penguen
Zirve
- Mesajlar
- 1,599
- Tepkime Puanı
- 11
İl Trafik Kodu: 04
Yüzölçümü: 11376
Nüfus : 528.744 (2000)dır.Bu nüfusun %44’ü il ve ilçe merkezlerinde, % 56’sı kırsal alanlarda Yaşamaktadır.
1650m. yüksekliğindeki bir yaylada yer alan Ağrı ili, adını yanındaki görkemli dağdan almaktadır. Türkiye'ye en tepeden bakabileceğimiz ve ülkenin doğuya açılan kapısı konumundaki Ağrı, tarih boyunca çok sayıda kavim ve medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Ağrı ili, yazın dağcılık, ve doğa yürüyüşüne, kış mevsimine kayak sporuna elverişli parkurlara sahip efsanevi dağı ile Doğu Anadolu Bölgesi'nin turizm merkezleri arasındadır.
Ağrı ilinin tarihi, Paleolitik Çağ'a kadar uzanmaktadır. Daha geç dönemlerde bu bölge ile Mezopotamya arasında kültürel ilişkiler olduğunu gösteren Tunç Çağı araç gereçleri bulunmuştur. Ağrı ve çevresine yerleşen en eski topluluklardan biri Hurrilerdir. M.Ö. 14 yüzyılda Hititlerin Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki etkinlerini yitirmeleriyle yöre önce Hurrilerin, ardın da Urartu, Pers, Makedon, Roma, Bizans'ın egemenliğine girmiştir. M.S. 7.yy ortalarında Arapların eline geçen ve stratejik konumu nedeniyle istilalara uğrayan Ağrı'yı 11. yüzyılda Selçuklular egemenlikleri altına almışlardır. Selçukluların aralıklarla süren egemenlikleri Moğol akınlarıyla son bulmuştur. Sonradan İlhanlılar, Celayirliler, Karakoyunlular, Akkoyunlular, Safeviler ve Osmanlı İmparatorluğu egemenliğine girmiştir. I. Dünya Savaşı'nda Ruslar tarafından işgal edilen bölge, 1921 yılında yapılan Kars Antlaşması ile Türkiye'ye iade edilmiştir.
Coğrafi Konumu: Ağrı ilinin doğusunda İran, kuzeyinde Kars ve Iğdır, batısında Muş, kuzeyinde Bitlis ve Van illeri bulunmaktadır.
İklimi:İklim bakımından Türkiye’nin en sert karasal iklimine sahiptir. Kışları soğuk ve kar yağışlı, yazları sıcak ve kuraktır.
İlçeler:
Diyadin : Merkez İlçe’nin doğusunda, Erzurum-İran yolunun 59. kilometresinde 7 km’lik bir yolla bu yola bağlanmaktadır. 2000 yılı nüfus sayımına göre İlçenin şehir nüfusu 10.888, köy nüfusu 28.071, köylerle birlikte toplam nüfusu 38.959, yüzölçümü 1.274 km2, nüfus yoğunluğu ise km2 başına 30 kişidir.
Murat Irmağı kıyısında yer alan ilçenin temel ekonomik etkinliği hayvancılık ve tarımdır. İlçenin en önemli ticaretini de hayvan ürünleri ve tahıl meydana getirmektedir. Diyadin’de evlerin hemen hepsi tek katlı ve taştandır. Kerpiç evlere rastlanmamaktadır. Evlerin büyük bir bölümü bahçesizdir.
Doğubayazıt : Doğubayazıt ilçesi Anadolu’nun doğusunda 43.5 – 41.5 boylam, 35.5 – 40.0 enlem daireleri arasında, Trabzon-İran transit şose yolu üzerinde eskilerin istasyon dediği Sarıova denilen yerde kurulmuştur.
Doğubayazıt, Merkez ilçenin 93 km doğusunda, Erzurum-İran yolu üzerindedir. İlçe toprakları genellikle engebeli ve yüksektir. İlçe merkezi düzlükte kurulmuştur. 2000 nüfus sayımına göre İlçenin şehir nüfusu 44.014, köy nüfusu 45.562, köyleriyle birlikte toplam nüfusu 89.576 kişi, yüzölçümü 2.383 km2, nüfus yoğunluğu ise km2 başına 37 kişidir.
Eski Doğubayazıt, bugünkü ilçenin 6 km doğusunda, yüksek ve sert bir alandaydı. Ulaşım zorluklarına ve gelişmeye elverişli alan sıkıntısı yüzünden, 1938’de Doğubayazıt adı altında Sarıova bölgesine nakledilmiştir. Ekilen alanlar çok sınırlıdır. Halkın temel geçim kaynağı hayvancılıktır. İlçenin çok eskilere dayanan bir tarihi vardır.
Doğubayazıt Belediyesi 1876 yılında Bayazıt Sancağı Belediyesi olarak kurulmuştur. Kentin imar planı 1980’lerin başında onaylanmaya başlamıştır. Doğubayazıt, doğusunda İran, batısında Taşlıçay ve Diyadin ilçeleri, kuzeyinde Ağru Dağı, Iğdır ve güneyinde Muradiye ilçesi ile çevrilidir.
İlçe merkezi ve çevresi Turizm bakımından görülmeye değer, Süphan dağı üzerindeki krater gölü, ilçenin kuzeyindeki Anzavurtepe üzerinde kazısı yapılan sur içindeki mabet, ilçenin 4 km güneyindeki Giriktepe üzerinde bulunan Urartu Krallarından İspuni ve oğlu Menua’nın müşterek idare devirlerine ait olduğu anlaşılan (M.Ö. 815-906 tarihlerine ait) tapınak ve saray kalıntıları vardır.
İlçe diğer ilçelere göre daha iyi sosyal imkanlara sahip ve gelişmeye müsait görünmektedir.
Yılın her mevsiminde ilçenin yolları açık, çevre il ve ilçelere bağlantısı fazla ve ulaşım imkanları kolaydır.
Eleşkirt : Merkez ilçenin 34 km batısında Erzurum-İran transit yolu üzerindedir. 2000 yılı nüfus sayımına göre şehir nüfusu 10.164, köy nüfusu 29.825, köylerle birlikte toplam nüfusu 39.989 kişi, yüzölçümü 1.559 km2, nüfus yoğunluğu ise km2 başına 25 kişidir.
İlçe merkezi önceden Toprakkale köyü iken, daha sonra 1687 yılında bu günkü yerine taşındı.Eleşkirt Yavuz Sultan Selim zamanında 1514 tekrar Osmanlı Devletinin hakimiyetine girdi.Osmanlı İdaresi altında bulunduğu süre içinde çoğunlukla Erzurum,bazen de Van Eyaletine bağlı Doğubayazıt Sancağının Ocağı olarak idare edildi.
İlçenin temel ekonomik etkinliği, tahıl tarımı ve hayvancılıktır. Buğday, arpa, çavdar önemli tarım ürünleridir. Bununla birlikte arıcılık ta gelişmiştir.
Hamur : Hamur ilçesi, merkez ilçenin güneyinde ve il merkezinden 15 km uzaklıktadır. 2000 nüfus sayımına göre şehir nüfusu 4.265, köy nüfusu 17.530, köylerle birlikte toplam nüfusu 21.795, yüzölçümü 898 km2 ve nüfus yoğunluğu ise km2 başına 24 kişidir. İlçe nüfusunun büyük çoğunluğu kırsal alanlarda yerleşmiştir. İlçe ekonomisinde hayvancılık ön plan gelmektedir. Hamur Belediyesi 1958’de kurulmuştur. İmar Planı 1968’de yapılmıştır.
İlçenin doğusunda Taşlıçay, batısında Tutak, kuzeyinde merkez ilçe, güneyinde ise Patnos bulunmaktadır.
Hamur’a bağlu 45 köy vardır. Köyler çoğunlukla ilçenin güney bölgesinde engebeli araziler üzerinde kurulmuştur. İlçenin güneyinde Aladağlar sıra halinde uzanmakta, batısından ise Murat Nehri geçmektedir.
Selçuklulardan kalma Havaran Kalesi ve Mahmutpaşa Kümbeti ilçenin başlıca tarihi eserleridir.
Hamur, yaz mevsiminde önemli tabii güzellikler arzetmekte ve bir mesire yeri olmaktadır. İlçe merkezinde bir sağlık ocağı bulunmakta, evler ise genellikle taştan ve tek katlıdır. İl merkezine yakın olmasına rağmen ilçenin gelişmesi çok yavaş olmakta, Ağrı-Van yolu üzerinde bulunması sebebiyle ulaşımı çok kolay olmaktadır.
Patnos : Merkez ilçenin 82 km güneyinde, Ağrı-Van yolu üzerinde bulunan Patnos ilçesinin, 2000 yılı nüfus sayımına göre şehir nüfusu 64.304, köy nüfusu 56.800, köylerle birlikte toplam nüfusu 121104’tür. Alanı 1.421 km2, nüfus yoğunluğu ise km2 başına 85 kişidir.
İlçe, Murat Irmağının kollarında Bedişan Deresinin suladığı ovada kurulmuştur. İlçede ekonomik hayatın ağırlığı, tahıl tarımı ve hayvancılık üzerindedir.
Topraklarının verimli olması, çevredeki kırsal bölgelerden ilçeye göçleri kolaylaştırmıştır. Patnos’ta toplam nüfusun üçte biri ilçe merkezinde yaşamaktadır.
Ağrı-Van yolu ilçenin tam ortasından geçmekte ve ilçenin ana caddesi olmaktadır. İlçe merkezindeki tüm hareketlilik bu cadde üzerinde toplanmıştır. İlçedeki başlıca ticaret mallarını, hayvansal ürünler, tahıl, bakliyat ve çeşitli sebzeler meydana getirmektedir. İlçedeki Askeri birliklerin varlığı ticari hayata canlılık kazandırmaktadır.
İlçedeki evler yörenin geleneksel mimari özelliklerini taşımaktadır. Evler genellikle tek katlı, kerpiç ve düz damlıdır. Patnos’un 4 mahallesi vardır. Çay, Cami, Yenimahalle ve Alpaslan. İlçe belediyesi 1938’de kurulmuş ve ilk imar planı 1957’de yapılmıştır. İlçe için yeni imar planı 1981 yılında yapılmaya başlanmıştır.
İlçenin Dedeli, Doğansu, Sarısu bucakları ile 83 köyü vardır. Deniz seviyesinden 1.650 metre yükseklikte olan ilçe, doğuda Erciş, batıda Malazgirt, güneyde Adilcevaz, kuzeyde ise Hamur ve Tutak ilçeleriyle çevrilidir.
Taşlıçay : Taşlıçay ilçesi Ağrı’ya 32 km uzaklıkta, Erzurum-İran transit yolunun üzerindedir. 2000 yılı nüfus sayımına göre şehir nüfusu 4.630, köy nüfusu 15.721, köylerle birlikte toplam nüfusu 20.351’dir.Yüzölçümü 798 km2, nüfus yoğunluğu ise km2 başına 25 kişidir.
Murat Irmağının suladığı bir düzlükte kurulmuş olan ilçenin en önemli ekonomik etkinliği ve halkın geçim kaynağı tarım ile hayvancılıktır. İlçe doğudan Diyadin, batıdan Hamur ve merkez ilçe, kuzeyden Kars ile, güneyden Erciş ile çevrilidir.
Taşlıçay’ın güneyinde Aladağ silsilesi uzanır ve bu da Tendürek dağına ulaşır. Kuzeyinde Aras sıradağları uzanarak Ağrı dağı ile birleşir. İlçenin doğusu ve batısı engebelidir. Murat Irmağı ilçenin güneyinden geçer. İlçenin kuzeydoğusundan Büyük Çay geçer ve Murat Irmağı ile birleşir.
İlçe, söğüt, akçaağaç, akasya ve kavak ağaçlarıyla ağaçlandırılmıştır. Taşlıçay’da yaz aylarında halkın büyük bir kısmı yaylalara çıkar. Yaylalar bu mevsimlerde görülmeye değer özellikler arzeder.
Taşlıçay diğer ilçelerimizden farklı olarak daha iyi imkanlara sahiptir. İlçede hastane ve sağlık ocağı bulunmakta, diğer sosyal hizmetler ve imkanlar açısından da ilçe kendine yetecek durumdadır. Esenköyde bulunan mandıra sütün değerlendirilmesinde ve peynir haline getirilmesinde önemli faydalar sağlamaktadır.
Kumlubucak köyündeki sulama tesisleri sayesinde tarımda büyük ölçüde üretim artışı elde edilmektedir.
Tutak : İlçe Ağrı’ya 43 km uzaklıkta, Ağrı-Van karayolu üzerinde kurulmuştur.2000 yılı nüfus sayımına göre şehir nüfusu 5.266, köy nüfusu 26.571, köylerle birlikte toplam nüfusu 31.837 olan ilçenin alanı 1.562 km2 ve nüfus yoğunluğu ise km2 başına 20 kişidir.
İlçe merkezindeki evlerin çoğunluğu taştan yığma duvarlı ve düz toprak damlıdır. İlçenin Murat, Cami ve Pınar Mahallesi adında üç mahallesi vardır.
İlçe Murat Irmağının kıyısında kuzeye doğru eğimli düz bir alanda kurulmuştur. Tüm ilde olduğu gibi, Tutak’ta halkın geçimi tarıma ve hayvancılığa dayanmaktadır.
Tutak belediyesi 1928’de kurulmuş, imar planı ise 1959’da yapılmıştır. İlçe için 1980’den sonra yeni imar planı başlatılmıştır. Patnos’a 39 km uzaklıkta bulunan ilçenin ulaşımı yılın her mevsiminde kesintisiz sağlanmaktadır.
Tutak doğudan Hamur, batıdan Erzurum ve Muş, kuzeyden Eleşkirt, güneyden Patnos ile çevrilidir.
Yüzölçümü: 11376
Nüfus : 528.744 (2000)dır.Bu nüfusun %44’ü il ve ilçe merkezlerinde, % 56’sı kırsal alanlarda Yaşamaktadır.
1650m. yüksekliğindeki bir yaylada yer alan Ağrı ili, adını yanındaki görkemli dağdan almaktadır. Türkiye'ye en tepeden bakabileceğimiz ve ülkenin doğuya açılan kapısı konumundaki Ağrı, tarih boyunca çok sayıda kavim ve medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Ağrı ili, yazın dağcılık, ve doğa yürüyüşüne, kış mevsimine kayak sporuna elverişli parkurlara sahip efsanevi dağı ile Doğu Anadolu Bölgesi'nin turizm merkezleri arasındadır.
Ağrı ilinin tarihi, Paleolitik Çağ'a kadar uzanmaktadır. Daha geç dönemlerde bu bölge ile Mezopotamya arasında kültürel ilişkiler olduğunu gösteren Tunç Çağı araç gereçleri bulunmuştur. Ağrı ve çevresine yerleşen en eski topluluklardan biri Hurrilerdir. M.Ö. 14 yüzyılda Hititlerin Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki etkinlerini yitirmeleriyle yöre önce Hurrilerin, ardın da Urartu, Pers, Makedon, Roma, Bizans'ın egemenliğine girmiştir. M.S. 7.yy ortalarında Arapların eline geçen ve stratejik konumu nedeniyle istilalara uğrayan Ağrı'yı 11. yüzyılda Selçuklular egemenlikleri altına almışlardır. Selçukluların aralıklarla süren egemenlikleri Moğol akınlarıyla son bulmuştur. Sonradan İlhanlılar, Celayirliler, Karakoyunlular, Akkoyunlular, Safeviler ve Osmanlı İmparatorluğu egemenliğine girmiştir. I. Dünya Savaşı'nda Ruslar tarafından işgal edilen bölge, 1921 yılında yapılan Kars Antlaşması ile Türkiye'ye iade edilmiştir.
Coğrafi Konumu: Ağrı ilinin doğusunda İran, kuzeyinde Kars ve Iğdır, batısında Muş, kuzeyinde Bitlis ve Van illeri bulunmaktadır.
İklimi:İklim bakımından Türkiye’nin en sert karasal iklimine sahiptir. Kışları soğuk ve kar yağışlı, yazları sıcak ve kuraktır.
İlçeler:
Diyadin : Merkez İlçe’nin doğusunda, Erzurum-İran yolunun 59. kilometresinde 7 km’lik bir yolla bu yola bağlanmaktadır. 2000 yılı nüfus sayımına göre İlçenin şehir nüfusu 10.888, köy nüfusu 28.071, köylerle birlikte toplam nüfusu 38.959, yüzölçümü 1.274 km2, nüfus yoğunluğu ise km2 başına 30 kişidir.
Murat Irmağı kıyısında yer alan ilçenin temel ekonomik etkinliği hayvancılık ve tarımdır. İlçenin en önemli ticaretini de hayvan ürünleri ve tahıl meydana getirmektedir. Diyadin’de evlerin hemen hepsi tek katlı ve taştandır. Kerpiç evlere rastlanmamaktadır. Evlerin büyük bir bölümü bahçesizdir.
Doğubayazıt : Doğubayazıt ilçesi Anadolu’nun doğusunda 43.5 – 41.5 boylam, 35.5 – 40.0 enlem daireleri arasında, Trabzon-İran transit şose yolu üzerinde eskilerin istasyon dediği Sarıova denilen yerde kurulmuştur.
Doğubayazıt, Merkez ilçenin 93 km doğusunda, Erzurum-İran yolu üzerindedir. İlçe toprakları genellikle engebeli ve yüksektir. İlçe merkezi düzlükte kurulmuştur. 2000 nüfus sayımına göre İlçenin şehir nüfusu 44.014, köy nüfusu 45.562, köyleriyle birlikte toplam nüfusu 89.576 kişi, yüzölçümü 2.383 km2, nüfus yoğunluğu ise km2 başına 37 kişidir.
Eski Doğubayazıt, bugünkü ilçenin 6 km doğusunda, yüksek ve sert bir alandaydı. Ulaşım zorluklarına ve gelişmeye elverişli alan sıkıntısı yüzünden, 1938’de Doğubayazıt adı altında Sarıova bölgesine nakledilmiştir. Ekilen alanlar çok sınırlıdır. Halkın temel geçim kaynağı hayvancılıktır. İlçenin çok eskilere dayanan bir tarihi vardır.
Doğubayazıt Belediyesi 1876 yılında Bayazıt Sancağı Belediyesi olarak kurulmuştur. Kentin imar planı 1980’lerin başında onaylanmaya başlamıştır. Doğubayazıt, doğusunda İran, batısında Taşlıçay ve Diyadin ilçeleri, kuzeyinde Ağru Dağı, Iğdır ve güneyinde Muradiye ilçesi ile çevrilidir.
İlçe merkezi ve çevresi Turizm bakımından görülmeye değer, Süphan dağı üzerindeki krater gölü, ilçenin kuzeyindeki Anzavurtepe üzerinde kazısı yapılan sur içindeki mabet, ilçenin 4 km güneyindeki Giriktepe üzerinde bulunan Urartu Krallarından İspuni ve oğlu Menua’nın müşterek idare devirlerine ait olduğu anlaşılan (M.Ö. 815-906 tarihlerine ait) tapınak ve saray kalıntıları vardır.
İlçe diğer ilçelere göre daha iyi sosyal imkanlara sahip ve gelişmeye müsait görünmektedir.
Yılın her mevsiminde ilçenin yolları açık, çevre il ve ilçelere bağlantısı fazla ve ulaşım imkanları kolaydır.
Eleşkirt : Merkez ilçenin 34 km batısında Erzurum-İran transit yolu üzerindedir. 2000 yılı nüfus sayımına göre şehir nüfusu 10.164, köy nüfusu 29.825, köylerle birlikte toplam nüfusu 39.989 kişi, yüzölçümü 1.559 km2, nüfus yoğunluğu ise km2 başına 25 kişidir.
İlçe merkezi önceden Toprakkale köyü iken, daha sonra 1687 yılında bu günkü yerine taşındı.Eleşkirt Yavuz Sultan Selim zamanında 1514 tekrar Osmanlı Devletinin hakimiyetine girdi.Osmanlı İdaresi altında bulunduğu süre içinde çoğunlukla Erzurum,bazen de Van Eyaletine bağlı Doğubayazıt Sancağının Ocağı olarak idare edildi.
İlçenin temel ekonomik etkinliği, tahıl tarımı ve hayvancılıktır. Buğday, arpa, çavdar önemli tarım ürünleridir. Bununla birlikte arıcılık ta gelişmiştir.
Hamur : Hamur ilçesi, merkez ilçenin güneyinde ve il merkezinden 15 km uzaklıktadır. 2000 nüfus sayımına göre şehir nüfusu 4.265, köy nüfusu 17.530, köylerle birlikte toplam nüfusu 21.795, yüzölçümü 898 km2 ve nüfus yoğunluğu ise km2 başına 24 kişidir. İlçe nüfusunun büyük çoğunluğu kırsal alanlarda yerleşmiştir. İlçe ekonomisinde hayvancılık ön plan gelmektedir. Hamur Belediyesi 1958’de kurulmuştur. İmar Planı 1968’de yapılmıştır.
İlçenin doğusunda Taşlıçay, batısında Tutak, kuzeyinde merkez ilçe, güneyinde ise Patnos bulunmaktadır.
Hamur’a bağlu 45 köy vardır. Köyler çoğunlukla ilçenin güney bölgesinde engebeli araziler üzerinde kurulmuştur. İlçenin güneyinde Aladağlar sıra halinde uzanmakta, batısından ise Murat Nehri geçmektedir.
Selçuklulardan kalma Havaran Kalesi ve Mahmutpaşa Kümbeti ilçenin başlıca tarihi eserleridir.
Hamur, yaz mevsiminde önemli tabii güzellikler arzetmekte ve bir mesire yeri olmaktadır. İlçe merkezinde bir sağlık ocağı bulunmakta, evler ise genellikle taştan ve tek katlıdır. İl merkezine yakın olmasına rağmen ilçenin gelişmesi çok yavaş olmakta, Ağrı-Van yolu üzerinde bulunması sebebiyle ulaşımı çok kolay olmaktadır.
Patnos : Merkez ilçenin 82 km güneyinde, Ağrı-Van yolu üzerinde bulunan Patnos ilçesinin, 2000 yılı nüfus sayımına göre şehir nüfusu 64.304, köy nüfusu 56.800, köylerle birlikte toplam nüfusu 121104’tür. Alanı 1.421 km2, nüfus yoğunluğu ise km2 başına 85 kişidir.
İlçe, Murat Irmağının kollarında Bedişan Deresinin suladığı ovada kurulmuştur. İlçede ekonomik hayatın ağırlığı, tahıl tarımı ve hayvancılık üzerindedir.
Topraklarının verimli olması, çevredeki kırsal bölgelerden ilçeye göçleri kolaylaştırmıştır. Patnos’ta toplam nüfusun üçte biri ilçe merkezinde yaşamaktadır.
Ağrı-Van yolu ilçenin tam ortasından geçmekte ve ilçenin ana caddesi olmaktadır. İlçe merkezindeki tüm hareketlilik bu cadde üzerinde toplanmıştır. İlçedeki başlıca ticaret mallarını, hayvansal ürünler, tahıl, bakliyat ve çeşitli sebzeler meydana getirmektedir. İlçedeki Askeri birliklerin varlığı ticari hayata canlılık kazandırmaktadır.
İlçedeki evler yörenin geleneksel mimari özelliklerini taşımaktadır. Evler genellikle tek katlı, kerpiç ve düz damlıdır. Patnos’un 4 mahallesi vardır. Çay, Cami, Yenimahalle ve Alpaslan. İlçe belediyesi 1938’de kurulmuş ve ilk imar planı 1957’de yapılmıştır. İlçe için yeni imar planı 1981 yılında yapılmaya başlanmıştır.
İlçenin Dedeli, Doğansu, Sarısu bucakları ile 83 köyü vardır. Deniz seviyesinden 1.650 metre yükseklikte olan ilçe, doğuda Erciş, batıda Malazgirt, güneyde Adilcevaz, kuzeyde ise Hamur ve Tutak ilçeleriyle çevrilidir.
Taşlıçay : Taşlıçay ilçesi Ağrı’ya 32 km uzaklıkta, Erzurum-İran transit yolunun üzerindedir. 2000 yılı nüfus sayımına göre şehir nüfusu 4.630, köy nüfusu 15.721, köylerle birlikte toplam nüfusu 20.351’dir.Yüzölçümü 798 km2, nüfus yoğunluğu ise km2 başına 25 kişidir.
Murat Irmağının suladığı bir düzlükte kurulmuş olan ilçenin en önemli ekonomik etkinliği ve halkın geçim kaynağı tarım ile hayvancılıktır. İlçe doğudan Diyadin, batıdan Hamur ve merkez ilçe, kuzeyden Kars ile, güneyden Erciş ile çevrilidir.
Taşlıçay’ın güneyinde Aladağ silsilesi uzanır ve bu da Tendürek dağına ulaşır. Kuzeyinde Aras sıradağları uzanarak Ağrı dağı ile birleşir. İlçenin doğusu ve batısı engebelidir. Murat Irmağı ilçenin güneyinden geçer. İlçenin kuzeydoğusundan Büyük Çay geçer ve Murat Irmağı ile birleşir.
İlçe, söğüt, akçaağaç, akasya ve kavak ağaçlarıyla ağaçlandırılmıştır. Taşlıçay’da yaz aylarında halkın büyük bir kısmı yaylalara çıkar. Yaylalar bu mevsimlerde görülmeye değer özellikler arzeder.
Taşlıçay diğer ilçelerimizden farklı olarak daha iyi imkanlara sahiptir. İlçede hastane ve sağlık ocağı bulunmakta, diğer sosyal hizmetler ve imkanlar açısından da ilçe kendine yetecek durumdadır. Esenköyde bulunan mandıra sütün değerlendirilmesinde ve peynir haline getirilmesinde önemli faydalar sağlamaktadır.
Kumlubucak köyündeki sulama tesisleri sayesinde tarımda büyük ölçüde üretim artışı elde edilmektedir.
Tutak : İlçe Ağrı’ya 43 km uzaklıkta, Ağrı-Van karayolu üzerinde kurulmuştur.2000 yılı nüfus sayımına göre şehir nüfusu 5.266, köy nüfusu 26.571, köylerle birlikte toplam nüfusu 31.837 olan ilçenin alanı 1.562 km2 ve nüfus yoğunluğu ise km2 başına 20 kişidir.
İlçe merkezindeki evlerin çoğunluğu taştan yığma duvarlı ve düz toprak damlıdır. İlçenin Murat, Cami ve Pınar Mahallesi adında üç mahallesi vardır.
İlçe Murat Irmağının kıyısında kuzeye doğru eğimli düz bir alanda kurulmuştur. Tüm ilde olduğu gibi, Tutak’ta halkın geçimi tarıma ve hayvancılığa dayanmaktadır.
Tutak belediyesi 1928’de kurulmuş, imar planı ise 1959’da yapılmıştır. İlçe için 1980’den sonra yeni imar planı başlatılmıştır. Patnos’a 39 km uzaklıkta bulunan ilçenin ulaşımı yılın her mevsiminde kesintisiz sağlanmaktadır.
Tutak doğudan Hamur, batıdan Erzurum ve Muş, kuzeyden Eleşkirt, güneyden Patnos ile çevrilidir.
