Kır Bitkileri

Ynt: Kır Bitkileri

inanmazsınız bahçede dometes fidelerinin yanına rezene diktim
bana bir porsiyon çıkar elbet

Ynt: Kır Bitkileri

bizim eskiden bir çok giritli komşumuz vardı. orman üzümlerini bilirsiniz biz taze iken onun sürgünlerinin dikenlerini temizler yeriz. aynı şekilde kenker denilen dikenli bitkininde. bu rezene (bizdeki adıyla arapsaçı) kavurması gibi birde sarmaşık kavurması çok tüketilir. genelde su kenarlarından toplanır. yalnız sarmaşığın tehlikesi yılanların çifleşme mevsiminde toplanmasıdır. aslında su yılanları tehlikesizdir. ama halkımız onun soğuk duruşundan korktuğu için toplamak yerine pazardan almayı tercih ediyor.

Ynt: Kır Bitkileri

ayrıca bizim otlu böreklerimizde en çok tükettiğimiz otlardan biriside ısırgan otudur. tabii onun iyice büyük cinsi olan eşek ısırganından bahsetmiyorum. Aslında bu başlığı açmanız iyi oldu insanlar genelde ne bulursa yemeye çalışıyor ama ebegümecinin bile erkeği vardırki o tercih edilir. ortası morumsu halkalı olanı. yada bir çok yemeği ben eğer bizim oralarda isem teresiz düşünemem.

Ynt: Kır Bitkileri

siz Eskihisar'da oturuyorsunuz galiba. bizim arkadaşlar yaklaşık 2 ay önce oraya leylek festivaline gelmişlerdi. zaten geleneksel gezilerimizden oldu. yine geleceğiz.

Ynt: Kır Bitkileri

arkadaşlar bir şey daha öğrendim, buradan copy paste yapılamıyor ama ben deniz başak şekilde aldım demokrasilerde çare tükenmez.

-------

denedim. copy past yapılıyor

Ynt: Kır Bitkileri

yok ben pendikte oturuyorum, ama gebzede çalışıyorum.
doğma büyüme gebzeliyim. eskihisar favori mekanlarımdandır. ama herkesin gittiği yerlere gitmem eskihisarda.
çocukken kaçak denize gittiğimizde şimdiki atabay tesislerinden de sonraki küçük koylara giderdik. adlarıda arpalı, kazmalı, filan gibiydi. yani daha çok bir kaçış yeri. ancak günümüzde bu yerler TÜBİTAK- MAM arazisinde kalıyor. yani uzaktan bile bakamıyoruz.orada bazen yaban inciri, bazen böğürtlen, bazende midye cıkartıp yerdik 80 öncesi.yani öğlen yemeğimiz . dedik ya kaçak gidiyoruz.
hazırlıklı gitttiğimizde rahmetli anneannem bir erzak torbası hazırlardıki ( çuval desem) benimki ile abartısız yirmi çocuk doyar en az bir kilo patates haşlaması , 3ila 4 yumurta, tuzlu balık, helva domates en az 2 ekmek ki ozamanlar ekmekler kiloya yakındı yani omuzlarım ozamanlardan kalma çöküktür.ebe gümeciyide anneannem güzel yapardı rahmetli. yine ağzımın suları akaraktan yerdim. rezeneyide terbiyeli yapardı. şimdi yani

Ynt: Kır Bitkileri

banada anlatırsanız copy paste nasıl yapıcaz.

Ynt: Kır Bitkileri

ısırgan otunuda bilirim. ancak bizim buralarada biraz bostan filan o yüzden mancarlı pazılı , pırasalı bçreklerde bizde çok meşhurdu. zaten son bir senedir diyet yaptığımdan ancak 90 kiloya indim.

aile bu konuda ünlüdür. 5 dakikalık elk. kesintiisinde rahmetli amcam karanlıkta bir etpsi böreği götürmüs.
kayınbirader yılbaşı hindisi getirmişti. eve bıraktı sonar arabasını yolda uygun parketmek için gitti. geldiğinde hindiden eser kalmamıştı.( zemin kat evden boş sokağa sadece yola paralel parketmek için çıktığını ve o tarihlerde insanı saatlerce meşgul edecek cep telefonu olmadığını belirtmem yeterlimi?)
ama şimdilerde yavaşladım ancak yarım tavuk yiyebiliyorum.
yinede pazılı börek için bi denemem lazım

Ynt: Kır Bitkileri

bana yakınsınız o zaman bende anadolu yakasındayım. Ümraniye Dudullu'da oturuyorum. Ne zaman gebze ismini duysam nedense Cevat Çapan'ın "karpuz" şiirini hatırlarım. çocukluğundaki Gebzeyi anlatır
O zaman sizin ailedeki bazılarına özel ihtimam göstermem gerekecek. pirlik derecesinde benden üstünler.
Otun zayıflatacağı tamamen aldatmacadır. en kilolu hayvanın fil ve sadece otobur olduğu varsayımı doğruysa.

Ynt: Kır Bitkileri

"Babam iki tek atınca Hadi seni karpuzlara götüreyim, derdi Karpuzlar Gebze'de oturan kızlardı Annem kızarır, kızar Bey çocuk daha küçük, der Mutfağa gider ağlardı Babam karpuzdan anlardı!..."

Ynt: Kır Bitkileri

ben egeliyim dedimya bizim oralarda haliyle zeytin yağı boldur. öyleki küplerde yada büyük bidonlarda saklanır. ve taslarla tavaya dökülür. zaten tavada şimdilerin alçak kenarlı teflon tavası değil.
hemen hemen her evdede un olur. ama tahmin ettiğiniz gibi çuvalla. hem ailelerin kalabalık olması hem de katık yapmak mahiyetiyle ki biz öyle büyütüldük birazda galiba zaruretten bol bol ot toplanır. onlardan börekler yapılırdı.

tabi ekmeklerde yapılır. nohut mayalı, üzeri yarım cevizlerle susamlarla çörek otlarıyla süslenmiş.

Ynt: Kır Bitkileri

hatta bir kaç kızartma sonrası kullanılamaz yağlar biriktirilir. ya onlardan kostik yardımıyla sabun yapılır. yada muhtarlığa verilir di. kışın köy odasında sobada yakılması için.

Ynt: Kır Bitkileri

Kocayemişi fazla yememek lazım.Zira sarhoş edici veya iç bayıltıcı bir etki yapar.Ayrıca kökü ateşe en dayanıklı bitki türlerindendir.Kökünden pipo yapılır.Közü çok güzel ve dayanıklıdır , mangal kömüründen daha fazla dayanır.Ayrıca kimi yerlerde satılık süs objesi olarak gördüğünüz cilalanmış ve verniklenmiş dallı saçaklı kökler de kocayemiş köküdür.

Ynt: Kır Bitkileri

Civanperçemi

Civanperçemi (lat. Achillea millefolium), nam-ı diğer Kandil çiçeği, Akbaşlı, Barsama otu, Binbir yaprak otu, Ayvadana, Dülgerotu… Mayıs-Ekim ayları arasında çiçek açar. 30-70 cm arasında boya sahiptir. Çayırlarda, tarlalarda, yol kenarlarında bolca yetişir.

Özellikle bahçelerde refakatçi bitki olarak çok kullanışlıdır. Bazı kötü niyetli böcekleri kovmakla kalmaz, bu böcekleri tüketen, yararlı böcekleri (uğur böceği ve çiçek böceği gibi) cezbeder. Toprağın kalitesini arttırır, yaprakları oldukça iyi bir gübredir, ayrıca etrafındaki diğer bitkilere de doğrudan faydalı olduğu söylenir. Yakınlarında yetiştiği hastalıklı bitkilerin sağlıklarını geri kazanmasına yardımcı olduğu söylenir.

Sivrisinekler (ve diğer bazı böcekler) ile yoğunlaşan yaz günlerinde oldukça kullanışlı bir otsu bitkidir. Böcek kovucu özelliğinden faydalanarak, sivrisineklerden kurtulabilirsiniz. Güneşli havada topladığınız civanperçeminin çiçekli kısımlarını doğrayarak bir şişeye doldurun. Üzerini kaplayacak şekilde alkol (votkanın da işe yaradığını söyleyebilirim) ekleyip, şişenin ağzını iyice kapatın. Güneş gören bir yerde birkaç hafta şişeyi bekletin. Ta-tam kullanıma hazır. Küçük bir parfüm şişesine süzüp böcek kovucu bir tentür olarak kullanabilirsiniz. Tentürün bulunmadığı zamanlarda, arazide, çiçeklerini ezip vücudunuzdaki açık yerlere sürerek kullanabilirsiniz. Bu tentür sivrisineklerde oldukça işe yaradığı gibi, kene ve sinekleri de kovduğu ve DEET’den daha etkili olduğunu söyleyen, ABD Ordusu tarafından yapılmış çalışmalar olduğu söyleniyor (Susun S Weed, “Ease Those Bug Bites With Easy Herbs”), ancak kene kovucu etkisini şahsen deneyimlemiş değilim.

Bir şekilde çeşitli böcekler tarafından ısırıldıktan sonra da kullanabileceğiniz çeşitli bitkiler bulunmaktadır. Bunlardan biri de damar otu. Damarotu lapasını ısırığın üzerine uyguladığınızda oldukça etkili olduğunu görebilirsiniz.

Civanperçemine devam etmek gerekirse; böcek kovucu özelliğinden başka oldukça önemli bir tıbbi bitkidir. Birlikte alındığı diğer bitkilerin şifa özelliklerini arttırır ve toksinlerin bedenden atılmasına yardımcı olur (bu konuda oldukça etkili bir bitkidir).

Ynt: Kır Bitkileri

buda bir fayadalanma yöntemi, kır bitkilerinden
ben küçükken dedemlerde kalırdım. dedemle birlikte kah üzüm bağına kah eskihisar sırtlarındaki zeytinliğe giderdik. yolda gidip gelirken hiçbir çiçeği koparmama izin vemezdi dedem yani ne olursa olsun bitkilere zararvermemi istemezdi. toplama yöntemlerini gösterir. kökten çıkartmama çok kızardı. kirazında pınar dediğimiz küçük dalcıklarını kırmamıza da çok kızardı. biz zeytini elle toplardık neredeyse tek tek. o yüzden bizim zeytin ağaçlarımız her yıl aynı oranda mahsul verirdi.
şimdi aklıma geldi tam hikaye,
rahmetlinin arkadaşı, o zamanlar böyle tatil gezi filan hak getire oğlunun izmire tayini ile izmire seyahat etme fırsatı bulur. ancak gitmeden dedeme bir miktar para bırakır. derki ben felanca adama koyun gübresi temin etmesi için tembih ettim getirince benim tarlaya atarsın. rahmetli dedem birazda gebzede ağırlığı olması sıfatıyla pazarlıkla epey bir gübre alır. bekler arkadaşı gelsin diye. bakarki gelen giden yok (ozamanlar cep telefonu olmadığı gibi ev telefonuda pek yok, yani gebzede 80 yada 90 telefon ya var ya yok) alır gübreyi serer tarlaya ancak seneye gelir diye. tarlanın sahibi olan arkadaşıda gıda işi yapmakta dolayısı ile kadiköy hali ile iyi ilişki içindedir. derlerki hemen maydanoz ek tarlaya bu yıl balık bol iyi para eder. adam yazın sonunda(eylül gibi) döner izmirden dedemden habersiz eker maydanozu. ancak gübre seneye ve bakal vs için uygundurç bir ayda maydanozlar abartısız bambu kamışı gibi olur. küllüm zarar. adam her eskihisardan dönüşünde bir demet ( buket desek yeridir) maydanoz kopartır ve bizim sokaktan geçerken "ibrahim efendi al ! buda senin payın tarladan " diye bizim bahçeye fırlatır. yinede bizimkiler tam kanka idiler birbirlerine kötü söz söylediklerini duymadım hiç

Ynt: Kır Bitkileri

Türkçe adi
GEVENOTU


Türkçe Diger Adlari
Ak geven - Püs geveni - zamk geveni


Latince Adi
Astragalus membranaceus - Astragalus oxyphysus


Ingilizce adi
Astragale - Milk vetch root


Diger Adlari
Huangqi - Huang - Qi - Huanqi - Ogi


Familyasi
Fabaceae(Leguminosae) (Legume)



Botanik Bilgisi
Ülkemizde 380 kadar gevenotu türü bulunmaktadir. Yukarda yazili ak geven, püs geveni ve zamk geveni kitre dedigimiz zamk elde edilen türleridir. Yapraklar eliptik bir sekilde dal boyunca karsiliklisiralanmistir. Sari, açik sari, beyaz ve pembe açan türleri mevcuttur. Çok yillik otsu, dikenli bitkilerdir.Boylari türüne göre 5 - 100 cm ve bulundugu yükseklikler 200 - 2700 m arasi degisir.


Faydalari :

Immün sistemini takviye eder. Kanser tedavisinde kemoterapinin vücuda verdigi hasar dolayisiyla zayif düserek enfeksiyonlara açik bir hale gelen vücudu immün sistemini takviye ederek korur.
Bagisiklik sisteminin anahtar beyaz hücrelerinden biri olan T hücrelerini tesvik eder. Yine viral hücumlara karsi koyan interferon proteininin üretimini de tesvik eder. Örnegin gevenotu alanlar grip, nezle ve soguk alginliginadaha az yakalanirlar. Akut solunum yolu enfeksiyonlarinda destekleyicidir.
Çinde kardiyovaskülerhastaliklarin tedavisinde kullanilmaktadir.
Tansiyonu düsürür ve kalbe giden kan akisini iyilestirerek kalp krizlerini önlemede yardimci olur. Vücudun fazla su agirligindan kurtulmasina yardimci olarak tansiyonun düsmesine yardim eder.




Tibbi Bakis Tarzi :


Anti - toksikligi
Enzimler: Asetilkolin'i bozan asetilkolinester enzimini engeller.



Hormonlar: Immün sistemi baskilayan kortizona karsi koyar.


Lipid'ler:Thromboxane A2 nin üretimini engeller.


Farmostatik ilaçlar:Gevenotunun içerigindeki swainsonine maddesi dolayisiyla kematropi tedavisinde cytotoxic ilaçlarin toksik etkisini azaltir.


Deri
Deri yaralarini iyilestirdigine dair folklorik bilgiler ve anektodal raporlar vardir.


Diskilama sistemi
Folklorik bilgiye göre ter atim oranini arttirir.


Immün sistem
Astragalan B içerigi dolayisiyla shigella dysenteriae, staphylococcus aureus, streptococcus pneumoniae gibi bir çok zararli bakteriye karsi engelleme görevi yapar. Baski altindaki immünsistemini astragalan B içerigi dolayisiyla uyararak aktivasyonunun yenidentoparlanmasini saglar.


Kanser tedavisi sirasinda kullanilan kemoterapi ilaçlarinin toksik etkisini azaltarak kanser


hastalarinin yasam sürelerini arttirir.


Interleukin - 2nin kanserli hücreleri öldürme kabiliyetini arttirir.


Karaciger kanserinin etkin bir sekilde iyilestirilmelerine yardim eder.


Astragalan B bir çok virüsü, onlarin dis hücre zarlarindaki kolestrole yapisarak müdafa güçlerini zayiflatarak immün sistemin onlari kolayca yenmesine yardimci olur. Ayni sekilde AIDSde HIVvirüsününde zaafa ugratilabilecegi söylenmektedir.


Klasik soguk alginligina sebep olan virüs enfeksiyonlarina karsi vücudu korur. Iyilesme zamanini kisaltir ve tekrarlama ihtimalini de azaltir.


Kalp hücrelerini enfekte eden coxsackie B virüsünü engellemeye yardimci olur.


Gribi önlemeye yardimcidir.


Beyaz kan hücrelerinin üretimini ve fonksiyonlarini arttirir.


Vücudun lymphocyte (lenfosit) üretimlerini uyarir.


Vücudun helper - T hücrelerinin aktivitesini arttirir.


NK lymphocyte(lenfosit) fonksiyonlarini gelistirir.


Bir çok kanser hastasinda görülen makrofaj'larin(savasci lenfosit hücreleri) baskilanmasini engeller ve aktivasyonlarini arttirir.


Fagositlerin aktivitelerini gelistirir.


Kalp - damar sistemi
Içerigindeki astragaloside - 4 sayesinde kalp yetmezligiolan hastalarin durumlarinin iyilesmesine yardimci olur. Yine ischemic kalp rahatsizligi ve anginahastalari ile kalp krizlerinde iyilesmede yardimci olur.


Metabolizma
Antioksidan özellikleri iyilestirir; Hidroksil ve süperoksit serbest radikallerini temizler.

Atletik performansi gelistirir.


Bazal metabolik hizi arttirir.


Kronik yorgunluk sendromunu iyilestirir. Vücud enerjisi üretimini arttirir. Kronik hepatit hastalarinda interferon üretimini arttirarak ve glutamate pyruvate transaminase enzimini normallestirerek iyilesmelerinde yardimci olur. Gevenotu yalniz basina veya diger bitkisel formüllere katilarak kronik hepatit - B nin toksik etkilerinden karacigeri korur. Yine karacigerin fonksiyonlarini gelistirdiginden ve anti - viral özelliklerinden dolayi hepatit - C nin iyilestirilmesinde yararlidir.


Gevenotu, karacigeri bir çok toksinin hasar verici etkisine karsi korur.


Vücudun dayanikliligini arttirir.


Sindirim sistemi
Sindirim sisteminin saglikli bir sekilde çalismasina katki saglar.


Sinir sistemi
Adrenal bezlerinin fonksiyonunu gelistirir.



Hayvanlar üzerinde yapilan çalismalarda ögrenme kabiliyetini gelistirdigigörülmüstür.


Acetylcholine'i bozan acetylcholinesterase enzimini engelleyerek hafizayi gelistirir


Hayvanlar üzerinde yapilan çalismalarda uyku kalitesini gelistirdigi görülmüstür.


Gevenotu vücudun stresi tolere etme kabiliyetini arttirir.


Solunum sistemi
Folklorik bilgilere göre kronik akciger zayifligindaakcigerleri kuvvetlendirir.


Etkilesimleri :
Destekledikleri
Cytokine'ler:



Çesitli antibody'lerin optimum miktarda üretilmeleri için uyarma görevi yapar.Bunlar IgA - IgE - IgG - IgM


Interferonlarin (Ýnterferon vücut hücrelerinin çoðunluðunca sentezlenen ve bakterilere, parazitlere, virüslere ve urlara karþý etki gösteren bir proteindir.) ...
vücutta üretimlerini tesvik eder.


Interleukin 2 nin( baðýþýklýk sistemi hücrelerinden oluþan elçi hücreler. bunlar immün sistemi hücreleri arasýnda iletiþim saðlarlar.)üretimini arttirir.

Interleukin 6nin üretimini arttirir.


Nörotransmitterler:Asetil kolinin fonksiyonunu gelistirir.


Farmostatik ilaçlar: Kemoterapide kullanilan anti - kanser ilaçlarin toksik etkinliklerini (kemik iligine baski, karacigere hasar verme, mide bulantisi gibi) azaltir.Immün sisteme baski yapan siklofosfamit'e karsi etki yapar.Interleukin 2nin kanser hücreleri ile kombine olma potansiyelini arttirir.


Içerigi :


Vitaminler
Choline(Choline, suda çözünebilen lipotropik bir B grubu vitaminidir.)



Mineraller
Krom - Demir - Bakir - Magnezyum - Mangan - Çinko - Molibden - Ribidyum


Kimyasallar
Alkoloidler: Swainsonine* - Betaine



Karbonhidratlar:Sucrose - Glucuronic Asit;(Polisakkaritler): Astragalan B


Lipidler: (Triterpen glükositler):Astragaloside I - Astragaloside II - Astragaloside III - Astragaloside IV
Astragaloside IV - Astragaloside V - Astragaloside VI - Astragaloside VII


Phytosterol'ler:Beta - Sitosterol


Organik asitler:Glucuronic Asit


Polifenoller: (izoflavonoidler) :4'Hydroxy - 3' - methoxyisoflavone 7 - sug


Digerimethoxyisoflane - Kumatakenin


*Sadece astragalus oxyphysus da bulunur.




Ana Vatani
Akdeniz havzasi


Yetistigi bölgeler
Mugla'dan Hakkari'ye