaşı'nın akışını değiştiren Mareşal Jukov'un granit taşından yapılmış yüz ton ağırlığındaki atlı heykeli(=Памятник маршалу Жукову=Pamiatnik Marşalu Jukovu)yer almaktadır.Heykeldeki at,II.Dünya Savaşı'ndaki Rus zaferini simgelemek amacıyla ayakları altında gamalı haçı ve nazi bayrağını çiğnemektedir.Aşırı milliyetçi ruslar da ellerinde kızıl bayraklar ile bu heykelin önünde nöbetleşe saygı duruşunda bulunmaktadırlar.









Mareşal Jukov'un atının nazi bayrağını çiğnediği heykel

Sırtımızı Mareşal Jukov’un heykeline dönüp sağ tarafımıza doğru ilerleyince Manej Meydanı ile Kızıl Meydanı birbirine bağlayan ve 1538 yılında yapılan Kitay-Gorod surlarının bir parçası olan Diriliş Kapısı (=Воскресенские ворота=Vaskrisenskiye Varota)’nın önüne geldik.1931 yılında,askeri tören birliklerinin Kızıl Meydan’a daha rahat girmesini isteyen Stalin’in emriyle yıkılan bu kapı 1996 yılında aslına sadık kalınarak yeniden inşa edilmiştir.









Diriliş Kapısı




Bu kapının hemen önünde 18.yüzyıl sonlarında inşa edilen ve Rus çarlarının Moskova’ya her gelişlerinde Kremlin’e girmeden önce ziyaret ettikleri İverya Bakire Şapeli(=Иверская часовня=İverskaya Çasovniya) bulunmaktadır.














İverya Bakire Şapeli




İverya Şapeli’nin önünde,eskiden Moskova'dan diğer şehir ve ülkelere olan uzaklıkların hesaplanmasında kullanılan bronzdan yapılmış bir plaka bulunmaktadır.İstanbul Sultanahmet Meydanı’nda bulunan Milyon Taşı ile aynı görevi gören ve Sıfır Kilometre(=Нулевой километр = Nulevoy Kilometr) Taşı adı verilen bu yerde,turistler Roma’daki Trevi Çeşmesi ’nde olduğu gibi dilek tutarak omuzlarından arkaya doğru para atma ritüeli oluşturmuşlardır.Tahmin edeceğiniz üzere orada bekleyen alkolik ve evsizler de ucunda mıknatıs bulunan sopalar ile bu atılan paraları anında toplamaktadırlar.










Sıfır Kilometre Taşı

Diriliş Kapısı'ndan sonra Kızıl Meydan'a girilmektedir.15.yüzyılda Kremlin Sarayı’nın duvarlarının tamamlanmasından sonra yapılan bu meydan,uzun yıllar boyunca Moskova’yı Rusya’nın önemli kentlerine bağlayan yolların buluştuğu stratejik bir kavşak ve pazar yeri olmuştur. Sosyal anlamda ise bir çok festival,gösteri,miting ve çeşitli etkinlikler için Rus halkının popüler toplanma merkezi olması yanında bir zamanlar Korkunç İvan lakaplı Çar IV. İvan’ın halka açık idamlarına da sahne olan ve komünizm döneminin dünyada en bilinen simgesi olan Kızıl Meydan,bugün sadece Moskova'nın değil tüm Rusya'nın politik,dini ve tarihi merkezi konumundadır.

Bir zamanlar,SSCB'nin askeri gücünü tüm dünyaya gösterdiği yaklaşık yetmiş üç hektar büyüklüğündeki bu meydanda şimdilerde 1.Mayıs'ta İşçi Bayramı ve 7.Kasım'da Kızıl Ekim(=Красный Октябрь=Krasni Oktiyabr) Devrimi kutlamaları ile ünlü müzik yıldızlarının konserleri yapılmaktadır.

Kızıl Meydan'a girince sağ tarafınızda Devlet Tarih Müzesi'ni ve sol tarafınızda ise pembe renkli Kazan Katedrali(=Казанский собор= Kazanski Sabor)’ni görürsünüz.Ülkeyi istila eden lehlerin 1612 yılında geri püskürtülmesinin şerefine 1636 yılında tamamlanan bu katedral, Pojarski ve Minin heykeli ile birlikte Kızıl Meydan'da Rusya'yı düşmanlarından korumak için yapılan mücadeleyi simgeleyen ikinci eserdir.Kazan Katedrali'nin daha görkemli bir benzeri Saint Petersburg’da yapılmış ve Moskova'daki katedralde duran orijinal Kazan Bakiresi ikonu 19.yüzyılda oraya taşınmıştır.

Kuzeybatı köşesinde bir çan kulesi,kuzeydoğusunda ise bir şapelin yer aldığı bu bina,tepesi kubbeli bir küp şeklinde inşa edilmiştir.1925-33 yılları arasında büyük mimar-restoratör Piyotr Baranovski(=Петр Барановский) tarafından restore edilmişse de 1936 yılında Stalin'in gazabına uğrayarak yıkılmıştır.Neyse ki,binanın planlarını saklayan Baranovski sayesinde onun eski öğrencilerinden Oleg Jurin(=Олег Журин) tarafından 1989 yılında başlatılan proje sonunda 1993 yılına gelindiğinde katedral,Sovyetler Birliği dönemi sonrası Moskova'da inşa edilen ilk dini bina olarak tekrar eski haline ve ihtişamına kavuşmuştur.Önü her zaman kalabalık olan bu katedrale giriş ücretsizdir.








Kazan Katedrali











Kızıl Meydan'dan Devlet Tarih Müzesi'nin görünümü











Kızıl Meydan'dan Diriliş Kapısı'nın görünümü










Diriliş kapısından Kızıl Meydan'a girişte solunuzda Kazan Katedrali ve GUM Alışveriş Merkezi,sağınızda Lenin Mozolesi, Spaskaya Kulesi ile Kremlin,karşınızda Aziz Vasili Katedrali,arkanızda Rus Devlet Tarihi Müzesi yer almaktadır.

Kazan Katedrali'ni biraz geçince GUM Mağazası'nı gördük.Sovyetler Birliği döneminde bir çok şehirde aynı isimdeki mağazalar faaliyette imiş. ”Herkese açık olan ana mağaza” anlamındaki kelimelerin baş harflerinin kısaltması olan GUM(=ГУМ=Главный универсальный магазин= Glavni Universalni Magazin),eskiden bir pazar yeri olan Kızıl Meydan'ın doğusunu tamamen kaplayan ve meydanın ticari geleneklerinin günümüzde vücut bulduğu üç katlı ve seksen bin metrekare alana sahip büyük bir alışveriş merkezidir.

Başkente diğer şehirlerden gelen tüm yolların kesiştiği bu bölgede şehrin ilk zamanlarında bulunan pazar yeri,1825 yılında yerini içinde 1200 civarında mağaza ve standın bulunduğu bir merkeze bıraktıktan sonra, 1890-93 yılları arasında mimar Aleksandr Pomerantsev,günümüzde var olan binayı inşa etmiştir.Bolşevik Devrimi sonrasında 1928’de Stalin tarafından kapatılan bina,ülkenin birinci beş yıllık planını hazırlayan uzmanlara tahsis edilmiştir.Bina,1990’lı yılların özelleştirme hareketinden sonra bizden bir şirket olan ENKA tarafından elden geçirilmiştir.













242 metre cephesi olan GUM Mağazası'nın dış görünümü



GUM Mağazası'nın cam,metal ve betonun uyumlu birlikteliğini yansıtan mimari dokusu,katlar arasındaki geçişlerin köprülerle sağlanıyor olması gibi özellikleri,ziyaretçilerde bir alışveriş merkezinde değil de bir sarayda bulunuyormuş hissi uyandırmaktadır.Binanın zarif iç dizaynında,ortada fıskiyeli bir havuz ve buna paralel üç katlı üç uzun koridor yer almaktadır.

Binanın iç ve dış süslemesinde kullanılan canlı çiçekler ve rengarenk banklar ise gerçekten iyi düşünülmüş bir ayrıntıydı.Bir çok ünlü markanın mağazalarının bulunduğu binadaki vitrinlerde etiket göremedim.Herhalde "buraya alışverişe gelebilen için fiyatın ne önemi var"diye düşünüyorlardır.










































Gum Mağazasından fotoğraflar.Canlı çiçekler binanın hem iç hem de dışında çok başarılı kullanılmıştı.Dükkanların önü boş olsa da 50 rubleye(~3TL) dondurma ve şerbet satılan tezgahların önü kalabalıktı.

Alışveriş merkezinin alt katındaki gastronomi merkezinde dünyanın pek çok yöresinden getirilmiş seçkin gıdalar satılmakta idi.Yine de bu kadar gösterişe rağmen fiyatlar ülkemiz ile benzerdi.






















Markette yok yoktu denilebilir.Dana antrikotun kilosu 1200 ruble(~72 TL)




Alışveriş merkezinin Kızıl Meydan'a çıkan kapısının solunda yer alan ve giriş ücreti 150ruble (~9TL) olan Tarihi Tuvalet(=исторический туалет =İstoriçeski Tualet) ise tarihi unsurlar taşıyan dekorasyonu,içinde sürekli çalan Rus müziği ve temizliği ile bu şık alışveriş merkezine yakışmaktadır.











Tarihi Tuvaletin giriş merdivenleri





Her gün 10-22 saatleri arasında açık olan bu alışveriş merkezi içinde kısa bir vitrin turu sonrası bir kahve molası verip alışveriş yapan Rus zenginlerini ve turistleri izledik.

Gum Mağazası'ndan çıkınca,Kızıl Meydan'ın sağ tarafında ve Kremlin’in Senato binasının arkasında yer alan,34 metre yüksekliğe sahip ve mimar Antonio Solari tarafından 1492 yılında tepesi üçgen bir çadır şeklinde yapılmış Senato Kulesi(=Сенатская башня=Senatskaya Başniya)’ni ve onun duvarının dibinde bulunan Lenin Mozolesi(=Мавзолей Ленина= Mavzoley Lenina)'ni gördük.

Marksist-Leninist öğretinin babası ve Rus işçi ve köylüsüne sosyalizmi kazandıran lider olarak tarihe geçen Lenin(=Vladimir İlyiç Ulyanov)'in 54 yaşında iken,21.Ocak.1924 tarihinde ölümünün ardından yönetime geçen Stalin’in isteğiyle mimar Aleksey Viktoroviç Şusev(=Алексей Викторович Щусев)tarafından başlangıçta ahşap olarak inşa edilen Lenin Mozolesi, 1930 yılında yine aynı mimar tarafından bu kez granitten yapılmıştır.

Mozolenin girişinde Sovyetler Birliği arması ve Rusça yazılmış Lenin (=ленин) yazısı bulunmaktadır. Ölümsüzlük mesajı vermek için piramit şeklinde yapılmış olan mozoledeki kırmızı granit komünizmi, siyah renkli labrador taşı ise halkın ve devletin yasını simgelemektedir. Daha önceki Moskova gezilerinden birinde ziyaret ettiğim mozolede, Lenin'in mumyalanmış naaşı,yaklaşık yüz metrekare genişliğindeki bir lobi ve yas salonundan oluşan iç kısımdaki kristal bir tabutun içinde,+16 derece sıcaklık ve % 80-90 arasında nem içeren ortamda saklanmaktadır.
Mozole’nin girişinin üst kısmında,1948 yılında Senato Kulesi'nin içinden açılmış ve Rusya Devlet Başkanı ile eski Komünist Parti yöneticilerinin resmi törenlerde durdukları platform bulunmaktadır.Mozolenin yanındaki Kremlin duvarında ise Yosif Stalin,Leonid Brejnev,Yuri Gagarin ve Maksim Gorki gibi önde gelen düşünür,sanatçı,bilim ve devlet adamları yanı sıra Lenin’in eşi ve kız kardeşine ait anıt mezarlar da bulunmaktadır.

"Конечно,Мустафа Кемаль-паша не социалист,но по-видимому, хороший организатор,талантливый полководец,ведет буржуазно-национальную революцию,прогрессивно настроенный человек, умный государственный деятель.Понял значение нашей социалистической революции и относится положительно к Советской России.Надо ему помочь,то есть помочь турецкому народу.Вот ваша работа.Уважайте турецкое правительство, Не вмешивайтесь в их дела.
(=Mustafa Kemal Paşa tabii ki sosyalist değildir,ama, görülüyor ki, iyi bir teşkilatçı,yetenekli bir komutan,kabiliyetli bir lider,milli burjuva ihtilalini idare edecek ilerici ve akıllı bir devlet adamıdır.Bizim sosyalist inkılabımızın önemini anlamış olup,Sovyet Rusya'ya karşı olumlu davranıyor.Ona ve Türk halkına yardım etmeliyiz.İşte işiniz. Türk hükümetine saygı gösteriniz, onların işlerine karışmayınız.)".

Bu sözler,1922 yılında,Sovyetler Birliği'nin Ankara büyükelçisi olarak atanan deneyimli diplomat Semiyon İvanoviç Aralov’a görev yerine hareket etmeden önce Lenin tarafından söylenmiş olup,ben de Aralov'un kalem aldığı ve İş Bankası tarafından 1997'de basılmış "Bir Sovyet Diplomatının Türkiye Hatıraları" adlı kitabından alıntı yaptım.Bu sözleriyle Türk milletine ve Atatürk'e duyduğu saygıyı dile getiren Lenin'in Mozolesi'ni,pazartesi ve cuma günleri dışındaki günlerde saat 10-13 arasında ve ücretsiz bir şekilde ziyaret etmek mümkündür.

İçeriye küçük gruplar halinde kabul edilen ziyaretçilere beş dakika süre verilmekte olup gürültü yapmak ve fotoğraf çekmek konularındaki yasak fazlasıyla sert bir şekilde uygulanmaktadır.Biz cuma günü mozole ziyarete kapalı olduğundan,cumartesi günü askeri törenin uzaması,pazar sabahı ise müthiş kalabalık nedeniyle ziyaret etmeyi başaramadık.Bence hafta içi sabah saat 09,hafta sonu ise saat 08 gibi mozolenin önüne gidip beklerseniz kesinlikle ziyaret edebilirsiniz.













Senato binası ve Kremlin’in Senato Kulesi önündeki Lenin Mozolesi

Lenin Mozolesi'nden sonra sırada soğana benzeyen, rengarenk kubbeli çatılarıyla Moskova'nın simgesi olan ve adını çara yakınlığıyla bilinen Aziz Vasili’den alan Aziz Vasili Katedrali(=Храм Василия Блаженного =Hram Vasiliya Blajenogo)vardı.Rus Çarlığı'nın Kazan Hanlığı'na karşı 1555-1561 yılları arasında kazandığı zaferi kutlamak amacıyla Korkunç İvan tarafından yaptırılmış olan bu katedral,Moskova Kremlin'inin önemli kulelerinden olan ve üzerinde dev bir saat bulunan Spaskaya Kulesi (=Спасская башня=Spaskaya başniya)'nin karşısında yer almaktadır.

Katedral,her biri başka bir zaferi simgeleyen ve en yükseği 65 metre olan farklı yükseklikte tasarlanmış sekiz kubbe ile bunların içerisindeki en büyüğü altmış dört metre kare alana sahip dokuz küçük kilisenin birbirlerine geçitlerle bağlanmasıyla oluşmuştur.

Sanat tarihçileri,şekil olarak göğe yükselen bir ateşe benzeyen yapının mimarisinin o devrin Rus ve Bizans mimari üslubundan tamamen farklı olduğunu kabul etmektedirler.Önceleri altın renkli olan kubbeler,1670'de başlayan bir dizi düzenleme çalışmasından sonra 1860 yılında daha karmaşık ve entegre bir tasarım ile boyanmış ve o zamandan günümüze dek hiç değişmemiştir.Yaklaşık 65 metre yükseklikte olan en uzun kulesinin tepesi altın işlemeli olan bu katedrali inşa eden İtalyan mimar Barma'nın,ileride bir başka yerde yapıyı tekrar etmemesi için korkunç İvan tarafından kör edildiği rivayet edilmektedir.

Aziz Vasili Katedrali,tarih boyunca her seferinde kıl payı kurtulduğu iki kez yıkılma tehlikesi atlatmıştır.Rivayete göre Moskova'yı işgal eden Napolyon Bonapart,bu katedrali yerinden söküp Paris'e götürmek istemiş ancak başaramayınca bu kez havaya uçurmaya kalkışmış ne var ki ıslanan barut nedeniyle topların ateş edememesi sonucu emeline ulaşamamıştır.

Napolyon'dan sonra,sadece Moskova'da dört yüzden fazla kiliseyi yıktıran Stalin,bu katedralin de yıktırılmasını istemiştir.Ancak Mimar Baranovski Stalin'e “bileklerimi keserim yine de yıktırtmam” diye karşı çıkmış ve yıkımı engellemiştir.Ne var ki Stalin'e karşı bu cesur çıkışma ,mimara beş yıl Gulag Takımadaları'nda ağır çalışma kampı cezası getirmiştir.

Üç katlı Aziz Vasili Katedrali'nin iç kısmını gezerken,katedralin ilk inşasından bu yana kullanılan aletleri ve eşyaları görmek,inşa edildiği yıllarda görevli rahiplerin kaldıkları odaları,katedral muhafızlarının silahlarının sergilendiği bölümü ve ayin odasını gezmek mümkündür. 1990 yılında Unesco Dünya Kültür Mirası Listesine alınan ve 1934 yılından bu yana müze olarak kullanılan katedral,salı hariç her gün 10-19 arasında ziyarete açık olup giriş ücreti 350 rubledir.


















Aziz Vasili Katedrali dış görünüm

Katedralin 61 metre yüksekliğindeki tavanı,kiliseleri birbirine bağlayan dar merdiven ve geçitlerin görünümü
















Üstte katedralin içinden bir fresk ve altta Romanov hanedanının ikinci çarı Aleksey Mihailoviç'e ait 17. yüzyıldan kalma kadeh

Katedralin önünde,1612 yılında Leh ve Litvanyalı işgalcileri püskürtmeyi başaran bir prens ve bir celebin yani Pojarski ve Minin’in İvan Martos adlı heykeltraş tarafından 1881 yılında dikilmiş heykelleri(=Памятник Минину И Пожарскому =Pamiatnik Mininu i Pojarskomu) bulunmaktadır.

Korkunç İvan'ın ölümünden sonra üvey kardeşi ve başmüşaviri olan tatar kökenli Aleksandr Godunov tahtı gasp eder ve çarın reşit olmayan oğlu Dimitri'yi katlederek Rusya'nın kutsal hanedanı olan Rurik hanedanının sonunu getirir ve ülkeye müthiş bir baskı rejimini getirir.Bunun üzerine halkın huzursuzluğunu sezen lehler Dimitri'nin aslında ölmediğini ve onu kaçırdıklarını iddia ederek müthiş bir taraftar kitlesi oluşturup sonradan Düzmece Dimitri(=Лжедмитрий=Ljedmitri) olarak anılacak sahte çarı tahta çıkararak Rusya'yı ele geçirirler ve ülkede yaklaşık on üç yıl sürecek fetret devri başlar.

Moskova halkı ve asıl mesleği kasaplık olan tüccarların reisi Kuzma Minin(=Кузьма Минин) ile asilzadelerin önderi Knez Dimitri Pojarski (=Дмитрий Пожарский )’nin öncülüğünde başlatılan isyan ile ülke Leh ve Litvanyalıların istilasından kurtarılır. Bundan sonra tahta kimin çıkacağı sorusuna çözüm aramak için 1613 yılında toplanan ve bütün asilzadeler ile şehir temsilcilerinin oluşturduğu büyük meclis,henüz onyedi yaşındaki Mihail Fedoroviç Romanov(=Михайл Фёдорович Романов)'un tahta çıkmasına karar verir.Böylece Rusya'da üç yüz beş yıl sürecek ve 17.Temmuz.1918 tarihinde Ekaterinburg'da kötü bir şekilde sonuçlanacak Romanov hanedanının hükümranlığı başlamış olur.

















Pojarski ve Minin heykeli

Kızıl Meydan'ın bir başka önemli noktası ise Kremlin'in doğu duvarındaki Spaskaya Kulesi(=Спасская башня)'dir.Kurtarıcı anlamındaki ismini, üzerinde 1917 yılına kadar duran haçtan alan,71 metre yüksekliğindeki bu kule de doğu kanadındaki diğer iki kule gibi 1491'de İtalyan mimar Antonio Solari tarafından yaptırılmıştır.Gizli güçleri olduğu ve bu sayede Moskova'yı koruduğuna inanılan Spaskaya Kulesi,yüzyıllar boyunca Kremlin'in ana giriş kapısı olmuştur.Çarlık zamanında,herkesin kapıdan geçmeden önce araba veya atından inerek şapkasını çıkartmak ve ıstavroz çıkarmak zorunluluğu varmış.Rivayete göre kapıya gerekli saygıyı göstermeyen Napolyon'un atı ürktüğü gibi şapkası da başından uçmuştur. Sovyet döneminde,sadece Komünist Parti yöneticilerinin araçlarının geçmesine izin verilen kapı,1999 yılında Devlet Başkanı aracı dışında tüm araç trafiğine kapatılmıştır.

Kremlin'in diğer kulelerinde olduğu gibi Spaskaya Kulesi'nin de üzerinde 1937 yılında konulmuş beş köşeli bir kızıl yıldız(=красная звезда= Krasnaya zvezda) bulunmaktadır.Beş kenarlı yıldızın işçi,köylü,asker, öğrenci ve aydın kesimi,kızıl rengin ise sosyalizm mücadelesini temsil ettiği ve bu sembolün "kurtuluş sosyalizmdedir" mesajını vermek için konulduğu kabul edilmektedir.Yaklaşık bir ton ağırlığındaki kızıl yıldızın, şehrin her tarafından görülebilmesi amacıyla altında hareket etmesini sağlayan bir motor bulunmaktadır.

Spaskaya Kulesi'nin bir başka özelliği ise üzerindeki saattir.Kremlin Saati(=Кремлёвские часы=Kremliyovskiye Çasi) olarak adlandırılan ve altı metre çapında ve yirmi beş ton ağırlığındaki bu saatin kuleye 16.yüzyılda yerleştirildiği kabul edilmektedir. Kremlin Saati, ayrıca ülke trenlerinin hareket saatlerinin nirengi noktası olduğundan Moskova'nın Big Ben(=Московский Биг Бен)'i olarak da anılmaktadır.Kulenin 1917 Ekim devriminde isabet alan saati,Lenin’in emri ile tamir edilmiş,çanları da Komünist Enternasyonal'i çalabilecek şekilde değiştirilmiştir.



























Üstte Kızıl Yıldız sembolü,ortada Spaskaya Kulesi'nin Kızıl Meydan'dan altta Kremlin'in içinden görünümü

Kızıl Meydan'da Aziz Vasili Katedrali'nin sağ tarafında bulunan sarı renkli kocaman bina aslında 15. yüzyıldan beri kullanılan eski bir ticaret merkezi olup Orta Ticaret Sıraları(=Средние торговые ряды=Sredniye Targoviye Riyadi) olarak adlandırılmaktadır.

1889-1893'te mimar Roman Klein tarafından kare planlı olarak yaptırılan ve seksen bin metrekare alana yayılan taş bina,dört küçük yapıdan oluşmaktadır.Genellikle ticari faaliyetler için kullanılmakla beraber bir dönem Sovyet Milli Savunma Bakanlığı binası olarak da kullanılan binanın 2007 yılında kısmen yıkılması üzerine başlayan restorasyonu günümüzde de devam etmektedir.Binanın 2019 yılından itibaren Kremlin müzeleri olarak kullanılması böylece seksen bin metrekare alana yayılacak müzeye yılda dört milyon ziyaretçi çekilmesi planlanmaktadır.







Orta Ticaret Sıraları binası



Meydanın görülmesi gereken bir diğer köşesi de İcraat Yeri(=Лобное место=Lobnoy Mesto) olarak adlandırılan ve Orta Ticaret Sıraları binası ile Aziz Vasili Katedrali arasında kalan on üç metre uzunluğundaki taştan yapılmış dairesel platformdur.16.yüzyılda tuğladan inşa edilmiş bu yer Rus çarlarının emirlerini çığırtkanlar aracılığıyla halka tebliğ ettikleri ve veliaht prenslerin halka tanıtıldıkları nokta olmuş ve sanılanın aksine burada hiç infaz yapılmamıştır.İnfazlar daima Aziz Vasili Katedrali'nin arkasında gerçekleştirilmiştir.








İcraat Yeri(=Лобное место=Lobnoy Mesto)